Szanowni Państwo!

Niewątpliwie łączy nas wszystkich przekonanie, iż Uniwersytet jest wspólnotą uczonych i studentów, co oznacza, iż badania naukowe i praca dydaktyczna - którym towarzyszy pomoc pracowników administracji - są ze sobą trwale splecione. Zadaniem Władz Uczelni jest zatem troska o to, by Wspólnota owa stawała się zauważalna w codziennej pracy Uniwersytetu. Chodzi nie tylko o podjęcie starań o zapewnienie Kolegom jak najlepszych warunków pracy, ale przede wszystkim stworzenie klimatu ufności w możliwość porozumienia się i wspólnego działania w najżywotniejszych dla Uniwersytetu sprawach. Siła Uczelni polega na uwidaczniającym się na co dzień przekonaniu o dobrych skutkach wzajemnego zrozumienia i zaufania. Wytyczanie takiej drogi stało się jednym z naszych głównych zadań. Wierzymy, iż uważnie i cierpliwie słuchając swoich racji umożliwimy podejmowanie decyzji, które łączą dobro powszechne Uniwersytetu jako całości z szacunkiem należnym wszystkim uczestniczącym w dyskusji stronom. Niemało dowodów możliwości takiego porozumienia znajdziemy spoglądając choćby na kończący się rok akademicki.
Minione miesiące wypełnione były trudną i energiczną pracą Kolegów w Komisjach Senackich opracowujących materiały dotyczące nie tylko spraw finansowych Uczelni, lecz także dbających o to, by Uniwersytet Śląski mógł w pełni wykorzystać możliwości naukowe swojej Kadry, a rozwijając nowe formy kształcenia, odpowiadał na potrzeby zmieniającej się rzeczywistości. Wiemy, iż Państwo Dziekani oraz Koledzy na swoich macierzystych Wydziałach poświęcili wiele czasu omawiając sprawy ważne dla Uniwersytetu, przekazując nam efekty owych rozmów w pismach tak oficjalnych, jak i prywatnych. Z satysfakcją przyjmuję dowody oddania sprawie Uniwersytetu, z jakimi spotkałem się ze strony wielu Koleżanek i Kolegów reprezentujących Administrację Uczelni. Ze swojej strony konsultowaliśmy wiele kwestii w gronach nieformalnych, pytając o zdanie Kolegów, których oddanie sprawom Uczelni i edukacji jest powszechnie znane, a którzy nie szczędząc swego czasu nie wahali się podzielić z nami swoimi doświadczeniami.
Wszystkim Państwu, którzy zechcieli złożyć Uniwersytetowi dar swojego zaangażowania, czasu i myśli składam w imieniu Kolegów Rektorów i swoim własnym pełne głębokiego szacunku podziękowanie.

REKTOR
Prof. dr hab. Tadeusz Sławek

Katowice, 10 czerwca 1997

1. STRUKTURA ORGANIZACYJNA UCZELNI

Wykaz Jednostek Organizacyjnych Uniwersytetu Śląskiego

Działalność naukowa

Finansowanie badań naukowych

Badania własne

Działalność statutowa

Indywidualne projekty badawcze (granty KBN)

Działalność ogólnotechniczna (DOT)

Prace naukowo-badawcze realizowane na zlecenie podmiotów gospodarczych w roku 1996

