„Nie jestem stworzony dla jednego zakątka ziemi,
lecz cały ten świat jest moją ojczyzną.”
Seneka

Azja Południowo-Wschodnia – region geograficzny obejmujący 10 państw azjatyckich, to kraina niezwykła, pełna kontrastów gospodarczych i ekonomicznych, zróżnicowania w poziomie życia ludności, wyznawanych religiach, tradycji. Z drugiej strony przyjezdnego zaskakuje harmonia krajobrazu. Dostrzega on swego rodzaju ład i porządek spoglądając na autochtona - człowieka, który odnalazł tutaj swoje miejsce na ziemi, zamieniając tą wspaniałą krainę tropikalną w swój dom.

Na wystawie przedstawiono zdjęcia z czterech krajów – Filipin, Malezji, Tajlandii i Kambodży. Celem ekspozycji jest ukazanie piękna naturalnego krajobrazu i apel o jego zachowanie dla przyszłych pokoleń. Azja Południowo-Wschodnia to palmy ocieniające szerokie piaszczyste plaże, błękit morza, bogaty świat podwodny, słoneczny żar, głęboka dżungla, barwne storczyki, wysokie góry... Istny raj - chciałoby się powiedzieć. Nie zapominajmy jednak o groźnych wulkanach, trzęsieniach ziemi, ulewnych deszczach, w czasie których ulice miast zamieniają się w rwące potoki, o tajfunach i wzburzonym oceanie, o malarii... Aby obraz Azji Południowo-Wschodniej był pełen, należy umieścić na nim ludzi, dla których raj ten zamienia się niekiedy w piekło.

Mówiąc o fotografii pejzażu nie można więc uniknąć pewnych elementów antropogenicznych, wprowadzonych przez człowieka. W każdym ze światów tej ziemi działalność ludzka i sił natury wzajemnie się przenika. Często sprowadza się to do walki lub wręcz dominacji człowieka nad przyrodą. W wielu zakątkach Azji Południowo-Wschodniej nadal odnajdujemy harmonię współistnienia wynikającą z dostosowania się miejscowej ludności do panujących tam warunków przyrodniczych, swoisty rodzaj symbiozy z naturą. Zwróćmy uwagę na wspaniałe tarasy ryżowe Filipin, które kolejne pokolenia rolników kształtowały przez ponad 2000 lat na stokach gór Central Cordillera na wyspie Luzon, na plantacje herbaty na Półwyspie Malajskim, tradycyjne domy budowane na palach. Spójrzmy na okolicę ze stożka wulkanu Taal, będącego swoistego rodzaju fenomenem sił przyrody. Wyobraźmy sobie wyspę na oceanie (Luzon na Pacyfiku), a na niej duże jezioro (jezioro Taal), na nim liczne wyspy – wulkaniczne stożki. Po wejściu na jeden z nich spoglądamy w dół do wnętrza krateru i widzimy kolejne jezioro – kraterowe, a na nim skalistą wysepkę. Odwiedźmy kilka wiosek zamieszkałych przez żyjące w górach na północy Tajlandii plemiona Hmong, Karen, Lahu, Lisu... Nie odmawiajmy, gdy zechcą nas poczęstować daniem wykonanym z pędów miejscowych roślin lub ziołową herbatą, serwowaną w bambusowych kubkach.

Przyjrzyjmy się słoniom podczas pracy przy zwózce drewna z dżungli. Wejdźmy na wulkan Hibok Hibok na Filipinach, aby spojrzeć z góry na piaszczystą wyspę White Island. Potem zanurzmy się w morską toń, a odnajdziemy stary zatopiony cmentarz, który znalazł się pod wodą po ostatnim wybuchu wulkanu Old Camiguin w 1871 roku. Dziś koralowce porastają mogiły, a wśród nich pływają ławice ryb. Pozwólmy zaprosić się do wnętrza „bamboo house”. Rzućmy okiem na uśmiechnięte nagie dzieci bawiące się na plaży olbrzymim kokosem. Udajmy się do hinduskiej restauracji na wyspie Penang w Malezji i zjedzmy wprost z liścia bananowca pikantną dosai masala. Odwiedźmy Angkor w Kambodży. Spocznijmy pod jednym z wielkich drzew, którego korzenie jak macki ośmiornicy oplatają XI-wieczne mury. Niech dżungla porastająca świątynie i buddyjska mniszka przemykająca się wśród ruin skłoni nas do refleksji nad losem tego świata...

Malezyjczycy są w pełni świadomi bogactwa ziemi, na której żyją, więc roztaczają nad nią opiekę, ale Malezja to kraj dostatni i nowoczesny. W Kambodży, nękanej do niedawna wojną domową, brakuje pieniędzy na żywność. Zamożni ludzie Zachodu, tzw. „kolekcjonerzy dzieł sztuki”, masowo wykupują kolejne kamienne kawałki świątyń Angkoru i dekorują nimi swoje wille za oceanem. Na Filipinach coraz częściej stosuje się dynamit do połowu ryb, niszcząc tym samym rafy koralowe. W Azji Południowo-Wschodniej wciąż sprzedaje się ozdoby wykonane z koralowców i muszli. Mimo zakazu wywozu za granicę zawsze znajdą się, chętni do nabycia tych przedmiotów, turyści. To już bardziej komercyjny obraz regionu, który nie zawsze wynika z chęci zysku, czasem po prostu z woli przetrwania.

Może to już ostatnia okazja by móc podziwiać w naturze pejzaże prezentowane na wystawie. Azja Południowo-Wschodnia uzależnia i uczy pokory; oczarowuje i skłania do kolejnych powrotów. 7-miesięczny pobyt dał mi lekcję filipińskiej radości życia i kambodżańskiego ducha walki, tajskiej pogody ducha i malezyjskiej tolerancji oraz dumy narodowej. Dziękuję za to losowi. „Khawp khun” – jak mówią mieszkańcy Tajlandii. Do zobaczenia wkrótce...

KATARZYNA KUBACHA
tel.: (032) 241-91-58

Autorka zdjęć jest absolwentką geografii Uniwersytetu Śląskiego, obecnie pilotem wycieczek.