Prawie 60 osób stanowiła polska grupa zaproszona na Międzynarodowy Kongres Europa in Takt, organizowany przez Wydział Muzykoterapii Uniwersytetu w Dotmundzie w dniach od 1 do 5 października 2003. Zaproszono trzy zespoły teatralne i muzyczne oraz artystów i pedagogów - praktyków zajmujących się arteterapią osób upośledzonych i niepełnosprawnych. Pod wieloma względami była to podróż niecodzienna, dosłownie i metaforycznie.

Otwarcie Kongresu Europa in Takt w sali AUDIMAX - prof. dr I. Merkt

Stworzono nam możliwości uczestniczenia w Wielkim Święcie artystycznej integracji. Każdy uczestnik miał szansę własnej realizacji, ukazania swoich zdolności, nabycia i rozwinięcia nowych umiejętności. Po raz kolejny przekonaliśmy się o przewadze warsztatowej formuły prowadzenia zajęć. Stajesz sam na sam z trudnością, problemem. Musisz je pokonać, własne problemy, ograniczenia. Wtedy wszyscy jesteśmy równi, świadomi naszych niedoskonałości, a potem rozradowani sukcesem, dumni, że przygotowane przez nas przedstawienia bardzo podobały się publiczności.

Obecność osób niepełnosprawnych i upośledzonych w grupach warsztatowych pozwoliła na stworzenie atmosfery szczerej i autentycznej współpracy, wzajemnej serdeczności. Było bardzo spokojnie, bezpiecznie, bez niepotrzebnej ambicji, presji, bez popisywania się własną kreatywnością. Razem dochodziliśmy do realizacji naszych pomysłów, dzięki środkom ekspresji pozawerbalnej, wykorzystując zwłaszcza muzykę, w mniejszym stopniu sztuki plastyczne.

Koncert w auli Akademii Muzycznej, wśród publiczności wybitni muzykoterapeuci, prowadzący warsztaty artystyczne

Pojechaliśmy na zaproszenie pani Dziekan Wydziału Muzykoterapii Uniwersytetu w Dortmundzie prof. Irmgard Merkt, która -jako znakomity psycholog - wybrała właśnie taką grupę osób, niezwykle spójną charakterologicznie, z ogromną pokorą i wrażliwością traktujących kontakt z drugim człowiekiem, zwłaszcza upośledzonym, nie w pełni sprawnym. Sami niepełnosprawni, mimo trudów podróży (trwającej prawie 19 godzin), wykazali swą niezwykłą cierpliwość, występując w ogromnej sali AUDIMAX w kompleksie uniwersyteckim, prawie natychmiast po dotarciu na miejsce, po wyjściu z autokaru. Nasze Stworzenie świata, przygotowane przez mgr Agnieszkę Pilecką i zespół "PROMYK" z Katowic, przyjęto owacyjnie. W kolejnych dniach wystąpiły jeszcze dziewczyny z zespołu "Murmurando" przy Zespole Szkół Specjalnych w Mysłowicach, przygotowane przez mgr Edytę Graboś-Zabrzeńską (kierownictwo muzyczne i akompaniament). Trzeci wieczór był okazją do zaprezentowania występu Wieża Babel uczniów Zespołu Szkół Specjalnych w Czeladzi. W czasie trzech koncertów wieczornych udział wzięły jeszcze zespoły muzyczne oraz soliści z Litwy, Belgii, Niemiec, Irlandii, Szwecji. Wszystkie prezentacje przygotowane zostały na bardzo wysokim poziomie artystycznym.