Nagrody dla nauczycieli akademickich

Nagrody MinistraEdukacji Narodowej

Nagrody Prezesa Rady Ministrów

Nagrody JM Rektora

Stypendium Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej

Nagrody JM Rektora za wyróżniające prace doktorskie

Studia doktoranckie

Doktorzy honoris causa

Wykaz osób, które uzyskały tytuł profesora od 1 stycznia 1996 do czerwca 1997

4. WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICĄ

Wymiana osobowa z zagranicą

Umowy o współpracy naukowo-badawczej i dydaktycznej

Członkowstwo w organizacjach międzynarodowych

Wybrane projekty międzynarodowe

TEMPUS

DAAD

CEEPUS

Fundacja Fulbrighta

Fundacja Popierania Nauki Kasa im. Józefa Mianowskiego

5. FINANSE

6. PRACOWNICY UCZELNI

Nauczyciele akademiccy

Pracownicy naukowo-techniczni, inżynieryjno-techniczni i informatycy

Administracja, obsługa, robotnicy i kierowcy

7. BIBLIOTEKA

8. WYDAWNICTWO

Dorobek edytorski

Dystrybucja publikacji i inicjatywy w zakresie ich promocji

Zmiany personalne

9. REMONTY I INWESTYCJE BUDOWLANE

10. DZIAŁALNOŚĆ SOCJALNA

11. PROMOCJA UCZELNI

1. STRUKTURA ORGANIZACYJNA UCZELNI

W 1996 roku i do marca 1997 r. dokonano przekształceń 24 jednostek organizacyjnych Uczelni, zmieniono nazwy, połączono niektóre jednostki oraz utworzono jednostki nowe. Wszystkie zmiany wprowadzone zostały mocą zarządzeń Rektora.
Uniwersytet Śląski składa się aktualnie z 10 wydziałów /z Filią w Cieszynie/ obejmujących:
- 28 instytutów składających się z 9 katedr, 153 zakładów, 42 pracowni i 4 innych jednostek,
- 43 katedry (nie wchodzące w skład instytutów) składające się z 23 zakładów, 6 pracowni i 2 laboratoriów,
- 3 samodzielne zakłady,
- 12 innych samodzielnych jednostek, takich jak: Centrum Rozwoju Kierowniczej Kadry Oświatowej, Obserwatorium Meteorologiczne, Muzeum Ziemi, Składnica Map, laboratoria, kino, pracownie komputerowe,
- 19 bibliotek wydziałowych, instytutowych i katedr oraz biblioteki w Kolegium Języka Biznesu i Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych.
Jest to łącznie ponad 340 wydziałowych jednostek dydaktyczno-naukowych. Szczegółowe przedstawienie tabelarycznej struktury Uczelni uniemożliwiają ograniczone ramy objętościowe sprawozdania rektorskiego.
Główne zmiany organizacyjne polegały na przekształceniach jednostek wewnątrzwydziałowych:
- w Instytucie Pedagogiki Wydziału Pedagogiki i Psychologii utworzono Katedrę Studiów i Badań Edukacyjnych i dokonano szeregu zmian w zakładach tego Instytutu, a także wyłączono z niego Centrum Rozwoju Kierowniczej Kadry Oświatowej, które jako samodzielna jednostka podporządkowane jest bezpośrednio dziekanowi,
- w Wydziale Nauk o Ziemi utworzono Katedrę Klimatologii,
- w Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym zlikwidowano samodzielny Zakład Psychologii,
- na Wydziale Filologicznym w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej utworzono Bibliotekę Bibliologiczną na bazie dotychczasowego Bibliotecznego Laboratorium Dydaktycznego.
Zauważa się strukturze naukowo-dydaktycznej tendencję do tworzenia niesamodzielnych jednostek takich jak pracownie i laboratoria. Korzystniejsze dla Uczelni jest tworzenie jednostek samodzielnych katedr i zakładów, które świadczą o rozwoju kadry i nauki.
Od czerwca 1996 r. rozpoczął działalność Ośrodek Dokumentacji i Studiów Europejskich Uniwersytetu Śląskiego utworzony jako międzywydziałowa jednostka organizacyjna Wydziału Nauk Społecznych oraz Wydziału Prawa i Administracji, którego celem jest prowadzenie działalności badawczej, dydaktycznej i dokumentacyjnej w zakresie form integracji europejskiej, a w szczególności w ramach Unii Europejskiej.
Uchwałą Senatu Uniwersytetu Śląskiego z dnia 5 listopada 1996 r. dokonano zmiany w dotychczasowej nazwie Letniej Szkoły Języka, Literatury i Kultury Polskiej i nosi ona obecnie nazwę "Szkoły Języka i Kultury Polskiej". W ślad za zmianami w zakresie działania i organizacji Szkoły dokonano zmiany nazwy. Podstawowa forma jej dotychczasowej działalności polegająca na prowadzeniu kursów letnich (wakacyjnych) języka, literatury i kultury polskiej została rozszerzona o prowadzenie kursów całorocznych. Dokonano stosownych zmian w Statucie Szkoły.
Powstają w Uczelni Międzywydziałowe Indywidualne Studia Humanistyczne (MISH) jako wyodrębniona organizacyjnie jednostka koordynująca interdyscyplinarne studia humanistyczne prowadzone w ramach współtworzących tę jednostkę Wydziałów: Filologicznego, Nauk Społecznych, Pedagogiki i Psychologii oraz Pedagogiczno-Artystycznego. Celem tych studiów będzie umożliwienie studentom kształcenia na wszystkich wydziałach współtworzących MISH według indywidualnych programów studiów, na co najmniej trzech kierunkach studiów.
W wyniku trwających od 1995 roku starań Władz Miasta Jastrzębia podpisano w dniu 7 marca 1997 r. porozumienie pomiędzy Miastem Jastrzębiem Zdrój a Uniwersytetem Śląskim w sprawie uruchomienia w tym Mieście Ośrodka Działalności Dydaktycznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Stronę techniczną przygotowania obiektu dla dydaktyki i części jego wyposażenia przejęło na siebie Miasto. Uniwersytet zobowiązał się do uruchomienia począwszy od roku akademickiego 1998/99 zajęć - dla studentów Wydziałów Mat. Fiz. Chem. i Techniki oraz Szkoły Zarządzania - na poziomie licencjackim z informatyki oraz zarządzania i marketingu w trybie dziennym i zaocznym.
W efekcie porozumienia zawartego w sierpniu 1996 r. pomiędzy Urzędem Miasta Chorzowa a Uniwersytetem Śląskim, Uczelnia przejęła w zarząd od Urzędu Rejonowego w Katowicach z dniem 31 grudnia 1996 r. na mocy umowy użyczenia, położoną w Chorzowie nieruchomość o pow. 17, 5 ha, zabudowaną kompleksem budynków koszarowych, po zlikwidowanej jednostce wojskowej. Opracowany jest projekt rewitalizacji i zmiany sposobu użytkowania terenu i utworzenia na nim Kampusu Uniwersytetu Śląskiego. Przystąpiono pilnie do przebudowy jednego z obiektów, w którym od nowego roku akademickiego planuje się umieścić Szkołę Zarządzania Uniwersytetu Śląskiego, a w następnym okresie Szkołę Języka i Kultury Polskiej oraz Ośrodek Dokumentacji i Studiów Europejskich Uniwersytetu Śląskiego. Miasto Chorzów partycypuje finansowo i organizacyjnie w tym przedsięwzięciu. Projekt adaptacji terenu na kampus uniwersytecki zgłoszony został przez Gminę Chorzów i Uniwersytet Śląski do realizacji w ramach Programu Restrukturyzacji i Rozwoju Województwa Katowickiego.
Uczelnia zgłosiła w lipcu 1996 r. wniosek do Zarządu Miasta Katowice o umieszczenie w przygotowywanym przez Miasto "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Katowice po roku 2000" wskazania lokalizacyjnego pod budowę przyszłego kampusu uniwersyteckiego na terenie dzielnicy Katowice-Szopienice w rejonie ulic Korczaka i Borki, o powierzchni ok. 100 ha. Wskazana przez Uniwersytet lokalizacja przyszłego kampusu jest decyzją strategiczną dla Uczelni i stanowić będzie jeden z głównych celów rozwoju miasta i jego polityki w zakresie gospodarki przestrzennej. Działając stosownie do postanowień ugody zawartej w dniu 22. 05. 1996 r. pomiędzy Uniwersytetem Śląskim a Parafią Ewangelicko-Augsburską w Katowicach, Uniwersytet w oparciu o sporządzony w dniu 30 grudnia 1996 r. protokół zdawczo-odbiorczy dokonał formalnego przekazania na rzecz Parafii nieruchomości przy ul. Bankowej 8/10, zabudowanej budynkami Wydziału Prawa i Administracji oraz Działu Transportu. Uniwersytet nadal użytkuje przedmiotowe obiekty odpłatnie na zasadach określonych w ugodzie.
Uczelnia otrzymała zapewnienie od Zarządu Miasta Katowic o rezerwacji terenu położonego wzdłuż rzeki Rawy pod rozbudowę Wydziału Prawa i Administracji. Podjęcie czynności prawnych przejęcia terenu możliwe będzie dopiero po ostatecznym ustaleniu granic lokalizacji inwestycji i sporządzeniu zmian w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Wydział Techniki otrzymał w Sosnowcu przy ul. Będzińskiej 39 budynek byłego domu studenta, który to obiekt po adaptacji przeznaczony będzie na cele dydaktyczne tego Wydziału. Zakończono postępowanie związane z przekazaniem dwóch budynków mieszkalnych w Katowicach. Na podstawie notarialnej umowy darowizny z dniem 1 marca 1997 r. Uniwersytet przekazał na rzecz Gminy Katowice użytkowanie wieczyste gruntów oraz prawo własności budynków usytuowanych przy Al. Korfantego 57 i Mieszka I 15. Zarząd przedmiotowymi nieruchomościami sprawuje już Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach. W dyspozycji Uniwersytetu pozostały 4 lokale mieszkalne w budynku przy ul. Mieszka I 15, którymi nadal rozporządza Uczelnia. Kierując się względami rachunku ekonomicznego rozpoczęto proces nieodpłatnego przekazania obiektu kotłowni usytuowanej przy ul. Studenckiej w Osiedlu Akademickim w Ligocie. Protokołem zdawczo-odbiorczym Uniwersytet przekazał na rzecz dotychczasowego użytkownika tj. Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Katowicach budynek z urządzeniami technicznymi. W najbliższym okresie nastąpi formalne przekazanie praw własności do budynku i wydzielonego terenu.

Wykaz Jednostek Organizacyjnych Uniwersytetu Śląskiego

I. Wydziały
1. Wydział Biologii i Ochrony Środowiska.
2. Wydział Filologiczny.
3. Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii.
4. Wydział Nauk o Ziemi.
5. Wydział Nauk Społecznych.
6. Wydział Pedagogiczno-Artystyczny.
7. Wydział Pedagogiki i Psychologii.
8. Wydział Prawa i Administracji.
9. Wydział Radia i Telewizji.
10. Wydział Techniki.
II. Biblioteka Główna i pozostałe jednostki systemu biblioteczno-informacyjnego.
III. Jednostki wspólne Uniwersytetu i innych instytucji:
1. Studium Intensywnej Nauki Języka Angielskiego.
2. Ośrodek Polskiego Komitetu Współpracy z Alliance Francaise w Uniwersytecie Śląskim.
3. Śląska Międzynarodowa Szkoła Handlowa.
4. Centrum Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem.
5. Międzynarodowa Szkoła Nauk Politycznych Uniwersytetu Śląskiego.
IV. Ogólnouczelniane, międzywydziałowe i pozawydziałowe jednostki dydaktyczne:
1. Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych.
2. Studium Wychowania Fizycznego i Sportu.
3. Kolegium Języka Biznesu.
4. Szkoła Języka i Kultury Polskiej.
5. Szkoła Zarządzania Uniwersytetu Śląskiego.
6. Ośrodek Dokumentacji i Studiów Europejskich Uniwersytetu Śląskiego.
V. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego:
1. Redakcja Wydawnictwa.
2. Drukarnia.
VI. Ogólnouczelniane jednostki organizacyjne:
1. Centrum Techniki Obliczeniowej.
2. Administracja Uniwersytetu.

2. DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWO-BADAWCZA

Działalność naukowa Działalność naukowa prowadzona była w 10 wydziałach Uczelni, Międzynarodowej Szkole Nauk Politycznych, Letniej Szkole Języka, Literatury i Kultury Polskiej oraz Szkole Zarządzania.
W 1996 roku 14 pracowników uzyskało tytuł naukowy profesora, 16 - stopień naukowy doktora habilitowanego, a 39 - stopień naukowy doktora.
Liczba zrealizowanych tematów badawczych - 797 była wyższa niż w roku 1995 - 708. Natomiast koszt działalności naukowo-badawczej wzrósł z kwoty 5 041 544 zł do 6 372 531 zł, w tym koszt zakupu aparatury naukowo-badawczej wyniósł 1 541 904 zł (w roku 1995 - 1 041 760 zł). Ponadto za kwotę 754 256 zł zakupiono aparaturę naukowo - badawczą z przyznanych przez KBN dotacji na granty inwestycyjne ("aparaturowe"). W roku 1996 Przewodniczący Komitetu Badań Naukowych przyznał Uniwersytetowi dotację na dofinansowanie zakupów aparatury na łączną kwotę 1 999 600 zł.

Finansowanie badań naukowych

Działalność naukowo-badawcza prowadzona była w 1996 roku dzięki środkom finansowym przyznanym przez:
I. Komitet Badań Naukowych na realizację: - badań własnych,
- działalności statutowej,
- indywidualnych projektów badawczych,
II. Ministerstwo Edukacji Narodowej na działalność ogólnotechniczną (DOT),
III. Podmioty gospodarcze i organy administracji państwowej na realizację tzw. prac zleconych.

Badania własne

Decyzją Przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych (Nr 160/E-340/BW/96 z dnia 23 kwietnia 1996 roku) przyznano Uniwersytetowi Śląskiemu kwotę 2 110 000 zł na finansowanie badań własnych w 1996 roku. Zgodnie z propozycją Senackiej Komisji ds. Badań Naukowych środki na badania własne (po odjęciu 15% narzutu - tj. kwoty 316 500, 00 zł) zostały podzielone w następujący sposób:
- 20% rezerwa JM Rektora - 358 700, 00 zł,
- 7% biblioteki wydziałowe - 125 500, 00 zł,
- 20% kosztu czasopism - 190 000, 00 zł, - Wydziały - 1 119 300, 00 zł.
Od kwoty przydzielonej na Wydziały zostały odjęte częściowe koszty czasopism zagranicznych w wysokości 30%, według kosztów prenumeraty w roku 1997.
Fundusze Rezerwy JM Rektora przeznaczone zostały na dofinansowanie projektów badawczych realizowanych na wydziałach, służących głównie rozwojowi kadry naukowej, przeznaczonych na habilitacje oraz na prenumeratę czasopism naukowych.
Środki na badania własne zostały rozdzielone w drodze konkursów na konkretne tematy badawcze. W 1996 roku zrealizowano 400 projektów w ramach badań własnych. Z funduszy na badania własne zakupiono aparaturę naukową za kwotę 252 204 zł. Całkowity koszt badań własnych wyniósł 2 108 005 zł, z czego 316 199 zł stanowiły 15% koszty pośrednie. Pozostała kwota 1 994 zł przechodzi na rok 1997 na dofinansowanie działalności statutowej.

Działalność statutowa

Decyzją Przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych (Nr 160/E-340/S/96 z dnia 29 marca 1996 roku) przyznano Uniwersytetowi Śląskiemu kwotę 2 101 575 zł na dofinansowanie działalności statutowej w 1996 roku. Następnie decyzją Nr 160/E-340/S/96-1 z dnia 17 października 1996 roku zwiększono dotację o 60 000 zł do kwoty 2 161 575 zł.
Wysokość dotacji statutowej dla poszczególnych jednostek uzależniona była od uzyskanej przez nie kategorii. W 1996 roku Instytut Fizyki i Chemii Metali podwyższył kategorię z "B" na "A", natomiast Wydział Pedagogiczno - Artystyczny oraz Instytut Chemii podwyższyły kategorię z "C" na "B".
Środki przekazane przez KBN na działalność statutową w 1996 roku zostały powiększone o kwotę 382 788 zł (środki nie wykorzystane w 1995 roku na badania własne i działalność statutową) do łącznej sumy 2 484 363 zł. W 1996 roku w ramach działalności statutowej zrealizowano 279 tematów badawczych na kwotę 2 372 885 zł. 30% koszty pośrednie wyniosły 711 863 zł. Z funduszy na działalność statutową zakupiono aparaturę naukowo-badawczą za kwotę 771 806 zł. Na rok 1997 przechodzi kwota 171 477, 68 zł.

Indywidualne projekty badawcze (granty KBN)

W 1996 roku nastąpił znaczny wzrost zainteresowania pracowników naukowo-dydaktycznych tą formą zdobywania środków na realizację tematów badawczych. Na dwa konkursy złożono 141 wniosków. Natomiast pozytywną ocenę i decyzję o finansowaniu otrzymało 26 grantów, na łączną kwotę 1 056 700 zł. Liczba projektów wynosiła 95 (o 5 więcej niż w 1995 roku). Na realizację tych projektów KBN przyznał na rok 1996 kwotę 1 295 865 zł, z czego wydatkowano (łącznie z kosztami pośrednimi) 1 323 429 zł, w tym 461 582 zł na zakup aparatury naukowo-badawczej.
Podobnie jak w roku 1995 koszty pośrednie dla indywidualnych projektów badawczych w 1996 roku liczone były od kosztów bezpośrednich, a nie jak w latach poprzednich od kwoty ogółem, przy czym zakup aparatury nie był obciążony narzutem. Dla wydziałów eksperymentalnych ustalono koszty pośrednie w wysokości 30%, a dla humanistycznych - 25%. Na rok 1997 utrzymano takie same zasady, przy czym wyodrębniono granty promotorskie, ustalając dla nich koszty pośrednie odpowiednio 20% i 15%.

Działalność ogólnotechniczna (DOT)

W 1996 roku Ministerstwo Edukacji Narodowej przyznało Uniwersytetowi kwotę 183 000 zł na dofinansowanie: działalności wydawniczej, działalności bibliotek oraz upowszechnianie i promocję osiągnięć nauki, z czego wydano 182 617 zł. Działalność ogólnotechniczna nie jest obciążona kosztami pośrednimi. Wysokość dotacji utrzymała się na poziomie 1995 roku.

Prace naukowo-badawcze
realizowane na zlecenie podmiotów gospodarczych w roku 1996

Kierownik tematu: dr Andrzej Witkowski - Wydział Nauk o Ziemi
"Monitoring wód podziemnych na składowisku odpadów komunalnych w Tychach - Urbanowicach"
Kierownik tematu: dr hab. Aleksander Herczek - Wydział Biologii i Ochrony Środowiska
"Waloryzacja przyrodnicza Gminy Czechowice-Dziedzice"
Kierownik tematu: dr Józef Lewandowski - Wydział Nauk o Ziemi
"Opracowanie szczegółowe Mapy Geologicznej Polski w skali 1 : 50 000, arkusz Sulinowo (198)"
Opracowanie szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1 : 50 000, arkusz Okonek (199)" Kierownik tematu: dr Janusz Kropka - Wydział Nauk o Ziemi
"Opracowanie Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 50 000, arkusz Bytom"
"Opracowanie Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 50 000, arkusz Pyskowice"
Prace wykonywane na zlecenie podmiotów gospodarczych i organów administracji państwowej. W 1996 roku odnotowano w Uniwersytecie zwiększony udział prac zleconych w działalności naukowo-badawczej. Na rzecz podmiotów gospodarczych oraz organów administracji państwowej zrealizowano 23 tematów badawczych na kwotę 385 596 zł, z czego 56 312 zł stanowił koszt zakupu aparatury naukowo-badawczej. Prace zlecone obciążone były 10% zyskiem oraz kosztami pośrednimi, które wynosiły 20-30% kosztów bezpośrednich. Największy udział w realizacji prac zleconych miał, jak w latach poprzednich, Wydział Nauk o Ziemi (9 prac na kwotę 283 715 zł).

