UNIWERSYTET EUROPEJSKI MA CHRZEŚCIJAŃSKIE KORZENIE

Wystąpienie JM Rektora podczas uroczystości otwarcia i poświęcenia nowego gmachu Wydziału Teologicznego UŚ

Ekscelencje, Magnificencje, Dostojni Goście,

Od pewnego czasu toczy się w Europie Zachodniej dyskusja na temat kryzysu tożsamości uniwersytetu. Profesor Zbigniew Drozdowicz, znany historyk filozofii, zauważył, że w tej dyskusji ścierają się dwa zasadniczo odmienne poglądy: jeden nawiązujący do tradycyjnych wartości uniwersyteckich, jak bezinteresowne poszukiwanie prawdy, nauczanie oparte na swoistych relacjach mistrza i ucznia, drugi, "modernistyczny", dąży do podporządkowania życia uniwersyteckiego regułom rynku i przekształcenia uniwersytetu w usługowe przedsiębiorstwo edukacyjno-badawcze. W takiej uczelni student traktowany jest jako klient, absolwent jest produktem edukacyjnym, a działalność badawcza i edukacyjna podlega zasadom podaży i popytu.

Chociaż model "modernistyczny" nie jest atrakcyjną opcją dla osób wychowanych w duchu idei tradycyjnego uniwersytetu, to nie sposób zauważyć, że realia ekonomiczne oraz masowość edukacji wyższej wymuszają na uniwersytetach ich transformację w kierunku przynajmniej częściowego podporządkowania się regułom rynku edukacyjnego.

Z jednej strony proces częściowego urynkowienia uniwersytetów wydaje się nieunikniony, z drugiej - stwarza realne ryzyko utraty elementarnych wyróżników uniwersytetu, jakimi są autonomia i specyficzny system wartości; ryzyko wynikające z prostej zasady: "kto płaci, ten wymaga". Istotą trwających obecnie przemian uniwersytetu wydaje się być godzenie konieczności respektowania twardych reguł ekonomicznych z tradycyjnymi wartościami edukacji uniwersyteckiej, która jest czymś więcej niż tylko przekazywaniem wiedzy i umiejętności, gdyż zawiera istotny pierwiastek kształtowania osobowości studenta. Zadanie trudne, ale wykonalne.

Przed nadmiernym utylitaryzmem i pragmatyzmem w nauczaniu akademickim przestrzegał Ojciec Święty w "Orędziu do nauczycieli akademickich", wygłoszonym dokładnie trzy lata temu w Watykanie. "Nauczyciel jest mistrzem" - mówił - "Nie przekazuje wiedzy tak, jakby chodziło o przedmiot konsumpcyjny, lecz przede wszystkim tworzy więź opartą na wiedzy, która -nawet jeśli nie może doprowadzić do osobistego spotkania z powodu zbyt wielkiej liczby studentów - staje się słowem życia zanim jeszcze stanie się przekazem pewnych pojęć".

Kiedy w Uniwersytecie Śląskim odżyły starania o utworzenie Wydziału Teologicznego, to nie kierowano się pragmatyzmem czy utylitaryzmem. Szło o przywołanie pełnego wymiaru kształceniu i badaniom uniwersyteckim, wymiaru kontemplacyjnego, opartego na humanizmie chrześcijańskim.

Znakomicie ujął to przed niespełna 60 laty ks. dr Stanisław Maśliński, ówczesny Rektor Seminarium Duchownego w Katowicach, przedstawiając racje za utworzeniem Wydziału Teologicznego w strukturze uniwersytetu: "Nieustannie i z natury rzeczy konieczne spotkanie się myśli ludzkiej z zakresu nauk świeckich z myślą religijną dokonuje się najgłębiej a zarazem w najczystszej atmosferze w ramach i na poziomie naukowej wymiany myśli właściwej uniwersytetom, a niemniej młodzież akademicka wydziałów świeckich jako też Wydziału Teologicznego w tejże atmosferze dojrzewa do głębokiego, szerokiego i uczciwego ujmowania dyskusji światopoglądowej, od której się żaden samodzielnie myślący człowiek uchylać nie może."

Dzisiaj, kiedy Wydział Teologiczny wpisał się już na trwałe w struktury Uniwersytetu Śląskiego, jego działalność dowodnie zaświadcza o prawdziwości słów ks. Maślińskiego.

Jest także dowodem na to, że Uniwersytet Śląski nieustannie reformując się, aby dopasować swoje funkcjonowanie do wymogów obecnej i przyszłej rzeczywistości, nie traci z pola widzenia właściwych mu wartości, wynikających z chrześcijańskich korzeni uniwersytetu europejskiego.

Wydział Teologiczny dziś znalazł godną siebie siedzibę. Panowie Profesorowie, Studenci - czas na godne tej siedziby działania naukowe, edukacyjne i rozwojowe.

Tych działań i ich dobrych efektów profesorom i studentom Wydziału Teologicznego serdecznie w nowym roku akademickim życzę.

Prof. dr hab. JANUSZ JANECZEK
Rektor Uniwersytetu Śląskiego

Ten artykuł pochodzi z wydania:
Spis treści wydania
Bez przypisówKronika UŚNiesklasyfikowaneOgłoszeniaStopnie i tytuły naukoweW sosie własnymWydawnictwo Uniwersytetu ŚląskiegoZ Cieszyna
Zobacz stronę wydania...