rozmowa z dr. Andrzejem J. Witkowskim - Prezydentem Międzynarodowego Stowarzyszenia Wód Kopalnianych

Międzynarodowe Stowarzyszenie Wód Kopalnianych to pozarządowa organizacja naukowa i techniczna, zajmująca się problematyką wodną, związaną z szeroko rozumianą działalnością górniczą oraz z kwestią jej negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Istotnym celem Stowarzyszenia jest również ułatwianie kontaktów międzynarodowych i wymiana doświadczeń oraz organizowanie konferencji i sympozjów. Na 8. kongresie IMWA, który odbył się w październiku ubiegłego roku w Johannesburgu, wybrano nowe władze. Prezydentem Stowarzyszenia został dr Andrzej J. Witkowski z Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.

MAGDALENA BUSZEK, AGNIESZKA TURSKA: Jak zrodził się pomysł powołania Międzynarodowego Stowarzyszenia Wód Kopalnianych?

ANDRZEJ J. WITKOWSKI: Narastające problemy wodne związane z działalnością górniczą zostały podjęte na Kongresie dotyczącym wód kopalnianych, który odbył się w 1978 roku w Granadzie w Hiszpanii. Jego powodzenie stało się impulsem do zorganizowania w maju 1979 roku pierwszego międzynarodowego sympozjum, dotyczącego górniczego drenażu wód. Działania te zaowocowały powołaniem międzynarodowego stowarzyszenia promującego współpracę w zakresie wód kopalnianych. Zebranie założycielskie odbyło się w listopadzie 1979 roku z inicjatywy prof. Rafaela Fernandez-Rubio. W bieżącym roku organizacja obchodzi 25 rocznicę funkcjonowania na arenie międzynarodowej.

Dlaczego związał się Pan właśnie z tą organizacją?

Od wielu lat interesuję się problematyką wód kopalnianych, chociaż aktualnie bardziej w aspekcie ekologicznym niż klasycznej hydrogeologii kopalnianej. Stosunkowo często wyjeżdżałem na zagraniczne staże, konferencje i kongresy, podczas których miałem możliwość poznania członków IMWA. Ludzi tych łączyły nie tylko wspólne zainteresowania, lecz także bliskie kontakty towarzyskie. Ta życzliwość i przyjacielska atmosfera sprawiły, że nawiązałem ścisłą współpracę z IMWA.

Jakie sukcesy na arenie międzynarodowej odniosło dotychczas Stowarzyszenie?

Członkowie towarzystwa aktywnie uczestniczą w wielu międzynarodowych projektach badawczych, dotyczących m.in. problemów kwaśnych wód kopalnianych i ich uzdatniania, zagrożeń dla środowiska ze strony osadników poflotacyjnych, likwidacji kopalń. Stowarzyszenie angażuje się również w usuwanie negatywnych skutków katastrof ekologicznych, jak to miało miejsce w kopalni Aznalcollar w Hiszpanii w 1998 czy w kopalni w Wassa West District w Ghanie. Aktualnie IMWA jest podwykonawcą międzynarodowego projektu Environmental Regulation of Mine Water in the European Union - ERMITE. Wyniki tego projektu stanowić będą podstawę planowanych w UE zmian środowiskowych uregulowań prawnych w zakresie gospodarowania wodami w szeroko rozumianym sektorze górnictwa. Zostaną one opublikowane przez Stowarzyszenie w pierwszym kwartale bieżącego roku w ramach specjalnego dodatku do 23. tomu naszego czasopisma "Mine Water and the Environment".

A jak wygląda działalność organizacji na terenie naszego kraju?

Obecnie w Polsce jest kilkanaście aktywnych oddziałów Stowarzyszenia, działających głównie na Śląsku i w Krakowie. Są to Uniwersytet Śląski, Główny Instytut Górnictwa, Państwowy Instytut Geologiczny, Politechnika Śląska, Uniwersytet Wrocławski, Politechnika Wrocławska, Poltegor-Projekt Wrocław oraz krakowska Akademia Górniczo-Hutnicza. Podstawową formą działalności jest udział w krajowych i międzynarodowych programach badawczych dotyczących wód kopalnianych, a także organizowanie konferencji naukowych. Członkowie IMWA z Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego oraz Oddziału Górnośląskiego Państwowego Instytutu Geologicznego w Sosnowcu brali udział w realizacji wspomnianego już przeze mnie unijnego projektu ERMITE. Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej Wydziału Nauk o Ziemi we współpracy z Głównym Instytutem Górnictwa była organizatorem VII Kongresu IMWA, który odbył się w 2000 roku w Ustroniu. Wspomniana Katedra była także współorganizatorem międzynarodowego sympozjum "Hydrogeologia Basenów Węglowych", które odbyło się w Katowicach w 1987 roku.

Jakie nowe wyzwania stawia przed stowarzyszeniem obecna rzeczywistość?

Zmiany ekonomiczne, z którymi aktualnie mamy do czynienia, spowodowały postępujące zamykanie kopalń i towarzyszące temu negatywne zmiany w środowisku naturalnym. Pojawił się istotny problem tak zwanych kwaśnych wód kopalnianych. W związku z tym Stowarzyszenie powołało swoją pierwszą komisję problemową pod nazwą PADRE (Partnership for Acid Drainage Research in Europe). Ogólnie mogę stwierdzić, iż obecnie coraz większy zakres działalności Stowarzyszenia związany jest z problematyką negatywnego oddziaływania działalności górniczej na środowisko wodne.

Jak zamierza Pan pokierować działalnością organizacji podczas swojej kadencji?

Zasadnicze cele Stowarzyszenia na najbliższe lata zostały sformułowane na ostatnim kongresie, który odbył się w Johannesburgu w ubiegłym roku. Głównym wyzwaniem jest dalsza popularyzacja naszej organizacji i zwiększenie liczby jej członków. Aktualnie Stowarzyszenie skupia ok. 180. członków z 40. krajów. Chciałbym, by w ciągu następnych lat liczba członków przekroczyła 250 osób. Jednocześnie zdaję sobie sprawę, że aby było to realne trzeba zwiększyć atrakcyjność członkostwa w Stowarzyszeniu. Wydaje mi się, iż przełomowy powinien być bieżący rok, w którym obchodzimy 25-lecie IMWA. Istotnym celem Stowarzyszenia jest także wprowadzenie czasopisma "Mine Water and the Environment" na Międzynarodową Listę Cytowań.

Dziękujemy za rozmowę.