Dekada wpisana w tradycję

Powtarzane przez mieszkańców Cieszyna przysłowie: skoczno muzyka siedym boleści leczy, mówi o potocznym rozumieniu przymiotów muzyki, obecnej choćby w żywym wciąż, miejscowym folklorze. Cieszyn - miasto europejskie - posiada piękną i sięgającą odległych czasów tradycję muzyczną. Miejscowa prasa, zwłaszcza ukazujący się od 1848 roku "Tygodnik Cieszyński" (późniejsza "Gwiazdka Cieszyńska") muzycznym wydarzeniom poświęcała zawsze sporo uwagi. Informowała również o działalności rozmaitych zespołów, spośród których dyletancka kapella harmonijna z samych instrumentów dętych, licząca 24 osoby "młodszego obywatelstwa" oraz towarzystwo śpiewaków - były podstawą koncertowej aktywności istniejącego w mieście Towarzystwa Muzykalnego.

W bardziej odległej przeszłości życie muzyczne Cieszyna koncentrowało się wokół zamku lub sali ratuszowej. Tam występowali artyści większego i pośledniego formatu. Wspomniane pismo skrzętnie i nie bez dumy odnotowało występ dzieci cieszyńskiego obywatela Rączki, które w 1854 roku [...] sprawiły wrażenie w rodzinnym mieście. Przykłady można mnożyć. Oto w ratuszowej sali w pierwszą sobotę września 1862 roku wystąpili [...] zaszczytnie znani artyści opery Lwowskiej p. Leopold Miłaszewski i Flora Kirchberger - rodzona Cieszynianka. Prawdziwą sensacją był cieszyński występ Franciszka Liszta. Sławny kompozytor i pianista grał w 1848 roku w nieistniejącej dziś oranżerii na Zamku.

Do tej tradycji nawiązuje życie muzyczne współczesnego Cieszyna. Wiąże się to poniekąd z istnieniem i działalnością takich instytucji jak Szkoła Muzyczna, która jest współorganizatorem popularnych "Wieczorów na Zamku". Chlubną rolę w kreowaniu muzycznego wizerunku miasta spełnia usytuowana tu Filia Uniwersytetu Śląskiego. Uczelnia, z którą związała swe losy liczna grupa wybitnych artystów muzyków, wspiera i otacza opieką znane nie tylko w Cieszynie zespoły, jak: Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej, Orkiestra Salonowa, Chór "Harmonia", czy Chór Instytutu Muzyki. Z uniwersyteckim środowiskiem wiążą się również inicjatywy organizowania imprez cyklicznych, jakimi są m.in. Międzynarodowe Dekady Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej oraz Festiwale Muzyki Wokalnej "Viva il Canto".

Na terenie Cieszyna, zarówno w polskiej jak i w czeskiej

Dekada - okładka
części miasta, znajduje się kilka ciekawych instrumentów, na których chętnie grywają przyjeżdżający tu organiści. Szczególną okazję dla ich popisów stanowią wpisane na stałe do kalendarza cieszyńskich imprez muzycznych, Międzynarodowe Dekady Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej. Organizowane w trybie dorocznym, cieszą się dużą popularnością wśród słuchającej publiczności. Tak było i w tym roku, gdy w dniach 15-24 października w cieszyńskich świątyniach katolickich i ewangelickich odbywały się koncerty XIV już edycji festiwalu. To impreza organizowana przez Cieszyński Ośrodek Kultury "Dom Narodowy" i jego partnera w Czeskim Cieszynie. Jednak wkład włożony w przygotowanie kolejnych Dekad przez pracowników cieszyńskiej filii Uniwersytetu uzasadnia przypisanie im części związanych z tym zasług.

Kierownikiem artystycznym Dekad Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej w Cieszynie jest Zygmunt Antonik - wybitny wirtuoz gry na organach, pedagog związany z Akademią Muzyczną w Katowicach i przede wszystkim z cieszyńską Filią Uniwersytetu Śląskiego, gdzie pracuje na stanowisku adiunkta w Instytucie Muzyki. Jego kompetencje muzyczne i pedagogiczne ukształtowały się w okresie studiów a następnie w trakcie kursu mistrzowskiego, pod kierunkiem znakomitego mistrza organów i kompozytora, Flora Petersa. Zygmunt Antonik, niegdysiejszy stypendysta rządu belgijskiego, jest wyróżniającym się propagatorem muzyki organowej, organizatorem koncertów i festiwali, aktywnym wykonawcą, mającym w dorobku wiele prawykonań dzieł polskich kompozytorów. Chętnie prezentuje słuchaczom nowe utwory twórców związanych z cieszyńską filią Uniwersytetu: R. Gabrysia, A. Lasonia, W. Cienciały.

Środowisko uniwersyteckie reprezentowane było podczas tegorocznej Dekady także przez Akademicki Chór "Harmonia" obchodzący w tym roku jubileusz swego 95-lecia. Zespół ten jest kontynuatorem tradycji założonego w 1908 roku w Cieszynie towarzystwa śpiewaczego "Harmonia". Obecnie śpiewają w nim studenci cieszyńskiej Filii Uniwersytetu Śląskiego, od 1999 roku pracują pod kierunkiem Izabelli Zieleckiej-Panek. Na festiwalowy koncert, który odbył się 20 października w kościele Najświętszego Serca Jezusowego w Czeskim Cieszynie, przygotowali program złożony m.in. z utworów D. Buxtehudego, M. Zieleńskiego, F. Poulenca i J. Świdra.

Spośród innych uczestników, reprezentujących podczas XIV Międzynarodowej Dekady Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej w Cieszynie tutejsze środowisko uniwersyteckie, wymienić wypada prof. Halinę Goniewicz, która przygotowała i poprowadziła występ zespołu "Collegium Canticorum" z Czeskiego Cieszyna oraz Krzysztofa Durlowa - skrzypka i pedagoga, pracującego od 2002 roku na stanowisku wykładowcy w Instytucie Muzyki cieszyńskiej Filii UŚ.

Osiągnięcia poszczególnych pedagogów i studentów oraz uczelnianych zespołów Instytutu Muzyki Wydziału Artystycznego Filii Uniwersytetu Śląskiego wiążą się w bardzo często z ich obecnością w kulturze miasta i regionu. Potwierdza to wiele przykładów. Także udział cieszyńskiego środowiska uniwersyteckiego w cyklicznie powtarzających się Dekadach Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej tego dowodzi. I z pewnością pozytywnie oceniony zostanie przez następne pokolenia mieszkańców Cieszyna, bo dzisiejsi jego obywatele, radzi gdy mają okazję słuchania artystów z Filii, raczej nie mają wątpliwości: oni wiedzą, że skoczno muzyka siedym boleści leczy. Wiedzą też, że Dekady są istotnym składnikiem muzycznej tradycji nadolziańskiego grodu, w którym kiedyś, w 1848 roku, prawdziwą sensacją był występ sławnego kompozytora i pianisty, Franciszka Liszta.

Autorzy: Wojand