W Centrum Konferencyjnym Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie odbyła się w lutym XXII Szkoła Speleologiczna, zorganizowana przez Pracownię Badań i Dokumentacji Środowiska Krasowego, Katedrę Geomorfologii Uniwersytetu Śląskiego przy współpracy Czeskiego Towarzystwa Speleologicznego, pod auspicjami Komisji Krasu Międzynarodowej Unii Geograficznej.

Sesje terenowe odbywały się między innymi w Hranickim Krasie w Dyrekcji Zbraszowskich Aragonitowych Jaskiń (Teplice nad Beczwą) oraz na Pogórzu Cieszyńskim.

Na posiedzeniu Rady Użytkowników Śląskiej Akademickiej Sieci Komputerowej, które odbyło się 14 lutego w gmachu Politechniki Śląskiej w Katowicach, prof. dr hab. Wiesław Banyś - Prorektor ds. Nauki, Współpracy i Promocji Uniwersytetu Śląskiego, został wybrany na Przewodniczącego Rady. Prof. dr hab. W. Banyś będzie pełnił tę funkcję przez okres obecnej kadencji rektorskiej, czyli do 2005 roku.

Dr Andrzej Fidyk, pracownik Zakładu Realizacji Obrazu Telewizyjno-Filmowego Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego UŚ został nominowany do prestiżowej Nagrody im. Dariusza Fikusa w kategorii: twórcy mediów.

Nagroda przyznawana jest za sukces w dziedzinie mediów "z uwzględnieniem zasad etyki zawodowej i wysokich standardów moralnych" w dwóch kategoriach - "twórcy mediów" i "twórcy w mediach". Jej ideą jest uczczenie pamięci szefa odrodzonej, niezależnej "Rzeczpospolitej". Andrzej Fidyk uhonorowany został za kierowanie Redakcją Dokumentu Jedynki TVP SA.

Dr Andrzej Fidyk został także laureatem telewizyjnej nagrody - Wiktora 2002, jako najlepszy twórca programu telewizyjnego. Uroczysta gala wręczenia nagród odbyła się w poniedziałek 3 marca w Warszawie.

Wiktory przyznawane są od 1985 roku, honorując wybitne osobowości małego ekranu, ludzi którzy dzięki swej osobowości i wiedzy zapisali się w pamięci telewidzów. Wiktor jest niewielką statuetką z brązu, zaprojektowaną i wykonaną przez artystę plastyka Andrzeja Renesa. O przyznaniu kolejnych nagród decyduje powołana w 1995 roku Telewizyjna Akademia Wiktorów, składająca się z laureatów dotychczasowych edycji. Jej członkowie typują kandydatów kierując się własnymi gustami oraz listami kandydatów zgłoszonymi przez ekspertów - ludzi z branży oraz autorytety w dziedzinie mediów.

Prezydent Aleksander Kwaśniewski wręczył 20 lutego nominacje profesorskie 66. nauczycielom akademickim, wśród których znalazło się czworo przedstawicieli Uniwersytetu Śląskiego: Waldemar Karcz (Wydział Biologii i Ochrony Środowiska), Ewa Kosowska, Irena Socha (Wydział Filologiczny) oraz Katarzyna Olbrycht (Międzynarodowa Szkoła Nauk o Edukacji i Kulturze).

Gościem Międzynarodowej Szkoły Nauk Politycznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach był 19 lutego Bruno Neve de Mévergnies - Ambasador Belgii w Polsce. Ambasador spotkał się z dyrektorem Szkoły prof. dr. hab. Jackiem Wodzem, z którym rozmawiał między innymi na temat dalszej współpracy z Katolickim Uniwersytetem w Louvain oraz o wspólnych planach badawczych, dotyczących reprezentacji politycznej w starych regionach przemysłowych. Bruno Neve de Mévergnies potwierdził zamiar uczestnictwa w obchodach jubileuszu 10-lecia Szkoły, które odbędą się 7 maja.

