W zaciszu Parku Pamięci w Rudzie Śląskiej dnia 04.01.2001. pożegnaliśmy Naszą Drogą Panią Profesor.

Niełatwo jest pisać o tych, którzy odeszli, a najtrudniej, gdy odchodzi bliski i serdeczny człowiek, nauczyciel – mistrz. Wiadomość o Jej śmierci wywołała w sercach naszych głęboki smutek, poczucie niepowetowanej straty. Pochylając się z pokorą przed majestatem śmierci niejeden z nas – Jej uczniów i współpracowników – zadawał sobie pytanie: dlaczego? - wspominając jednocześnie czas wspólnie z Nią spędzony.

W mojej pamięci utkwiły szczególnie mocno takie oto zdarzenia. Pierwsze spotkanie z Panią Profesor – Jej uważne spojrzenie, rzeczowe pytania, ciepły tembr głosu, serdeczny uścisk dłoni.

Zebrania naukowe organizowane w kierowanym przez Nią Zakładzie Pedeutologii, które miały posmak intelektualnej przygody i ich atmosfera, sprawiająca, że pytania stawiałyśmy odważnie, dyskutowałyśmy żywo i kreśliłyśmy śmiałe plany badawcze.

I to ostatnie spotkanie - w przeddzień Jej odejścia. Dyskutujemy o temacie planowanego seminarium pedeutologicznego i perspektywach rozwoju zakładu. Pani Profesor jak zwykle skupiona, notuje w swoim – jak mówiła „nieodłącznym kajecie”, ustalamy listę zadań do realizacji i datę kolejnego spotkania. Serdeczne życzenia noworoczne kończą naszą wizytę i nic nie wskazuje na to, że kolejny dzień będzie Jej ostatnim.

Prof. Barbara Żechowska z Uniwersytetem Śląskim była związana od 1978r., wcześniej tj. po ukończeniu studiów filologicznych w Uniwersytecie Warszawskim (1955r.) pracowała w szkolnictwie podstawowym, średnim i półwyższym w Poznaniu. Tam też w Uniwersytecie A. Mickiewicza złożyła dysertację doktorską uzyskując stopień dr nauk humanistycznych (1971r.). Początkowo jako adiunkt a później (od 1974r.) docent kontraktowy pracowała w Instytucie Pedagogiki WSP w Słupsku. Habilitowała się w r. 1983 w Uniwersytecie Warszawskim. W 1984 r. już w UŚ nadano jej stopień docenta mianowanego, a w 1991r. profesora nadzwyczajnego UŚ. W latach 1989-1993 pełniła funkcje Prodziekana d/s Dydaktycznych Wydziału Pedagogiki i Psychologii. Od roku 1995 kierowała Zakładem Pedeutologii na tym wydziale. W roku 1997 z rąk Prezydenta RP odebrała nominację profesora tytularnego. Była członkiem Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego (od 1982 r.), Kolegium Rady Redakcyjnej „Chowanny” (od 1991 r.) a także Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN (od 1994 r.).

Wypromowała ponad 200 magistrów i dwóch doktorów. Liczba Jej publikacji to ponad 70 pozycji, w tym cztery monografie autorskie, skrypt metodologiczny i 5 prac zbiorowych, których była redaktorem.

Prowadzone przez Nią badania naukowe zarówno o charakterze teoretycznym jak i empirycznym mieszczą się w ramach pedagogiki ogólnej i pedeutologii. W swoich badawczych dociekaniach koncentrowała się głównie na analizie orientacji teoretycznych oraz na epistemologicznych i metodologicznych trendach rozwojowych w pedagogice i pedeutologii, a także tendencjach rozwojowych szkolnictwa wyższego w tym dydaktyki uniwersyteckiej.

Nauczyciel (procesy jego poznawania i badania) zajmuje w Jej eksploracjach miejsce centralne. Świadczyć o tym mogą realizowane przez Nią programy badawcze, m.in. „Efektywność pracy nauczyciela w teorii i badaniach amerykańskich” (staż naukowy w Uniwersytecie Berkeley i Harvardzie) oraz „Funkcjonowanie w zawodzie nauczycieli czynnych” (staż naukowy w Uniwersytecie Leningradzkim), a także publikacje poświęcone tym zagadnieniom. W obszarze Jej naukowych refleksji znajdują się zarówno cechy konstytutywne nauczyciela („O poznaniu nauczyciela”, Katowice 1995), jak i czynniki wyznaczające efektywność jego pracy, determinanty warunkujące zawodowy sukces nauczyciela („Efektywność pracy nauczyciela: wyznaczniki, tendencje, problemy” Katowice 1982; „Sukces zawodowy nauczyciela i jego uwarunkowania”, Słupsk 1978). W równym stopniu frapowały Ją zagadnienia metodologiczne, które znalazły wyraz m.in. w pracach: „Teoretyczno – empiryczne problemy pedagogiki”, Katowice 1988; „Z metodologicznych i empirycznych problemów pedagogiki”, Katowice 1990; „W kręgu problematyki i metod polskiej pedagogiki”, Katowice 1991.

Za swą działalność naukową i dydaktyczną była wielokrotnie nagradzana: Krzyżem Kawalerskim, Orderem Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Srebrną Odznaką za Zasługi dla Uniwersytetu Śląskiego.

Pani Profesor posiadała dar naturalnego godzenia swoich pasji poznawczych z funkcjami dydaktycznymi. Z ogromnym zaangażowaniem dzieliła się swoją wiedzą i umiejętnościami ze studentami i młodymi adeptami nauki. W sposób tylko sobie wiadomy potrafiła podsycać głód wiedzy jednocześnie napawając wiarą we własne możliwości. Prosto, tak zwyczajnie uczyła trudnej sztuki pogłębionej refleksji.

Jej pedagogiczny wizerunek kreślą: szacunek dla drugiego człowieka, jego odmienności i niepowtarzalności, niezwykle wysokie wymagania stawiane zarówno sobie jak i swoim uczniom i współpracownikom, niezmienność zasad, według których żyła i pracowała, takt i serdeczność.

I taki obraz Pani Profesor, jak również udzielane przez Nią wskazówki, a wśród nich i tą „by myśl wyrażona była jasno ...” zachowamy w naszej pamięci na zawsze.