Nagrody dla nauczycieli akademickich

Nagrody Ministra Edukacji Narodowej

Nagrody Ministra Edukacji Narodowej w danym roku kalendarzowym przyznawane są za wybitne i twórcze osiągnięcia naukowe, artystyczne i dydaktyczne za rok ubiegły. Nagrody mogą być indywidualne, bądź zespołowe. W latach 1992-1996 11 pracowników Uniwersytetu Śląskiego otrzymało Nagrodę Ministra. W roku 1996 nagrodę indywidualną otrzymał Prof. dr hab. Józef Bańka z Wydziału Nauk Społecznych. O nagrodach w 1997 roku informujemy - w numerze "Gazety Uniwersyteckiej UŚ".

Nagrody Prezesa Rady Ministrów

Nagrody Prezesa Rady Ministrów przyznawane są w danym roku kalendarzowym za najlepsze prace doktorskie obronione przed ukończeniem trzydziestego roku życia. W 1996 roku nagrodę tę otrzymała Pani dr Barbara Mikołajczyk z Wydziału Prawa i Administracji.

Nagrody JM Rektora

JM Rektor przyznaje nagrody indywidualne i zespołowe I i II stopnia za wybitne osiągnięcia naukowe, artystyczne i dydaktyczne za rok ubiegły. W roku 1996 JM Rektor przyznał 132 nagrody. Były one wręczane na wydziałowych inauguracjach roku akademickiego 1996/1997.

Stypendium Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej

Jest to nagroda przyznawana młodym, wyróżniającym się pracownikom naukowo-badawczym, którzy w roku składania wniosku nie przekroczyli trzydziestego roku życia i posiadają znaczący dorobek naukowy (m. in. publikacje w czasopismach zagranicznych i krajowych).
Od roku 1993 stypendium Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej otrzymało w Uniwersytecie 8 młodych naukowców.
W roku 1997 stypendium Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej otrzymali: - dr Marcin Mierzejewski - Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii, - mgr Janusz Gluza - Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii.

Nagrody JM Rektora za wyróżniające prace doktorskie

Wydziały zgłaszają jedną kandydaturę co dwa lata. W latach parzystych wnioskują wydziały humanistyczne, w latach nieparzystych - wydziały eksperymentalne. Od roku 1992 JM Rektor przyznał 14 nagród za najlepsze prace doktorskie.
W 1996 roku nagrody otrzymali:
- dr Danuta Opacka-Walasek - Wydział Filologiczny
- dr Krzysztof Nowak - Wydział Nauk Społecznych
- dr Andrzej Drogoń - Wydział Prawa i Administracji.

Studia doktoranckie

Zarządzeniem Rektora Nr 32/92 z dnia 30 października 1992 roku utworzono w Uniwersytecie Śląskim studia doktoranckie (w roku akademickim 1992/1993) w następujących wydziałach:
- Filologicznym,
- Matematyki, Fizyki i Chemii,
- Nauk Społecznych,
- Prawa i Administracji.
Następnie Zarządzeniem Nr 34/93 z dnia 30 listopada 1993 roku JM Rektor utworzył studia doktoranckie w Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska.
Studia doktoranckie mogą być tworzone w jednostkach posiadających uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego. Studia prowadzone są w trybie dziennym i zaocznym - nieodpłatnie. Około 43% słuchaczy dziennych studiów doktoranckich stanowią pracownicy Uniwersytetu, studiów zaocznych - około 5%.
Obecnie w Uniwersytecie Śląskim studiuje w trybie dziennym i zaocznym 1018 doktorantów, w tym 220 pracowników Uczelni. Na ostatnim roku studiuje 165 doktorantów, w tym 43 pracowników Uniwersytetu Śląskiego. Powinni oni obronić prace doktorskie do dnia 30 września 1997 roku. Do 20 kwietnia 1997 roku obroniło prace doktorskie 21 doktorantów, w tym 12 słuchaczy studiów dziennych. Wśród nich JM Rektor przyznał 6 premii za wyróżniające prace doktorskie obronione przed terminem ukończenia studiów.
Premie te otrzymali:
- dr Janusz WALORSKI,
- dr Marcin MIERZEJEWSKI,
- dr Tomasz POŁACIK,
- dr Piotr ŁACIAK,
- dr Szymon HREBENDA,
- dr Bogdan GĄDEK.
Doktorantów studiów stacjonarnych obowiązuje pensum dydaktyczne w wysokości 120 godzin rocznie. Przez czas trwania studiów - 4 lata, pobierają stypendium, które jest zwolnione od podatku. Asystenci przechodzący na dzienne studia doktoranckie mogą być zatrudniani na podstawie umowy o pracę na okres trwania studiów w wymiarze 1/2 etatu.
Do 20 kwietnia 1997 roku 103 doktorantów otworzyło przewody doktorskie, w tym 72 słuchaczy studiów dziennych.
Zgodnie z zaleceniem Senatu Uniwersytetu Śląskiego kolejne Wydziały po uzyskaniu uprawnień habilitacyjnych powinny bezzwłocznie uruchomić studia doktoranckie (Uchwała Senatu Uniwersytetu Śląskiego z dnia 29 czerwca 1993 roku).

Doktorzy honoris causa

Tradycją Uniwersytetu Śląskiego jest nadawanie tytułów doktora honoris causa. Tę zaszczytną godność przyznaje się osobom szczególnie zasłużonym dla rozwoju nauki, oświaty, kultury i sztuki oraz innych dziedzin życia społecznego.
Od 1975 roku Uchwałą Senatu Uniwersytetu Śląskiego, nadano tytuły doktora honoris causa 25 wybitnym postaciom świata nauki, kultury i polityki.
W 1996 roku godnością doktora honoris causa zostali uhonorowani:
- Prof. János Aczél (matematyk, specjalista w dziedzinie równań funkcyjnych),
- Prof. dr hab. Adam Strzałkowski (fizyk jądrowy),
- Jacques de Chalendar (prawnik, politolog).

Wykaz osób, które uzyskały tytuł naukowy profesora
od 1 stycznia 1996 do czerwca 1997

Wydział Biologii i Ochrony Środowiska:
Prof. dr hab. Jolanta MAŁUSZYŃSKA
Prof. dr hab. Jan STOLAREK
Prof. dr hab. Wacław WOJCIECHOWSKI

Wydział Filologiczny:
Prof. dr hab. Aleksander ABŁAMOWICZ
Prof. dr hab. Jerzy RATAJEWSKI
Prof. dr hab. Zbigniew ŻMIGRODZKI

Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii:
Prof. dr hab. Karol BARON
Prof. dr hab. Aleksander BŁASZCZYK
Prof. dr hab. Jerzy ŁUCZKA
Prof. dr hab. Ryszard MAŃKA
Prof. dr hab. Zbigniew UJMA
Prof. dr hab. Bogumił WESTWAŃSKI

Wydział Nauk o Ziemi:
Prof. dr hab. Jacek JANIA

Wydział Nauk Społecznych:
Prof. dr hab. Halina PROMIEŃSKA

Wydział Prawa i Administracji:
Prof. dr hab. Zbigniew GOSTYŃSKI
Prof. dr hab. Jan GRABOWSKI
Prof. dr hab. Marcin KUDEJ
Prof. dr hab. Aleksander LIPIŃSKI