Międzynarodowa Szkoła Nauk Politycznych UŚ została członkiem Agence Universitaire de la Francophonie. Agencja skupia obecnie 452. instytucje członkowskie z 49. krajów należących do l'Organisation internationale de la Francophonie oraz spoza niej.

Działalność Agencji sprowadza się do realizacji ośmiu programów, służących współpracy uniwersytetów i uczelni frankofońskich, rozwojowi badań, wymiany pracowników i studentów oraz organizowaniu nowych form dydaktycznych w języku francuskim. MSNP jest jedyną dotąd polską instytucją zrzeszoną w AUF na pełnych prawach członkowskich, uczestnicząc we wszystkich wymiarach jej prac. Już dziś Szkoła, w ramach zadań członka AUF, udziela wsparcia Uniwersytetowi w Kiszyniowie (Mołdawia), przyjmując na staż dwie stażystki.

Prof. dr hab. Wiesław Banyś, Prorektor ds. Nauki, Współpracy i Promocji UŚ został członkiem zarządu Stowarzyszenia "France - Pologne pour l'Europe". Celem Stowarzyszenia jest podejmowanie działań na rzecz bliskiej integracji Polski z Unią Europejską oraz budowania Europy solidarnej, otwartej i bliskiej obywatelowi, poprzez zbliżanie ludzi wokół wspólnych projektów.

Stowarzyszenie FPE powstało z przekształcenia Fundacji Francja-Polska i jest obecne w Polsce od 1989 roku. W przeszłości zajmowało się pomocą strony francuskiej dla Polski, obecnie jego działalność polega głównie na rozwijaniu różnorodnych form partnerskiej współpracy w ramach Unii Europejskiej. Stowarzyszenie przyczynia się do wzmacniania i ożywiania współpracy partnerskiej oraz pomocy w tworzeniu projektów europejskich. Otwiera nowe perspektywy współpracy partnerom politycznym, stowarzyszeniom i placówkom społeczno-gospodarczym. Członkami stowarzyszenia mogą stać się samorządy terytorialne, organizacje pozarządowe, zawodowe, itd., a także członkowie indywidualni. Wśród programowych celów FPE znajdują się:

• popieranie integracji Polski z UE,
• rozwijanie wzajemnego zrozumienia między społeczeństwami francuskim i polskim,
• rozwijanie wspólnych działań ich członków i instytucji,
• promowanie tożsamości europejskiej.

Rektorzy uniwersytetów polskich zebrani na konferencji w Białowieży zaapelowali do środowisk akademickich o udział w referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. KRUP zachęca polskich studentów do zaangażowania na rzecz udziału w referendum poprzez rzetelne informowanie oraz zachęcanie wszystkich niezdecydowanych. Rektorzy nie wskazują jak głosować, przekonują jednak, że wejście Polski do Unii Europejskiej stanowi dla młodzieży dużą szansę, dlatego też udział w referendum powinien być traktowany jako powinność obywatelska.

Dwoje młodych naukowców Uniwersytetu Śląskiego: mgr Stella Hensel-Bielówka z Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii i mgr Tytus Bernaś z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska zostało laureatami prestiżowego stypendium Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w roku 2003.

Fundacja przyznaje co roku (w drodze konkursu) około 100 stypendiów dla młodych naukowców w wieku do 30 lat (lub 32 lat w przypadku kandydatów, którzy korzystali z urlopów wychowawczych), posiadających dorobek naukowy, udokumentowany publikacjami. O stypendium mogą ubiegać się naukowcy, będący pracownikami lub doktorantami w krajowych szkołach wyższych, placówkach PAN lub w instytucjach, których jednym z celów statutowych jest prowadzenie badań naukowych. Roczne stypendia można obecnie przedłużyć na rok następny, po dokonaniu oceny rezultatów uzyskanych przez stypendystę w pierwszym roku. Przedłużenie stypendium z 2002 roku otrzymał mgr Przemysław Marciniak z Wydziału Filologicznego UŚ w dziedzinie literaturoznawstwa.

