Twórczość jest zagadnieniem istotnym dla rozwoju człowieka. Jest ważna, ale aktualna sytuacja edukacji po jej ostatniej reformie pokazuje nam nieco inne jej miejsce. Ostatnie miesiące roku obfitowały w wiele konferencji poświęconych aspektom kształcenia do twórczości.

We wrześniu Zakład Edukacji Artystycznej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zorganizował Ogólnopolską konferencję naukową Edukacja artystyczna a przemiany kulturowe i potencjał twórczy człowieka. Natomiast w październiku miałam okazję uczestniczyć aż w trzech konferencjach poświęconych temu problemowi. Były to: I Ogólnopolska konferencja naukowa Sztuka w edukacji i terapii, którą zorganizował Zakład Arteterapii Instytutu Pedagogiki UŚ, konferencja Twórczość w teorii i praktyce, która odbyła się w Lublinie z inicjatywy Zakładu Psychologii Ogólnej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej oraz Międzynarodowa konferencja naukowa Język, komunikacja i edukacja w społecznościach wielokulturowych przeprowadzona przez Katedrę Pedagogiki Ogólnej cieszyńskiej Filii UŚ. Całość konferencyjnych debat na temat wartości twórczości w życiu dziecka zamknęło w listopadzie XIV Biennale Sztuki dla Dziecka w Poznaniu, którego myślą przewodnią była Sztuka jako działanie, a wyraz temu dały liczne warsztaty twórcze dla dzieci, które odbyły się w czasie trwania biennale.

Podsumowując wielość myśli, jakie podjęto w trakcie dyskusji naukowych i warsztatach można stwierdzić, że twórczość i jej stymulacja wiążą się z edukacją przez sztukę w szerokim ujęciu oraz wartościami terapeutycznymi. Obecna sytuacja edukacji przez sztukę zmusza do zmiany założeń, treści, metod, a tym samym opracowania nowych programów nauczania. Pojawiły się liczne pytania, na które nie udzielono jednoznacznych, albo w ogóle żadnych odpowiedzi, jak m.in. czy sztuka jest zjawiskiem elitarnym, a w związku z tym, czy można dzisiaj mówić o powszechnym nauczaniu przez sztukę? Inne problemy, wokół których toczyła się dyskusja, to:

1. Czy w nauczaniu sztuki należy różnicować programy nauczania ze względu na potrzeby, zainteresowania i zdolności uczniów?
2. Czy dzisiaj mamy mówić o edukacji plastycznej czy edukacji wizualnej?
3. Czy edukację artystyczną należy rozumieć tradycyjnie?
4. Czy edukacja przez sztukę ma wychowywać?
5. Czy może być wychowanie "obok sztuki" lub "mimo sztuki"?
6. Czy ten przedmiot nauczania nadal nazywać edukacją przez sztukę, czy zmienić jego nazwę?
7. Określenie celów nauczania przez sztukę.

Edukacja przez sztukę winna wprowadzać w świat wartości motywujących do rozwoju przez twórczość i do twórczości. Ostatnia reforma systemu oświaty zepchnęła edukację przez sztukę na margines działań edukacyjnych. Nie jest to korzystne dla rozwoju osobowego młodego człowieka, a wręcz szkodliwe. Nie sprzyja kształtowaniu zintegrowanej osobowości.