Wydział Radia i Telewizji:
Prof. dr hab. Wiesław DUDEK

Wydział Pedagogiki i Psychologii:
Prof. dr hab. Barbara ŻECHOWSKA

Wydział Pedagogiczno-Artystyczny:
Prof. dr hab. Alojzy KOPOCZEK

3. NAUCZANIE I STUDENCI

Uniwersytet Śląski - w roku akad. 1996/97 prowadził w ramach dziesięciu Wydziałów studia stacjonarne pięcioletnie magisterskie i dwustopniowe na 23 kierunkach, studia trzyletnie zawodowe (licencjackie) na 6 kierunkach oraz dwuletnie uzupełniające studia magisterskie dla absolwentów Nauczycielskich Kolegiów Języków Obcych. Ponadto prowadzone są studia zaoczne i wieczorowe (odpłatnie) na 19 kierunkach oraz trzyletnie studia zawodowe (licencjackie), a także magisterskie studia uzupełniające dla absolwentów licencjackich studiów administracyjnych, Studiów Nauczycielskich i absolwentów Nauczycielskich Kolegiów. Specjalną ofertę edukacyjną przedstawiło Kolegium Języka Biznesu prowadzące trzyletnie studia zawodowe (stacjonarne i wieczorowe) w zakresie języków: angielskiego, niemieckiego, francuskiego i rosyjskiego oraz Międzynarodowa Szkoła Nauk Politycznych, w ramach której prowadzone są uzupełniające studia magisterskie dla kandydatów biegle posługujących się językiem francuskim, którzy ukończyli co najmniej 2 lata studiów wyższych na dowolnym kierunku lub są absolwentami trzyletnich studiów zawodowych. Oferta edukacyjna Uniwersytetu poszerzyła się w latach akademickich 1992/93-1996/97. Na szczególne podkreślenie zasługuje wprowadzenie filologii klasycznej, filologii o specjalności - język angielski, filologii włoskiej, język francuski, język hiszpański, fizyki o specjalności medycznej i informatycznej oraz etnologii.
Uczelnia kształci obecnie na wszystkich typach studiów 35 517 studentów, w tym na studiach stacjonarnych 13 078, a na studiach zaocznych i wieczorowych 22 439 (w roku ubiegłym studiowało łącznie 32 759 studentów). Największym pod względem liczby studentów jest Wydział Prawa i Administracji - 10 298, w tym na I roku studiów - 4 149, a najmniejszym Wydział Radia i Telewizji - 417, w tym na I roku - 146.
Liczba ta co roku rośnie. Trzeba jednak pamiętać, że dokonuje się to kosztem zwiększonego wysiłku nauczycieli akademickich i innych pracowników uczelni oraz wiąże się z pogorszeniem warunków studiowania (brak nowych budynków i ograniczone środki inwestycyjne). Wśród studentów UŚ kształci się obecnie 86 obywateli innych państw m. in. z Czech, Ukrainy, Litwy. Najwięcej obcokrajowców studiuje (49) na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym w Filii UŚ w Cieszynie.
W roku akademickim 1996/97 - na studia stacjonarne ubiegało się 10 385 kandydatów, spośród których na I rok studiów zostało przyjętych 3 297, natomiast na studia zaoczne i wieczorowe zgłosiło się 10 814 kandydatów - przyjęto 6 342.
Podobnie jak w latach ubiegłych dużym zainteresowaniem na studiach stacjonarnych cieszyły się następujące kierunki:
- prawo - 10, 1 kandydata na jedno miejsce,
- psychologia - 7, 4 kandydata na jedno miejsce,
- politologia - 4, 9 kandydata na jedno miejsce,
- filologia angielska - 4, 8 kandydata na jedno miejsce,
- pedagogika - 4, 1 kandydata na jedno miejsce,
- filologia germańska - 4, 1 kandydata na jedno miejsce,
- geografia - 3, 6 kandydata na jedno miejsce.
Na przestrzeni kilku ostatnich lat Uniwersytet co roku znacznie wzbogaca swoją ofertę edukacyjną. W roku akademickim 1994/95 w trybie stacjonarnym po raz pierwszy uruchomione zostały: trzyletnie studia zawodowe (licencjackie) fizyki o specjalności medycznej i informatycznej, socjologia o specjalności - praca socjalna.
W trybie zaocznym i wieczorowym: studia magisterskie - organizacja produkcji filmowej i telewizyjnej, filozofia, studia zawodowe - socjologia o specjalności praca socjalna, dwuletnie uzupełniające studia administracyjne oraz filologia germańska dla absolwentów Nauczycielskich Kolegiów Języków Obcych.
Od roku akademickiego 1995/96 prowadzone są po raz pierwszy w trybie stacjonarnym magisterskie studia na kierunku etnologia w Filii UŚ w Cieszynie, magisterskie studia na kierunku reżyseria (dla absolwentów szkół średnich, dawniej studia pomagisterskie), dwustopniowe studia filologii włoskiej, studia zawodowe na kierunku realizacja obrazu filmowego, telewizyjnego i fotografia. Natomiast w trybie zaocznym lub wieczorowym prowadzone są po raz pierwszy magisterskie studia na kierunkach: geologia, chemia, psychologia; studia zawodowe na kierunkach: fizyka, pedagogika o specjalności nauczanie początkowe i wychowanie przedszkolne z logopedią, zarządzenie i marketing od semestru letniego oraz uzupełniające studia magisterskie dla absolwentów Kolegiów Nauczycielskich.
Od roku akademickiego 1996/97 prowadzone są następujące nowe formy i kierunki kształcenia: wychowanie techniczne - stacjonarne, magisterskie studia uzupełniające dla absolwentów informatyki; język hiszpański - stacjonarne, dwustopniowe studia magisterskie; zarządzanie i marketing - stacjonarne studia zawodowe oraz język rosyjski - wieczorowe magisterskie studia uzupełniające dla absolwentów Kolegium Języka Biznesu.
Od roku akademickiego 1997/1998 planuje się wprowadzenie następujących nowych form i kierunków kształcenia: socjologia - stacjonarne i zaoczne magisterskie studia uzupełniające, Międzywydziałowe Indywidualne Studia Humanistyczne (MISH) - stacjonarne studia magisterskie oraz informatyka - zaoczne studia zawodowe polsko-francuskie.
Na szczególną uwagę zasługuje powołanie studiów indywidualnych w zakresie humanistyki (MISH). Taka forma studiów jest odpowiedzią na rosnące aspiracje edukacyjne młodzieży. Poza studentami studiów dziennych, zaocznych, wieczorowych - uczelnia kształci obecnie także 1 243 słuchaczy studiów podyplomowych na 6 wydziałach oraz w Szkole Zarządzania. Od powstania uczelni w 1968 roku opuściło ją 61 007 absolwentów, w tym po studiach dziennych 35 102.
W związku z naborem na studia UŚ organizuje akcję informacyjno-promocyjną. Co roku wydawany jest obszerny "Informator dla kandydatów na studia stacjonarne, zaoczne i wieczorowe", który zawiera aktualizowaną i pełną ofertę edukacyjną uczelni, szczegółowe zasady rekrutacji i egzaminów wstępnych, zestawy zagadnień egzaminacyjnych oraz podstawowe informacje o uniwersytecie. Wydawany jest również specjalny dodatek "Gazety Uniwersyteckiej UŚ".

4. WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICĄ

Wymiana osobowa z zagranicą

W 1996 r. zaobserwowano nieznaczne zmniejszenie się liczby zagranicznych wyjazdów naukowych. Największy spadek dotyczył wyjazdów w ramach staży naukowo-badawczych i szkoleniowych pracowników naukowo-dydaktycznych. Na prawie niezmiennym poziomie pozostaje liczba wyjazdów na konferencje i sympozja naukowe oraz wyjazdy, głównie studentów, na praktyki, kursy i studia. Ogółem w okresie tym wyjechało za granicę 1109 pracowników i studentów Uniwersytetu Śląskiego, czyli zanotowano o 58 wyjazdów mniej niż w roku 1995.
W roku 1996 Uniwersytet Śląski wizytowało 879 gości zagranicznych, tj. o 83 osoby mniej niż w roku poprzednim. Przy stale wzrastającej liczbie przyjazdów w ramach staży naukowo-badawczych oraz konferencji naukowych, zaobserwowano zmniejszenie się przyjazdów głównie studentów na praktyki, kursy, studia.

Umowy o współpracy naukowo-badawczej i dydaktycznej

W ciągu roku 1996 podpisanych zostało 13 nowych umów międzynarodowych o bezpośredniej współpracy naukowo-badawczej i dydaktycznej z następującymi partnerami:
1. Rossijskij Gosudarstwiennyj Pedagogiczeskij Uniwersitet, im. A. I. Hercena, St. Petersburg, Rosja.
2. Universidad de León, León, Hiszpania.
3. Université du Maine, Le Mans, Francja.
4. Institut d'Etudes Politiques de Bordeaux/IEP, Bordeaux, Francja.
5. University of Dohuk- Kurdistan Region, Dohuk, Irak.
6. Institut Russkowo Jazyka im. A. S. Puszkina, Moskwa, Rosja.
7. International Organization of International Specialists (IOIS), Washington D. C., USA.
8. University of Göteborg; Chalmers University of Technology, Göteborg, Szwecja.
9. Sleska Univerzita, Opawa, Czechy.
10. Institut Geografii Sybirskowo Otdielenia RAN, Irkuck, Rosja.
11. University of Alberta, Edmonton, Kanada.
12. Univerzita Mateja Bela, Bańska Bystrzyca, Słowacja.
13. Institute of Macromolecular Chemistry "Petru Poni", Jassy, Rumunia.

Członkostwo w organizacjach międzynarodowych

Uniwersytet Śląski jest członkiem następujących organizacji międzynarodowych:
IAU - International Association of Universities, Paryż, Francja.
AUDEM - Alliance of Universities for Democracy, Knoxville, Tennessee, USA.
CBUR - Konferencja Rektorów Uniwersytetów Krajów Bałtyckich, Turku, Finlandia.
CRE - Stała Konferencja Rektorów, Prezydentów i Wicekanclerzy Uniwersytetów Europejskich, Genewa, Szwajcaria.
IOUTN - International Organisation for Unification of Terminological Neologismus, affiliated with UN.
IAUP - International Association of University Presidents, Sacramento, California, USA.
EUPEN - European Physics Education Network, Gent, Belgia.

Wybrane projekty międzynarodowe

TEMPUS Program obejmował stypendia indywidualne oraz Wspólne Projekty Europejskie (JEP). Realizowanych było 10 projektów w ramach których wyjechało 26 osób i przyjechało 13 gości.
Zestawienie projektów:
1. Tempus - JEP+ 07236/94 "Development of International Cooperation Departments in Universities".
2. Tempus - JEP+ 09345/95 "Introduction of Computerised Information Systems in University Libraries".
3. Tempus - Adept Project "Kształcenie nauczycieli".
4. Tempus - JEP 07778 i 07916 "Development pour de nouveau diplomes a L'EICS".
5. Tempus - JEP 07457 "JEP to introduce European Life and Institutions into the curriculum of PL universities and teacher training colleges".
6. Tempus JEP - Adept "Assisting in the Development of Educational Practice for Trainers".
7. Tempus JEP - 9032 "Education in Ecological Surface Technology:.
8. Tempus JEP - 3656 "Training in Mineral and Fossil Fuel Resource Evaluation:.
9. Tempus-Cefes JEP - 2716 "Świadomość ekologiczna".
CEEPUS
Central European Exchange Program for Universities Studies - wspieranie wymiany akademickiej w zakresie kształcenia i doskonalenia zawodowego zarówno pracowników naukowych jak i studentów. W ramach programu wyjechało 20 osób, przyjechało do Uniwersytetu 9 osób.
DAAD
Deutscher Akademischer Austanschdienst - polsko-niemiecka wymiana stypendialna w szkołach wyższych i innych placówkach naukowych w Niemczech. W ramach programu wyjechały 3 osoby.
FUNDACJA FULBRIGHTA
Polish - USA Fulbright Commission - Wymiana naukowa między Polską a USA, wspieranie wymiany akademickiej. W ramach programu wyjechała 1 osoba.
FUNDACJA POPIERANIA NAUKI KASA IM. JÓZEFA MIANOWSKIEGO
Stypendia przyznawane są badaczom spoza Polski, szczególnie dla krajów Europy Środkowej i Wschodniej, którzy zamierzają prowadzić badania w Polsce. W ramach programu przyjechała 1 osoba.

5. FINANSE

W 1996 roku całość przychodów Uniwersytetu Śląskiego wynosiła 101 958 tys zł.
Przychody w dziale dydaktyki składają się z dotacji Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz innych przychodów jak:
- opłaty za studia,
- dochody z wynajmu lokali,
- przychody finansowe.
Dotacja MEN na działalność dydaktyczną w 1996 roku wynosiła 59 957 tys. zł, co stanowiło 59% przychodów. Jej udział w przychodach Uczelni systematycznie maleje.
Drugą co do wielkości pozycję przychodów stanowią opłaty za studia, które w 1996 roku wynosiły 23 165 tys. zł, co stanowiło 23 % przychodów.
Koszty w 1996 roku wynosiły 98 956 tys. zł.
Koszty wynagrodzeń wraz z pochodnymi w Uczelni w 1996 roku wynosiły 66 227 tys. zł, co stanowiło 67% całości kosztów Uczelni.
Oto pozostałe pozycje kosztów :
- zużycie materiałów i energii - 10, 0%
- amortyzacja - 5, 0%
- remonty - 5, 4%
- pozostałe koszty - 12, 6%
które obejmują m. in. stypendia doktoranckie, usługi obcych jednostek, usługi bankowe, podatki i opłaty.
Wynik finansowy za rok 1996 wyniósł 3. 002 tys. zł.
W kwietniu 1997 roku zakończone zostało badanie sprawozdania finansowego Uniwersytetu Śląskiego za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1996 roku. Z analizy danych wynika, że gospodarka finansowa w Uczelni w roku 1996 oceniona została pozytywnie, gdyż :
- zachowane zostały prawidłowe relacje między wzrostem dochodów (143%) i kosztów (140%) w stosunku do wykonania za rok 1995,
- struktura osiągniętych dochodów własnych jest wyższa o kwotę 6 251 tys. zł, od wykonania za rok ubiegły,
- w działalności Uczelni osiągnięto wynik w kwocie 3 002 tys. zł, podczas gdy działalność za rok 1995 zamknęła się zyskiem w kocie 745 tys. zł, natomiast w roku 1994 stratą w kwocie 428 tys. zł.
W wyniku zachowania korzystnych relacji pomiędzy wykonaniem dochodów oraz kosztów Uczelnia osiągnęła w roku 1995 i 1996 nadwyżki i realizuje inwestycje budowlane. Gospodarka funduszem pomocy materialnej była oszczędna, a wzrost kosztów utrzymania domów i stołówek studenckich mieści się w granicach wskaźnika inflacji.