Od 6 marca do 6 kwietnia w Wiedniu odbywała się wystawa fotografii, obrazująca letnią szkołę języka, literatury i kultury polskiej oraz kolegium polsko-austriackie - sierpniowe kursy organizowane w Cieszynie przez Szkołę Języka i Kultury Polskiej UŚ. Prezentowane prace wykonali uczestnicy tych spotkań z Austrii, Polski, Japonii, Kanady, Czech, Włoch. Organizatorem imprezy był Instytut Slawistyki Uniwersytetu Wiedeńskiego przy współpracy Szkoły. Fundatorami nagród książkowych są: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego i Wydawnictwo Naukowe "Śląsk". Wystawa stanowiła też kolejny element programu wzbogacającego "Rok Polski w Austrii" - imprezę, której patronuje Instytut im. Adama Mickiewicza.

Dwa, z dwudziestu dwóch zgłoszonych przez Uniwersytet Śląski w Katowicach projektów badawczych, zostały wstępnie przyjęte do dalszej oceny przez Komitet Badań Naukowych w ramach uczestnictwa w realizacji zobowiązań offsetowych, związanych z kontraktem na dostawę samolotów wielozadaniowych dla Sił Zbrojnych RP. Offset oznacza system kompensacji wydatków ponoszonych przez kraj, dokonujący za granicą zakupów uzbrojenia i sprzętu wojskowego, i jest uważany za efektywny instrument w handlu międzynarodowym, przyczyniający się do rozwoju gospodarki i przynoszący korzyści w zakresie polityki eksportowej i importowej. Rola nauki w programach offsetowych, według założeń KBN, polega na podejmowaniu przez polskie jednostki badawczo-rozwojowe, instytuty PAN i uczelnie wyższe współpracy z zagranicznymi ośrodkami naukowo-badawczymi w tworzeniu naturalnego pomostu do współpracy między podmiotami gospodarczymi, w szczególności przemysłowymi. Polskie jednostki badawcze zgłaszają wnioski w postaci przygotowanych konkretnych projektów oraz wniosków o dofinansowanie własnych projektów i potrzeb (granty).

Pierwszy z wstępnie zaakceptowanych projektów, prowadzony przez zespół naukowców pod kierunkiem prof. dr hab. Alicji Ratusznej, dotyczy badań nowych fotouczulaczy w terapii nowotworów. Fotouczulacze są to substancje, które wprowadzone do organizmu, kumulują się w komórkach nowotworowych, wywołując pod wpływem naświetlania uwalnianie się reaktywnego tlenu, który niszczy tkankę nowotworową. Poszukiwania fotouczulaczy trwają od kilkunastu lat, a mimo to do użytku klinicznego dopuszczonych jest jedynie około 10 związków, co znacznie ogranicza ich szerokie zastosowanie w metodzie fotodynamicznej (PDT). Celem projektu jest poszerzenie listy fotouczulaczy o związki uzyskane przy niższym nakładzie kosztów, które znalazłyby zastosowanie jako farmaceutyki w leczeniu i diagnostyce chorób nowotworowych. W skład zespołu badawczego wchodzą: prof. dr hab. Alicja Ratuszna (Instytut Fizyki UŚ), prof. dr hab. Stanisław Kucharski, dr Jan Habdas, dr Piotr Kuś (Instytut Chemii UŚ), dr Maria Wideł (Instytut Onkologii w Gliwicach) oraz doktoranci i magistranci kierunków chemii i fizyki.

Drugi projekt, przygotowany przez prof. dr. hab. Henryka Morawca (Wydział Techniki UŚ), dotyczy rozwoju inżynierii biomedycznej w postaci nowych biomateriałów i technologii dla inżynierii biomedycznej. Celem naukowym i aplikacyjnym projektu jest stworzenie podstaw do klinicznego stosowania w kraju implantów i narzędzi chirurgicznych wykorzystujących efekty pamięci kształtu i nadsprężystości równoatomowych stopów nikiel-tytan. Stopy te stanowią obecnie istotną składową rozwoju nowoczesnej techniki medycznej w świecie. Wynikiem przedsięwzięcia będzie możliwość stosowania implantów nowoczesnych i bardziej bezpiecznych dla zdrowia pacjentów. Pozwoli to na zmniejszenie, albo nawet uniknięcie toksyczności implantów metalowych, prowadzącej do powstania metalozy. Projekt stanowi wspólną inicjatywę pracowników naukowych trzech uczelni: Śląskiej Akademii Medycznej, Politechniki Śląskiej oraz Uniwersytetu Śląskiego.

