Tempus Phare: historia SQUADSa

Na forum Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej (UKA) ustalono, że uniwersytety polskie wejdą bardzo aktywnie w ostatnia fazę programu Tempus Phare, zwaną Tempus II Bis. Na tę fazę programu, ostatnią, której Polska wraz z innymi uprawnionymi krajami miała być beneficjentem, przewidziano dwa rodzaje dużych projektów. UM_JEP i IB_JEP, odpowiednio: University Management Joint European Project i Institutional Building Joint European Project. Pierwszy rodzaj projektów miał na celu poprawę zarządzania uczelnią a drugi miał rozwijać współpracę uniwersytetu z tzw. otoczeniem. Wiele wskazywało na to, że preferowane będą projekty duże z budżetem do 400 tys. Euro na jeden projekt.

Tworzenie projektów miało się odbywać pod auspicjami UKA i z jej udziałem, jako członka konsorcjum w każdym projekcie. UKA doszła do wniosku, że największą szansę będą miały wielkie projekty, najlepiej skupiające większość uniwersytetów polskich, tworzone przez specjalnie dobrany zespół. Zespół miał się składać z ludzi pracujących w biurach programów międzynarodowych - a gdyby w jakimś uniwersytecie takiego biura nie było, w skład zespołu miał wchodzić specjalnie powołany pełnomocnik rektora. Dlatego właśnie, pewnego dnia, w słoneczne, jesienne popołudnie roku 1998, zostałem pilnie wezwany przed oblicze Jego Magnificencji Rektora i Prorektorów, gdzie oznajmiono mi, że zostałem wytypowany do funkcji Pełnomocnika Rektora ds. Programów Europejskich, będę reprezentował Uniwersytet Śląski w pracach nad projektami programu TEMPUS, następnie odpowiadał za realizację tychże projektów w naszej uczelni. Najwyraźniej założono, że te ciągle nienapisane projekty uzyskają najwyższe oceny Komisji Europejskiej i zdobędą finansowanie. Założenie takie mogło wydawać się nie całkiem uzasadnione, skoro z praktyki wynikało, że na 10 zgłoszonych projektów niecałe 2 uzyskiwały finansowanie (dokładnie: 18% projektów). Należy jednak powiedzieć, że pomysłodawcą i architektem przyjętej strategii był prof. Marek Frankowicz z Wydziału Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalista w tworzeniu projektów w programach międzynarodowych. Z 13. projektów TEMPUS autorstwa lub współautorstwa prof. M. Frankowicza 12 uzyskało finansowanie! Marek skupił wokół siebie wspomniany wyżej zespół i nazwał go ZERO (od: ZEspół ROboczy). To ZERO liczyło sobie ponad 20 osób i odbyło trzy dwudniowe posiedzenia (dwa w Uniwersytecie Jagiellońskim i jedno w Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu). Ustalono, że uniwersytety polskie napiszą 4 wielkie projekty, nazwane Super-JEPami, a ciężaru napisania tych projektów i późniejszego zarządzania nimi podejmą się doświadczone i szacowne uczelnie: Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Wrocławski i Uniwersytet Mikołaja Kopernika.

Uniwersytety te dysponowały doświadczeniem ludzi, którzy już wcześniej uczestniczyli w programie TEMPUS i mieli tzw. blade pojęcie, jak te projekty napisać. Nie pamiętam, kiedy i gdzie, ale pewnie jeszcze na posiedzeniu UKA zadecydowano, że projekty dotyczyć będą: jakości kształcenia, nowych narzędzi w procesie edukacyjnym, jakości kadry administracyjnej i tworzenia struktur rozwijających zewnętrzne partnerstwo uniwersytetu. W projekcie europejskim bardzo ważna jest jego nazwa, a jeszcze bardzie wynikający z niej akronim. Autorem wszystkich czterech nazw i akronimów był prof. M. Frankowicz. Uniwersytet Jagielloński otrzymał do napisania projekt UNIQUE (University Quality Evaluation - ocena jakości [kształcenia] w uniwersytecie), Uniwersytet Warszawski podjął się napisania projektu NET (New Educational Tools - nowe narzędzia edukacyjne), Uniwersytet Mikołaja Kopernika zgodził się tworzyć EXPAND (External Partnership's New Dimension - nowy wymiar zewnętrznego partnerstwa), a Uniwersytetowi Wrocławskiemu przypadło zmierzyć się z projektem SQUADS (System of Quality of Administrative Services - system [zapewniania] jakości kadry administracyjnej). ZERO podczas kilku spotkań ustaliło, co każdy projekt zawierać powinien, i jak go napisać - czyli jaką strategią należy się kierować, jakiego języka (bełkot brukselski), opisu i argumentacji użyć aby uzyskać maksimum prawdopodobieństwa pozytywnej oceny. Zgodziliśmy się też, że nie sposób uczestniczyć aktywnie we wszystkich czterech projektach.