6. PRACOWNICY UCZELNI

Nauczyciele akademiccy

Zatrudnienie w Uczelni na dzień 31 grudnia 1996 roku (w przeliczeniu na pełne etaty) wynosiło 3 025, 5 etatu i zmalało w stosunku do roku ubiegłego o 133, 65. Nauczycieli akademickich było 1 570, 25 (tj. 51, 90 % ogółu zatrudnionych) i 1 455, 50 pracowników nie będących nauczycielami akademickimi (tj. 48, 10% ogółu zatrudnionych).
W Uniwersytecie Śląskim (łącznie z Filią w Cieszynie) w końcu 1996 roku było zatrudnionych 1466 nauczycieli akademickich w wymiarze pełnego etatu (w tym 6 kustoszy dypl. ) oraz 219 w niepełnym wymiarze czasu pracy. W stosunku do roku ubiegłego nastąpił spadek - o 9 osób wśród pełnozatrudnionych nauczycieli akademickich i wzrost o 47 osób wśród niepełnozatrudnionych.
Stanowisko profesora zwyczajnego zajmowało 75 osób (co stanowi 5, 11% ogółu zatrudnionych nauczycieli akademickich) w porównaniu z rokiem 1995 nastąpił wzrost o 12 osób.
Na stanowisku profesora nadzwyczajnego były zatrudnione - 233 osoby (tj. 15, 9 % ogółu zatrudnionych nauczycieli akademickich), czyli o 6 osób więcej niż w roku ubiegłym. Wzrost ten obejmuje grupę profesorów nadzwyczajnych z tytułem naukowym profesora.
Z ogółu 308 profesorów zwyczajnych i nadzwyczajnych tytuł naukowy posiadały 134 osoby. W stosunku do roku 1995 nastąpił wzrost zatrudnienia na stanowisku docenta o 5 osób. Nadal najliczniejszą grupę stanowią adiunkci - 499 osób (tj. 34. 04 % ogółu zatrudnionych nauczycieli akademickich). W roku 1996 nastąpił jednak wyraźny spadek zatrudnienia na tym stanowisku (o 77 osób) spowodowany w dużej mierze przejściem adiunktów (w wyniku tzw. rotacji) na stanowiska starszych wykładowców. Proces ten zapoczątkowany w 1996 roku będzie miał miejsce również w roku 1997.
Na stanowisku asystenta było zatrudnionych 228 osób (tj. 15, 55% ogółu nauczycieli akademickich). W tej grupie nadal utrzymuje się tendencja spadkowa związana z przejściem asystentów na dzienne studia doktoranckie i zatrudnieniem ich w niepełnym wymiarze czasu pracy (pół etatu). W związku z wspomnianym wyżej przejściem adiunktów na stanowiska starszych wykładowców nastąpił znaczny wzrost zatrudnienia w grupie pracowników dydaktycznych (o 102 osoby) w porównaniu z 1995 rokiem.
Wśród profesorów zwyczajnych najliczniejszą grupę stanowią osoby w przedziale wiekowym od 61 do 65 lat - 22 osoby oraz od 66 do 70 lat - 21 osób, najmniej profesorów zwyczajnych jest w przedziale wiekowym od 41 do 50 lat - tylko 2 osoby. W grupie profesorów nadzwyczajnych i tytułem naukowym profesora najwięcej osób mieści się w przedziale wiekowym od 56 do 60 lat - 13 osób i w przedziale od 61 do 65 lat - 12 osób; 12 osób dotyczy przedział wiekowy od 46 do 50 lat. Najliczniejszą grupę profesorów bez tytułu naukowego stanowią osoby w przedziale wiekowym od 46 do 50 lat - 53 osoby oraz w przedziale od 51 do 55 lat - 34 osoby. Dwie osoby są w wieku do 70 lat i 3 w wieku do 40 lat.
Wśród adiunktów ze stopniem naukowym doktora habilitowanego najwięcej, bo 17 osób jest w przedziale wiekowym od 46 do 50 lat i 14 osób w przedziale od 41 do 45 lat; i tylko 4 osoby w przedziale wiekowym od 32 do 40 lat. Najwięcej adiunktów jest w wieku od 32 do 40 lat - 188 osób oraz w wieku od 41 do 45 lat - 135 osób.
Wśród asystentów najliczniejszą grupą stanowią osoby w przedziale wiekowym do 29 lat - 135 osób i od 32 do 40 lat - 124 osoby.

Pracownicy naukowo-techniczni, inżynieryjno-techniczni i informatycy

W tej grupie pracowniczej w stosunku do roku ubiegłego nastąpił nieznaczny wzrost zatrud

Administracja, obsługa, robotnicy i kierowcy

W Uczelni (wraz z Filią w Cieszynie) pracownicy administracji (w przeliczeniu na pełne etaty) w dniu 31 grudnia 1996 roku zajmowali 430, 30 etaty, rozdzielone między:
- administrację centralną - 180, 30 (wzrost w stosunku do roku 1995 o 2, 75 etatu)
- administracje wydziałowe - 143, 00 (wzrost w stosunku do roku 1995 o 2, 25 etatu)
- działy pomocnicze - 26, 25 (wzrost w stosunku do roku 1995 o 2, 75 etatu)
- osiedla akademickie i hotele asystenckie - 30, 25 (spadek w stosunku do roku 1995 o 2, 5 etatu)
- Filię w Cieszynie - 43, 50 (wzrost w stosunku do roku 1995 o 3 etaty)
- Bibliotekę Główną, Wydawnictwo, zespół "Katowice" - 7, 00 (wzrost o 0, 5 etatu w stosunku do roku 1995)
W Uczelni (wraz z Filią w Cieszynie) 436, 05 etatu zajmują pracownicy obsługi, robotnicy oraz kierowcy. W stosunku do roku ubiegłego nastąpił wyraźny spadek zatrudnienia w tej grupie pracowniczej o 165, 5 etatu.

7. BIBLIOTEKA

W roku akademickim 1996/97 Biblioteka Uniwersytecka szczególny nacisk położyła na rozszerzenie i ułatwienie dostępu do informacji. Rozpoczęto udostępnianie baz danych na CD-ROM w systemie sieciowym poprzez InfoWare, dzięki czemu pracownicy naukowi i studenci mogą korzystać z baz danych z wykorzystaniem własnych komputerów. Obecnie Biblioteka dysponuje 16 bazami bibliograficznymi i kilkoma katalogowymi na CD-ROM oraz dwoma dostępnymi online. Z najważniejszych wymienić należy Analytical Abstracts, Science Citation Index - (od 1991), Social Sciences Citation Index - (od 1992), Social Sciences Index oraz Journal Citation Reports (1994). Ponadto starano się pozyskać bazy dla zademonstrowania ich zawartości i zainteresowania nimi środowiska naukowego. W ten sposób zaprezentowano 14 baz. Jednocześnie Biblioteka podjęła intensywne szkolenie w zakresie umiejętności korzystania z baz przez pracowników naukowych i studentów. Szkolenia prowadzili specjaliści z Politechniki Wrocławskiej, OINTE w Warszawie oraz z zagranicy. 8 pracowników biblioteki doskonaliło swoje umiejętności na 2 tygodniowych stażach zagranicznych. Rozpoczęto również intensywne prace przygotowawcze do zakupu i zainstalowania zintegrowanego komputerowego systemu bibliotecznego.
Zbiory biblioteczne powiększyły się o 24. 990 voluminów w tym z darów 3 642 vol., z wymiany 1 557 vol. Do Bibliotek wpłynęło 2 609 tytułów czasopism w tym blisko 700 zagranicznych. Z bibliotek korzystało 42 282 czytelników, którym łącznie wypożyczono 1 272 147 jednostek różnych materiałów bibliotecznych. Z bibliotek krajowych sprowadzono drogą wypożyczeń 1 284 jednostki, a z zagranicznych - 191, z własnych zbiorów dla innych bibliotek zrealizowano 552 zamówienia, w tym 5 zagranicznych.
W minionym roku wprowadzono w Bibliotece Głównej elektroniczną ewidencję wypożyczeń i czytelników, co w efekcie zmniejszyło kolejki do wypożyczalni.
Biblioteka obok swoich zadań usługowych pełniła również funkcje dydaktyczne, szczególnie wobec studentów I roku, dla których zorganizowano zajęcia przysposobienia bibliotecznego w formie wykładu i ćwiczeń oraz przyjmowała na praktyki zawodowe studentów bibliotekoznawstwa z ośrodków krajowych.
Do znaczących osiągnięć naukowych Biblioteki należy wydanie Katalogu Starych Druków w Zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej oraz zorganizowanie Międzynarodowej Konferencji Specjalistów Informacji Naukowej we współpracy z The International Organization of Information Specialists.
Biblioteka współpracuje z 82 bibliotekami naukowymi polskimi i z blisko 200 zagranicznymi, w zakresie wymiany publikacji i popularyzowania dorobku naukowego naszej Uczelni. Z bibliotekami uniwersytetów w Trewirze, Tours i ULB w Brukseli, realizowano II etap grantu TEMPUS - modernizację informacji naukowej.
Podjęto przerwane w latach poprzednich prace nad bibliografią publikacji naukowych pracowników Uniwersytetu Śląskiego.
Działalność Biblioteki Uniwersyteckiej utrudniają warunki lokalowe oraz niedostateczne wyposażenie techniczne. Szczególnie warunki przechowywania zbiorów oraz brak miejsca na nowe nabytki są przyczyną hamującą rozwój Biblioteki i sprawną obsługę czytelników.