Miłośnicy Lwowa i kresów wśród studentów i bibliotekarzy

Uroczystość wręczenia studentom Uniwersytetu Śląskiego dyplomów uznania za udział w świątecznej akcji charytatywnej na rzecz pomocy najbiedniejszym polskim dzieciom na kresach odbyła się 10 marca. W spotkaniu wzięli udział: prof. dr hab. Wojciech Świątkiewicz - Prorektor UŚ ds. Kształcenia i Andrzej Mozoła - Wiceprezes bytomskiego Oddziału Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich. Wyrazy wdzięczności i gratulacje odebrały dwie wolontariuszki: Agnieszka Wawrzkiewicz (inicjatorka akcji, studentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych, stypendystka MENiS) oraz Monika Działoszyńska (Wydział Nauk o Ziemi). Dyplomami uhonorowani zostali również: Agnieszka Biała, Mirosław Cegłowski, Dobrochna Kruk, Agata Liniany, Agnieszka Rachwał i Marta Waseńczuk (z Wydziału Filologicznego). Podziękowania należą się także pracownikom Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego, którzy udzielali pomocy kwestującym studentom. Przekazana Towarzystwu kwota zasili konto akcji letniej, z którego finansowany będzie wakacyjny pobyt polskich dzieci zza wschodniej granicy w kraju.

Zmarł dr hab. Sławomir Bugajski

6 marca zmarł dr hab. Sławomir Bugajski, fizyk, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Śląskiego od chwili jego powstania. Pracownik Instytutu Fizyki, współtwórca fizyki teoretycznej w Instytucie, wybitny specjalista z zakresu podstaw fizyki kwantowej. W ostatnich latach rozwinął badania naukowe dotyczące fizycznych podstaw komputerów kwantowych i informatyki kwantowej. Był autorem kilkudziesięciu prac naukowych i członkiem wielu zagranicznych towarzystw naukowych. Wielokrotny wykładowca na międzynarodowych kongresach, sympozjach i konferencjach naukowych. W stanie wojennym więziony, a następnie internowany i zwolniony z pracy w Uniwersytecie Śląskim, do którego powrócił w 1990 roku. W latach 2000-2002 pełnił funkcję Pełnomocnika Rektora ds. Studentów Niepełnosprawnych.

O konkursie filmowych scenariuszy

Maciej Pieprzyca za scenariusz pt. Drzazgi został laureatem II nagrody polskiej edycji konkursu o nagrodę Hartley-Merrill. Autor jest absolwentem dziennikarstwa na Uniwersytecie Śląskim, studium scenariuszowego w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi i reżyserii na Wydziale Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego w Katowicach.

I miejsce w konkursie zajął scenariusz pt. Komornik Grzegorza Łoszewskiego. Międzynarodowy konkurs o nagrodę Hartley-Merrill powstał w 1989 r. Ustanowili go prezes firmy RKO Pictures, Ted Hartley, i jego żona, aktorka Dina Merrill, we współpracy m.in. z amerykańskim Stowarzyszeniem Scenarzystów. Początkowo konkurs obejmował kraje byłego ZSRR, w 1992 r. rozszerzono go o inne kraje Europy Środkowowschodniej, m.in. Polskę. Na tegoroczny, jedenasty już konkurs, nadesłano rekordową liczbę 108. scenariuszy, z których wyłoniono początkowo 12. Nagrodzony scenariusz Macieja Pieprzycy opowiada o kilku dniach z codziennego życia młodych ludzi zamieszkujących jedno ze śląskich miast.