Każdego dnia przed południem i po południu uczestniczyliśmy w warsztatach artystycznych, przygotowując się do sobotniego występu w reprezentacyjnej sali Ratusza miasta Dortmund. Czternaście grup warsztatowych (w każdej prawie 20 osób), pokazało swoje bardzo zróżnicowane prezentacje: teatralne (Shadow Music A. Schuchhardt, U. Hamann), wokalne (What You Can Do with Your Voice C. Schmidt), taneczne (Dance Dynamics W. Stange), instrumentalne (African Percussion U. Zamorano Ortega), a nawet cyrkowe (Music Clownery Z. i R. Erby). Artyści i pedagodzy różnych narodowości, dzięki swojej wybitnej osobowości, talentowi i umiejętnościom muzycznym, poprowadzili warsztaty w sposób niezwykle profesjonalny. Ogromna radość bycia wówczas razem, duma z tak udanego przedsięwzięcia, widoczna była także na twarzy prowadzącej tej wieczór Dziekan prof. dr I. Merkt. Równolegle do sesji warsztatowych toczyły się obrady, odbywały się dyskusje naukowe z udziałem specjalistów i ekspertów w dziedzinie edukacji i terapii muzycznej. W dyskusjach udział wzięli naukowcy z różnych ośrodków akademickich i kulturalnych, m. in. prof. I. Merkt, prof. M. Fuchs, prof. G. Theunissen, prof. E. Braun, prof. W. Probst, dr Ch. Fritze.

Zakończenie Kongresu w City Hall Dortmund - prof. dr I. Merkt

Zyskaliśmy nowych przyjaciół, kontakty elektroniczne pozwalają na podtrzymywanie naszych wspomnień, podobnie jak materiały filmowe i zdjęcia, publikacje w Internecie (zob.: Workshop 9 Shadow Music). Dyskusje, wymiana doświadczeń towarzyszyły nam w podróżach, rodziły się nowe pomysły artystyczne. Byli wśród nas: Alfreda Wiktor - organizatorka Festiwalu Osób Niepełnosprawnych w Katowicach, mgr Irena Owczarz - Dyrektor Zespołu Szkół Specjalnych w Czeladzi, mgr Witold Hanke - pedagog i terapeuta, prowadzący zespół "Od serca" w Rudzie Śląskiej, mgr Agnieszka Pilecka i Grażyna Reguła - Mączka z Katowic, mgr Edyta Gryboś-Zabrzeńska z Zespołu Szkół Specjalnych w Mysłowicach, terapeuci i nauczyciele z wielu ośrodków rehabilitacyjnych, Barbara Wojtaś, nauczyciel wspomagający z SP nr 16 w Rudzie Śląskiej.

Udział Prof. UŚ dr hab. Mirosława Knapik Kierownika Zakładu Arteterapii i dr Grażyny Szafraniec (adiunkta w Zakładzie Arteterapii), w Kongresie Europa in Takt, był wynikiem niezwykle owocnej współpracy podjętej przez nas z Uniwersytetem w Dortmundzie. Współpraca Zakładu Arteterapii i Wydziału Muzykoterapii zainicjowana była przez sympozjum naukowe w kwietniu 2003 roku na Wydziale Pedagogiki i Psychologii oraz prezentacje warsztatowe w Rudzie Śląskiej (zob. październikowy numer "Gazety..."). Zapoczątkowana wówczas integracja środowisk terapeutów z różnych ośrodków edukacyjnych, z wielu miast na terenie Śląska, znajduje swoją kontynuację w następnych projektach naukowo-artystycznych, prowadzonych przez pracowników Zakładu Arteterapii, przy współpracy niezwykłych osób i wielu instytucji.

Kończąc, bez zbędnego patosu, można stwierdzić, iż projekt Europa in Takt jednoczy ludzi, mimo tego, a może właśnie dlatego, że każdy z nas jest pod niektórymi względami taki jak wszyscy inni ludzie, trochę jak niektórzy inni i taki jak nikt inny... Rozstaliśmy się w nadziei, że to tylko na chwilę. Przed nami ciężka praca, oczekiwanie na kolejne spotkania. To wydarzenie, w Roku Niepełnosprawnych, na pewno pozostanie wyjątkowe.