Trzydziestego stycznia Uniwersytet Śląski poniósł kolejną bolesną stratę. Zmarł profesor zwyczajny Kazimierz Kozłowski - współtwórca Wydziału Nauk o Ziemi, jego wieloletni Dziekan (1981 - 1987) i prodziekan (1975 - 1980, 1987 - 1993). Kierownik Katedry Geochemii, Mineralogii i Petrografii od początku jej istnienia.

Profesor Kozłowski urodził się 11 grudnia 1931 roku w Poznaniu. Po ukończeniu liceum ogólnokształcącego w 1951 roku rozpoczął studia geologiczne na Uniwersytecie Adama Mickiewicza. Jednakże po roku kierunek geologiczny w Poznaniu zlikwidowano i Profesor przeniósł się na Uniwersytet Warszawski. W ośrodku warszawskim dynamicznie rozwijała się wówczas nauka o skałach, czyli petrografia. To właśnie skałom postanowił poświęcić swoje zawodowe życie Profesor. Po ukończeniu studiów w roku 1956 został asystentem w Katedrze Petrografii Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, na czele której stał wybitny uczony profesor Kazimierz Smulikowski. Z jego inspiracji młody petrograf rozpoczął w Sudetach badania skał metamorficznych, które tworzyły się w dużych ciśnieniach. Wyniki tych badań zostały uwieńczone rozprawą doktorską obronioną w 1963 roku a także przyniosły Profesorowi międzynarodowy rozgłos spowodowany odkryciem nowego niezwyczajnego zespołu minerałów w granulitach z Gierałtowa. Odkrycie to spowodowało konieczność rewizji klasycznych poglądów na temat ewolucji wysokociśnieniowych skał metamorficznych. Swoje odkrycia Profesor przedstawił, między innymi na Światowym Kongresie Geologicznym w Pradze w 1968 r. W 1963 roku Profesor uczestniczył w pracach Polskiej Ekspedycji Geologicznej w Mongolii, gdzie badał skały granitowe w górach Ałtaju. Po powrocie do kraju zainteresowania Profesora skupiły się na skałach metamorficznych Gór Izerskich i ich przedgórza. Zaowocowało to, między innymi, pierwszym w Polsce opisaniem minerału chlorytoidu. Podsumowaniem badań skał izerskich była rozprawa habilitacyjna z roku 1972 wyróżniona nagrodą Ministra Szkolnictwa Wyższego i Techniki. W latach siedemdziesiątych zainteresowania Profesora stopniowo rozszerzały się na skały osadowe. Uczestniczył w badaniach skał permskich na Niżu Polskim oraz formacji fliszowych w Karpatach. Badania te miały aspekt użytkowy gdyż wiązały się z poszukiwaniami złóż ropy i gazu ziemnego.

W roku 1975 Profesor podjął brzemienną w skutkach decyzję o przejściu na Uniwersytet Śląski. Geologia na Uniwersytecie Śląskim dopiero raczkowała i trzeba było nie lada odwagi, ale i wizjonerstwa, aby zdecydować się na przejście z renomowanego ośrodka na prowincję. Późniejsza kariera Profesora potwierdziła słuszność Jego decyzji. Nie zaniedbując badań naukowych Profesor rzucił się w wir prac organizacyjnych i administracyjnych. Funkcję prodziekana Wydziału godził z obowiązkami zastępcy dyrektora Instytutu Geologii. Po uzyskaniu tytułu profesora w 1980 r. został dziekanem Wydziału Nauk o Ziemi i zarazem dyrektorem Instytutu Geologii. Po zmianie organizacyjnej struktury Wydziału Nauk o Ziemi w 1985 r., Profesor objął kierownictwo Katedry Geochemii, Mineralogii i Petrografii. W roku 1987 ponownie został prodziekanem Wydziału i pełnił tę funkcję do roku 1993. Mimo absorbujących obowiązków na uczelni Profesor znalazł czas na społecznikowską pracę na rzecz Sosnowca. Przez ponad 10 lat był radnym Miejskiej Rady Narodowej, a od 1981 do 1991 roku jej przewodniczącym.

