Jednodniowa sesja naukowa, zatytułowana: Poza historią, zorganizowana przez katowicki oddział Komisji Historycznoliterackiej PAN, odbyła się 2 grudnia w Sali Rady Wydziału Filologicznego UŚ. Otwarcia obrad dokonał Przewodniczący Komisji, prof. UŚ dr hab. Jacek Lyszczyna, który podkreślał, iż tytuł konferencji to swoista prowokacja, bowiem by literatura pozostała żywa trzeba przewartościować stosunek do historii literatury.

Wykłady dotyczyły problematyki różnych epok, ale największa liczba wystąpień koncentrowała się wokół zagadnień literatury współczesnej. Podczas konferencji zabrało głos dwunastu prelegentów. Referat prof. dr. hab. J. Malickiego: Prawda - prawdopodobieństwo - fikcja. Między historią a kulturą, zainaugurował pierwszą część spotkania, drugą odczyt dr Krystyny Koziołek na temat: Nakłanianie do zdrady (historyczności) w nauczaniu literatury. Licznie zgromadzeni studenci mieli możliwość wysłuchania również interesujących wystąpień: dr B. Mazurkowej, dr. M. Szargota, dr. R. Koziołka, dr. hab. J. Jakóbczyka, dr A. Szawerny-Dyszki, dr I. Gralewicz-Wolny, dr. I. Gielaty, dr. M. Kopczyka, dr E. Dutki, dr E. Tutaj. Osoby zainteresowane problematyką poruszoną na sesji będą mogły zapoznać się z treścią przedstawionych referatów, gdyż w przyszłym roku planowana jest publikacja zbiorowego tomu.

By przybliżyć czytelnikom prace Komisji Historycznoliterackiej PAN, zadaliśmy jej Przewodniczącemu prof. UŚ dr. hab. Jackowi Lyszczynie kilka pytań:

LUCYNA SADZIKOWSKA: Jaka była idea sesji naukowej "Poza historią"?

JACEK LYSZCZYNA: Od kilku lat tradycją Komisji stało się organizowanie sesji naukowych, których efektem jest publikacja referatów w formie zbiorowego tomu. W poprzednich latach prof. Renarda Ocieczek przygotowała cykl konferencji, dotyczących ram wydawniczych. Obecna sesja miała na celu przyjrzenie się relacjom między literaturą polską a historią w różnych epokach. W samym temacie kryła się prowokacja, swoista intencja, ponieważ dostrzegamy wpływ historii na literaturę, niewolnicze podporządkowanie literatury historii. Nie zawsze jednak literatura poddawała się temu ciśnieniu. Próbowała bowiem zachować niezależność, buntowała się. Często ignorowała historię.

Proszę scharakteryzować strukturę Komisji.

Komisja Historycznoliteracka jest jedną z największych w Oddziale PAN w Katowicach. Liczy teraz 115 osób. Zarząd wybierany zostaje na 3-letnią kadencję. W tym roku upływa pierwszy rok funkcjonowania obecnego zarządu ( skład: przewodniczący - prof. dr hab. Jacek Lyszczyna, wiceprzewodnicząca - dr hab. E. Wąchocka, sekretarz - dr A. Sitkowa ).

Jak działa katowicki Oddział PAN?

Staramy się kontynuować formy dotychczasowej działalności: organizujemy sesje naukowe, wykłady. Szczególną uwagę skupiamy na działalności wydawniczej. Istnieje seria wydawnicza: Spotkania z literaturą, która ma charakter popularny. Co roku publikowane są dwie pozycje. W tym ukazały się książki: dr hab. E. Wąchockiej (z dziedziny teatrologii) oraz dr. Z. Zwierzyńskiego - z romantyzmu. Kolejny aspekt działalności to wykłady o charakterze otwartym. Odczyty członków Komisji i zaproszonych gości, np. prof. J. Malickiego z Uniwersytetu Śląskiego i A. Kowalczykowej z Instytutu Badań Literackich PAN w Warszawie, cieszyły się dużym zainteresowaniem studentów. Watro dodać, że w tym roku przypada dziesiąta rocznica śmierci Zbigniewa Jerzego Nowaka - wybitnego edytora, badacza romantyzmu, a także człowieka bardzo zasłużonego dla utworzenia PAN. Komisja Historycznoliteracka wystąpiła do władz Wydziału Filologicznego z wnioskiem o nadanie jednej z sal wykładowych imienia prof. Nowaka.

Jakie inicjatywy planują Państwo podjąć w przyszłości?

Planujemy szereg kolejnych wykładów zaproszonych gości. Już w tym momencie zastanawiamy się nad konferencją, której tematem byłaby droga dzieła literackiego od autora do czytelnika. Interesujące wydają się etapy rozwoju książki - od rękopiśmiennej do internetowej.

Dziękuję bardzo za rozmowę.