Wszystkie uniwersytety wchodziły do konsorcjów, ale wewnątrz konsorcjum jedne stanowić miały I ligę, a inne II ligę. Uniwersytet Śląski należał do I ligi w SQUADS i EXPAND a w NET i UNIQUE był II ligą. Z czasem okazało się, że w NET przesunął się do I ligi. Jeszcze w grudniu 1998 roku wyszło na jaw, że raport po audycie CRE (Komisja Rektorów Europejskich) w Uniwersytecie Wrocławskim sugerował pewne zmiany strukturalne w administracji uniwersyteckiej - w wyniku tego Uniwersytet Wrocławski postanowił napisać osobny projekt TEMPUSa i SQUADS okazał się nagle sierotą. Napisany przez Uniwersytet Wrocławski projekt otrzymał wdzięczny i trafny, nomen-omen, akronim TRAF (Transformation of Administration and Finanses). Prof. M. Frankowicz zasugerował, aby SQUADS przejął Uniwersytet Śląski i Państwo Rektorzy z entuzjazmem odnieśli się do tej idei. Stanąwszy ponownie przed obliczem Państwa Rektorów struchlałem słysząc pytanie Jego Magnificencji Rektora Sławka: Czy podjąłby się pan napisania projektu, a potem zarządzania nim? Coś mi mówiło, że odpowiedź niezdecydowana, a nie daj Boże negatywna, mogła mieć wcale zdecydowany wpływ na dalsze moje losy. Starając się usunąć niewygodne dla wszystkich uczucie przymusu, odpowiedziałem zdecydowanie, że wprawdzie nie wiem, czy dam sobie radę z napisaniem projektu, a potem z zarządzaniem nim, ale nigdy nie będę tego wiedział, jeśli nie spróbuję.

Po powrocie z ostatniego spotkania ZERO w Poznaniu (9 stycznia 1999) zaczęło się ogólnopolskie pisanie projektów. W tym czasie należało zarys projektu wypełnić, zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej, treścią wyrażoną w kilkudziesięciu stronach gęsto zapisanych specyficzną, brukselską odmianą angielskiego, znaleźć uniwersytety, zespoły i osoby chętne do współpracy, uzyskać od władz uniwersytetów partnerskich (krajowych i zagranicznych) listy intencyjne, skonstruować realny harmonogram w zadanych ramach czasowych, rozpisać zadania i czynności pomiędzy wykonawców, zbudować budżet i zgromadzić niezbędną dokumentację. Na wszystko to pozostało 20 dni, bo projekt miał być wysłany jednocześnie do Brukseli i Turynu do północy, 29.01.1999. Korzystając z własnych kontaktów oraz pomocy ludzi z ZERO, namówiłem do współpracy 13. partnerów z Unii Europejskiej. 10 z nich zdołało na czas, czyli do 29.01.1999, nadesłać listy intencyjne. Naturalnie, nie było problemu z partnerami polskimi, bo oni wszyscy, obligatoryjnie, nadesłali swoje listy intencyjne i wskazali tzw. osoby kontaktowe w projekcie. Tekst projektu udało się skonsultować pod względem merytorycznym i językowym z najwłaściwszą osobą, jaką mogłem sobie wymarzyć, panią dr Myszką Guzkowską, pracownikiem University College of London, jedną z niewielu ekspertów brytyjskiego odpowiednika naszego MENiSu w dziedzinie projektów międzynarodowych. Dr Guzkowska przebywała z wizytą w Uniwersytecie Jagiellońskim i zgodziła się nam pomóc. Pani Guzkowska, córka żołnierza Andersa została później (to już zupełnie przypadkowa zbieżność) prorektorem University of Surrey Roehampton, naszego solidnego partnera w projekcie. Ostatnie dni były nerwowym poprawianiem i przerabianiem projektu w konsultacji z innymi piszącymi: Markiem Frankowiczem z UJ, Ewą Derkowską i Zosią Wójcik z UMK i Niną Kancewicz-Hoffman z UW. Ostatnie godziny to nerwowe kserowanie na grzecznościowo udostępnionej kopiarce (kopia do Brukseli, kopia do Turynu i kopia własna), podpisywanie kopii aplikacji przez koordynatora, Panią Rektor prof. Zofię Ratajczak (godz. 21:00), następnie stemplowanie okrągłą pieczęcią Uniwersytetu i wysyłka.