Z początkiem lat dziewięćdziesiątych profesor Kozłowski skierował Swoje zainteresowania badawcze na metamorficzne skały tatrzańskie. Tatry były turystyczną pasją Profesora. Z licznych wędrówek po tatrzańskich szlakach i bezdrożach zrodził się pomysł baczniejszego przyjrzenia się skałom krystalicznym Tatr Zachodnich. Mimo tego, że budowę Tatr rozpoznawały od lat najtęższe umysły polskiej geologii, to skały krystaliczne Tatr Zachodnich były zaniedbywane przez geologów tatrzańskich badających głównie formacje osadowe. Profesor skupił wokół siebie grupę młodych petrografów, którzy rozpoczęli systematyczne badania skał Tatr Zachodnich. Pionierskie i całkowicie przebudowujące nasze wyobrażenia o geologii Tatr Zachodnich okazały się zwłaszcza badania migmatytów i amfibolitów. Oprócz spektakularnych wyników naukowych, plonem badań były także trzy prace doktorskie napisane pod kierunkiem Profesora. W druku jest także jedna praca habilitacyjna. Badania zespołu profesora Kozłowskiego znalazły uznanie geologów słowackich, z którymi zespół nawiązał roboczą współpracę. Można z całą odpowiedzialnością powiedzieć, że w krótkim czasie profesor Kozłowski stworzył sosnowiecką szkołę petrologii Tatr Zachodnich. Niestety Profesorowi nie jest już dane cieszyć się nowymi odkryciami Swoich podopiecznych.

Dorobek publikacyjny Profesora obejmuje kilkadziesiąt pozycji z zakresu mineralogii i petrografii. Był autorem lub współautorem pięciu poczytnych skryptów i jednej książki popularnonaukowej. Był założycielem i wieloletnim przewodniczącym Górnośląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Mineralogicznego, członkiem Komitetu Nauk Mineralogicznych PAN i Komitetu Nauk Geologicznych PAN.

Profesor Kozłowski miał liczne kontakty z badaczami zagranicznymi z Czech i Słowacji, Egiptu, Irlandii, Niemiec i Wielkiej Brytanii. Szczególnie bliskie kontakty miał z petrologami czeskimi z Uniwersytetu Karola w Pradze. Beneficjentami tych kontaktów byli współpracownicy Profesora z Katedry i Wydziału, którzy mieli okazję do wyjazdów na staże naukowe lub krótkie wizyty robocze. Profesor Kozłowski był zapraszany do wygłoszenia odczytów na uniwersytetach w Berlinie, Londynie, Pradze, Halle i Greisfswaldzie.

Za działalność naukową i dydaktyczną był Profesor trzykrotnie nagradzany nagrodami Ministra Szkolnictwa Wyższego i wielokrotnie nagrodami Rektora Uniwersytetu Śląskiego. Profesor odznaczony był Medalem Edukacji Narodowej, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Nosił także tytuł Zasłużonego Nauczyciela RP.

Profesor Kozłowski uważał, że obok pracy badawczej najważniejszą powinnością profesora uniwersytetu jest dbanie o rozwój młodych naukowców, wychowywanie swoich następców, przekazywanie im swoich doświadczeń i wiedzy, wskazywanie właściwej drogi do sukcesu naukowego. Podkreślam to bo, jak teraz widzę, nie jest to cecha uniwersalna profesorów. Jako nauczyciel akademicki stale podkreślał konieczność jasnego wywodu i uproszczonej wiedzy na kursach podstawowych. Był wymagający, ale jednocześnie wykazywał "ojcowską" pobłażliwość dla słabości niektórych studenckich umysłów.

W pamięci Jego uczniów i współpracowników profesor Kazimierz Kozłowski pozostanie przede wszystkim jako wymagający szef dbający o prawidłowy rozwój swojego zespołu. Szczerze cieszył się sukcesami swoich współpracowników, ale równie szczerze martwił ich porażkami. Nigdy nie szczędził przemyślanych i rozsądnych rad oraz pomocy tym, którzy jej potrzebowali. Do końca zajmowały go sprawy Jego Katedry. Już ze szpitalnego łóżka przekazał nam ostatnie polecenie: "dbajcie o moją firmę". Czujemy się zobowiązani.

Janusz Janeczek