Wspólnie do dzieła!

9 lutego 2001 odbyła się w Ołomuńcu promocja książki pt. „Punkty widzenia” („Pohledy”). Publikacja jest wspólnym dziełem pracowników Katedry Teorii i Historii Sztuk Dramatycznych Uniwersytetu Palackiego oraz Zakładu Wiedzy o Teatrze Uniwersytetu Śląskiego, uzupełnionym głosem filmoznawcy z Zakładu Filmoznawstwa i Wiedzy o Mediach UŚ.

Jej powstaniu patronowali prof. Eleonora Udalska i ph. dr Jan Roubal. To przede wszystkim dzięki ich energii, zintensyfikowana w ostatnich latach współpraca pomiędzy czeskim i polskim ośrodkiem naukowym osiągnęła stan materialnego spełnienia. Opinię tę ugruntowano podczas promocji, aplauzem przyjmując wniosek doc. ph. Dr Jiřego Štefanidesa, żeby prof. Eleonora Udalska i ph. dr Jan Roubal dopełnili ceremonii chrzcząc ledwie wydobytą na światło dzienne publikację. Szczerze wzruszeni rodzice chrzestni poprosili by dołączyła do nich dr Dorota Fox, której wkładu pracy w przygotowanie „Punktów widzenia” nie da się przecenić.

W dyskusji wielokrotnie podkreślano potrzebę wspólnych badań. Dziś, po 1989 roku, humanistyka odzyskuje głos, budując sfery dialogu tam gdzie ich nie było lub zostały zlikwidowane. Teksty humanistyczne mogą odsłonić cały splot uwarunkowań kulturowych, na których buduje się tożsamość grup narodowych. Szczególnie obiecujące są badania prowadzone w sąsiadujących ośrodkach jako, że ogląd tych samych zjawisk z różnych perspektyw, pozwala prześledzić leżące u ich podstaw założenia estetyczne, ideologiczne, polityczne, społeczne. O ile w XX wieku różnice kulturowe często służyły do izolowania grup społecznych, to badania humanistyczne prowadzone współcześnie nakierowane są na zdzieranie masek z rzeczywistości. Krytyczna analiza różnic kulturowych nie ma prowadzić do zatarcia, ale do odsłonięcia ich fundamentów. Zapewne niektóre różnice okażą się pozorne, lecz odsłonięcie tych niezbywalnych ma służyć zrozumieniu tak sąsiadów jak i samych siebie.

Ołomuniecka i katowicka teatrologia wraz z coraz wyraźniej włączającym się do współpracy filmoznawstwem kierują uwagę ku badaniom międzykulturowym. Realizacja tych zamierzeń wymaga jeszcze bliższego wzajemnego rozpoznania. Interpretacja problematyki międzykulturowej potrzebuje bowiem wypracowania wspólnej przestrzeni znaczeniowej. Planom tym dobrze służy umowa o współpracy podpisana przez oba uniwersytety. Niezbędne jest jednak uzupełnienie istniejących kontaktów o wymianę pracowników i studentów. Oczywiście można prowadzić współpracę w oparciu o indywidualne spotkania i korespondencję, ale większe korzyści tak dla zespołów bezpośrednio zaangażowanych w badania jak i dla całej społeczności naukowej przyniosłyby stałe konsultacje utrzymywane w dłuższym okresie czasu.

Autor jest doktorem, pracownikiem Zakładu Filmoznawstwa i Wiedzy o Mediach w Instytucie Nauk o Kulturze Wydziału Filologicznego UŚ. Prowadzi Koło Naukowe Filmoznawców.

Autorzy: Jakub Zajdel