Kopie zostały uzupełnione przez pozostałe dokumenty i okazało się, ze taka sterta dokumentów nie mieści się w żadnej dostępnej kopercie. Przekopanie szaf w Instytucie Chemii przyniosło rozwiązanie awaryjne - dwa worki papierowe z epoki późnego Gierka. Niestety, na poczcie nie było żadnych kopert przeznaczonych do przesyłki większej ilości dokumentacji. Nie było też... kleju! Worki zamknięto więc udostępnionym zszywaczem i zaadresowane wysłano o godz. 23:00, dnia 29.01.1999 r, na godzinę przed upływem terminu.

Wiadomość o zakwalifikowaniu projektu do finansowania dotarła do nas we wrześniu. Przyznany budżet wyniósł 454 764 €, czyli zaledwie o 7700 € mniej od wnioskowanej kwoty. Udało się.

ANTONI HERBOWSKI
Pełnomocnik Rektora
ds. Programów Europejskich

Partnerzy krajowi Partnerzy z Unii Europejskiej
1. Uniwersytecka Komisja Akredytacyjna 1. Katolicki Uniwersytet Portugalii, Viseu
2. Uniwersytet Śląski 2. Uniwersytet w Lund, Szwecja
3. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego 3. Uniwersytet Surrey Roehampton, Wielka Brytania
4. Uniwersytet Jagielloński 4. Uniwersytet Centralnej Anglii, Wielka Brytania
5. Uniwersytet Mikołaja Kopernika 5. Uniwersytet Dortmund, Niemcy
6. Uniwersytet Opolski 6. Uniwersytet Granada, Hiszpania
7. Papieska Akademia Teologiczna 7. Uniwersytet Joensuu, Finlandia
8. Uniwersytet Szczeciński 8. Uniwersytet Piotra i Marii Curie, Francja
9. Uniwersytet w Białymstoku 9. Uniwersytet Strathclyde, Wielka Brytania
10. Uniwersytet Gdański 10. Agencia per la Qualitat del Sistema Universitari a Catalunya, Hiszpania, (w ramach tego partnerstwa współpracowaliśmy z trzema uniwersytetami: Uniwersytet Politechniczny w Barcelonie, Uniwersytetem Barcelońskim i Wolnym Uniwersytetem Barcelońskim)
11. Uniwersytet Łódzki 
12. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej 
13. Katolicki Uniwersyet Lubelski 
14. Uniwersytet Adama Mickiewicza  
15. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski 
16. Uniwersytet Warszawski 
17. Uniwersytet Wrocławski 

Główne zadania zaplanowane i wykonane w projekcie

  • Opracowanie szkieletowego systemu szkoleń administracji centralnej uniwersytetów polskich
  • Opracowanie i przeprowadzenie 5 kursów modelowych
  • Opracowanie metody badania satysfakcji z pracy dla grupy pracowników administracji
  • Wydanie 10 książek (druków zwartych)
  • Zorganizowanie 2 seminariów międzynarodowych

 Ogólna ilość uczestników Uniwersytet Śląski
I rok 53 25
Wyjazdy E-W (wschód-zachód) 38 18
Wyjazdy W-E (zachód-wschód) 11 -
Wyjazdy E-E (wschód-wschód) 2 2
Seminarium 35 12
II rok 53 32
Wyjazdy E-W 48 20
Wyjazdy W-E 27 -
Wyjazdy E-E 3 3
Seminarium 36 10
Szkolenia 124 18

Profit Uniwersytetu Śląskiego w Euro (% budżetu) SQUADS
Sprzęt (komputery, serwery, drukarki,
kserokopiarki, nagłośnienie sali, videoprojektor,
rzutniki, sprzęt biurowy)
44983 (45%)
Wyjazdy E-W 40334 (46%)
Koszty osobowe 48940 (60%)
Inne projekty
Serwer (TRAF) 13000
Sprzęt (EXPAND) 2700
Licencje + USOS (NET) Ok. 34000

Udział Uniwersytetu Śląskiego w innych projektach (SUPER JEP)
projekt Ilość osób Ilość wyjazdów E-W
EXPAND 9 4
UNIQUE 2 1
NET 10 8
TRAF 9 5

ANTONI HERBOWSKI
Pełnomocnik Rektora ds. Programów Europejskich

Ten artykuł pochodzi z wydania:
Spis treści wydania
Kronika UŚNiesklasyfikowaneOgłoszeniaStopnie i tytuły naukoweW sosie własnymWydawnictwo Uniwersytetu ŚląskiegoZ Cieszyna
Zobacz stronę wydania...