Profesor Kazimierz Polański Doktorem Honoris Causa w Opolu

Prof. zw. dr hab. Kazimierz Polański - teoretyk języka i badacz języków słowiańskich, pracownik naukowy Uniwersytetu Śląskiego oraz prof. zw. dr hab. Michał Głowiński - teoretyk literatury i badacz nowszych dziejów i literatury polskiej otrzymali tytuł Doktora Honoris Causa Uniwersytetu Opolskiego. Uroczystość nadania tytułów odbyła się 10 marca w Opolu, wzięli w niej udział prof. dr hab. Wiesław Banyś - Prorektor ds. Nauki, Współpracy i Promocji, prof. zw. dr hab. Janusz Arabski - Dyrektor Instytutu Języka Angielskiego oraz prof. UŚ dr hab. Rafał Molencki - Prodziekan ds. Nauki Wydziału Filologicznego.

Profesor Kazimierz Polański jest osobą szczególnie zasłużoną dla Uniwersytetu Śląskiego. Wychodząc naprzeciw wielkim potrzebom naszego regionu, w 1973 roku podjął się zadania zorganizowania studiów neofilogicznych w Uniwersytecie. Stanął na czele powstałego przy jego aktywnym udziale Instytutu Filologii Obcych, z którego w kolejnych latach wyodrębniły się poszczególne istniejące dziś instytuty neofilologiczne. Obecnie jest pracownikiem naukowym Zakładu Językoznawstwa Ogólnego.

Logopeda dla Schwarzeneggera

Na przełomie lutego i marca w Szkole Języka i Kultury Polskiej gościli pracownicy kilku zaprzyjaźnionych uniwersytetów. Cykl wykładów wygłosili dr Liliana Madelska i mgr Rafał Wilhelmi z Uniwersytetu Wiedeńskiego oraz dr Brigitte Schniggenfittig z Uniwersytetu im. Marcina Lutra z Halle. Zaproszone osoby są specjalistami w dziedzinie logopedii, nauczania języka polskiego jako obcego i teorii przekładu. Słuchacze Podyplomowego Studium Nauczania Kultury Polskiej i Języka Polskiego jako obcych byli niezwykle zadowoleni z możliwości bezpośredniego kontaktu z tak znanymi specjalistami. Równie zadowoleni byli studenci I roku filologii polskiej, którzy właśnie rozpoczynają zajęcia z gramatyki opisowej. Podczas wykładu dr Liliany Madelskiej dowiedzieli się m.in., że jedną z największych korzyści płynących z dobrego opanowania fonetyki jest to, iż można zostać logopedą np. Arnolda Schwarzeneggera. A to, oprócz satysfakcji zawodowej, wiąże się też z satysfakcją finansową.

Podczas pobytu w Katowicach dr Brygide Schniggenfittig odbyła też wstępne rozmowy na temat możliwości zorganizowania zintegrowanych polsko-niemieckich studiów przekładu specjalistycznego. Uniwersytet w Halle ma być reprezentowany przez Instytut Językoznawstwa Stosowanego i Ogólnego, zaś Uniwersytet Śląski ma być reprezentowany przez Szkołę Języka i Kultury Polskiej oraz Kolegium Języka Biznesu.

W dniach 21-23 marca odbyła się w Karpaczu u stóp skoczni narciarskiej konferencja sekcji glottodydaktycznej Stowarzyszenia "Bristol" Polskich i Zagranicznych Nauczycieli Języka Polskiego jako Obcego. Tematem spotkania było Testowanie znajomości języka polskiego jako obcego w ramach systemu certyfikacji oraz metody i techniki rozwijania sprawności językowych w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Z ramienia Szkoły Języka i Kultury Polskiej w spotkaniu wzięła udział Barbara Morcinek-Cudak, członkini ministerialnej Grupy Roboczej ds. Testów Certyfikatowych, która została zaproszona do przeprowadzenia warsztatów, poświęconych testowaniu sprawności mówienia.

Opracowała: MAŁGORZATA KRASUSKA-KORZENIEC
Biuro Promocji i Karier UŚ