8. WYDAWNICTWO

Dorobek edytorski

Nakładem Wydawnictwa ukazują się prace naukowe, podręczniki i skrypty oraz wydawnictwa informacyjne. Na pierwszą z wymienionych kategorii składają się prace zbiorowe, zawierające rezultaty dociekań badawczych nad określonym problemem bądź rozprawy naukowe podporządkowane jednej dyscyplinie, a także monografie samodzielnych pracowników naukowych, prace habilitacyjne i wyróżnione dysertacje doktorskie. Publikacje te charakteryzuje duża różnorodność tematyczna, wynikająca z wielości dyscyplin naukowych uprawianych w naszej Uczelni.
Dorobek Wydawnictwa stanowi autentyczną wizytówkę naukowych i dydaktycznych dokonań nauczycieli akademickich. W 1996 roku uczelniana oficyna opublikowała 82 tytuły o objętości 1295 arkuszy wydawniczych w nakładzie 29 930 egz. Tradycyjnie już zdecydowany prym wiodły prace naukowe (68 tytułów), wśród których dominowały monografie zbiorowe (24 tytuły). Zjawiskiem niepokojącym jest utrzymujący się od lat spadek liczby wydawanych podręczników i skryptów (w 1993 r. - 14, w 1994 r. - 13, w 1995 r. - 11, w 1996 r. - 9). Wprawdzie tendencja ta zaznacza się również w innych uniwersytetach, należałoby jednak podjąć odpowiednie działania zmierzające do zmiany tego stanu.
Zaawansowanie produkcji wydawniczej według stanu na dzień 10 maja 1997 w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku jest większe o 43%, czyli o 300 arkuszy wydawniczych (w 1996 r. - 691, 0 a. w., w 1997 r. - 991 a. w. ). Na fakt ten miały wpływ następujące czynniki:
- złożenie wielu manuskryptów w ostatnich dwóch miesiącach 1996 r.,
- konieczność przesunięcia zredagowanych i przekazanych do drukarni w ostatnim kwartale ubiegłego roku prac na rok bieżący,
- współpraca z kilkoma drukarniami podjęta w ostatnich miesiącach ubiegłego roku, która zaowocowała konkretnymi tytułami w roku 1997.
Rok 1996 upłynął pod znakiem dalszego doskonalenia warsztatu redakcyjnego, szaty graficznej i edytorskiej książek ukazujących się z logo Uczelni oraz przedsięwzięć w zakresie promocji i upowszechniania publikacji Wydawnictwa UŚ.

Dystrybucja publikacji i inicjatywy w zakresie ich promocji

W 1996 roku kontynuowano dotychczasowe formy sprzedaży książek (za gotówkę, na rachunki dla instytucji, bibliotek i księgarni, a także sprzedaż wysyłkową za zaliczeniem pocztowym) oraz ich popularyzacji we własnych wydawnictwach informacyjnych (Katalog wydawnictw, Dysponenda publikacji), jak i na łamach prasy akademickiej oraz poczytnych miesięczników. Informację o tytułach wydanych w 1996 roku zamieszczono w Ogólnopolskiej dysponendzie wydawnictw uczelnianych, sponsorowanej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Po wieloletnich staraniach dzięki życzliwości władz Uczelni w dniu 6 stycznia 1997 roku podjęła pracę Księgarnia Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego. Jej uroczyste otwarcie dnia 28 stycznia br. z udziałem środków masowego przekazu było połączone z promocją pracy zbiorowej pt. Województwo śląskie (1922-1939). Zarys monograficzny pod red. Franciszka Serafina.
W ten sposób zainicjowano cykl prezentacji książek naszej oficyny i spotkań z ich autorami. Warto podkreślić, że w dniu promocji za zgodą JM Rektora publikację można było nabyć z 20% rabatem. Kolejna promocja odbyła się w Klubie "Kubuś" w dniu 8 kwietnia 1997 roku, podczas której Profesor Józef Bańka przedstawił swoje dwutomowe dzieło pt. Plotyn i odwieczne pytania metafizyki. Rozprawę tę promowano również oficjalnie z udziałem Autora podczas III Wrocławskich Targów Książki Naukowej.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zaznaczyło swoją obecność w ogólnopolskim środowisku naukowym, uczestnicząc w następujących targach książki: II i III Wrocławskich Targach Książki Naukowej we Wrocławiu (marzec 1996 i 1997), 41. Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie (maj 1996), Targach Książki Prawniczej w Katowicach (10 października 1996), Targach Książki Akademickiej w Bielsku-Białej (marzec 1997).
Prezentację dorobku wydawniczego Uczelni, połączoną ze sprzedażą publikacji, prowadzono również podczas sesji naukowych, konferencji czy cyklu promocji Uniwersytetu Śląskiego w środowisku oświatowym i gospodarczym naszego regionu.
Wszystkie te przedsięwzięcia przyniosły wymierne wyniki ekonomiczne w postaci dwukrotnego zwiększenia liczby sprzedanych książek w I kwartale 1997 roku w porównaniu z latami poprzednimi oraz trzykrotnego wzrostu dochodu uzyskanego z tego tytułu. Analizując działalność Wydawnictwa, trudno nie wspomnieć o kosztach, jakie zostały poniesione w 1996 roku. Całość kosztów w tymże roku (1 011 107, 51 zł) w porównaniu z rokiem 1995 (940 757, 18 zł) wzrosła o 70 350, 33 zł, tj. o 6, 95%.

Zmiany personalne

Z dniem 1 października 1996 roku zainaugurowała pracę Rada Wydawnicza w zmienionym składzie: prof. dr hab. Tomasz Dłotko, prof. dr hab. Wiesław Dudek, prof. dr hab. Andrzej T. Jankowski, prof. dr hab. Wiesław Kaczanowicz, prof. dr hab. Maria Teresa Michalewska, prof. dr hab. Robert Mrózek, prof. dr hab. Arkadiusz Nowak, prof. dr hab. Jerzy Paszek, prof. dr hab. Iwona Szarejko, prof. dr hab. Andrzej Szewc. Po sześciu latach pełnienia obowiązków przewodniczącego Rady przez prof. dr. hab. Antoniego Agopszowicza funkcję tę - w wyniku głosowania - Senat Uniwersytetu Śląskiego powierzył prof. dr. hab. Markowi S. Szczepańskiemu, na wiceprzewodniczącego zaś wybrał ponownie prof. dr. hab. Witolda Jarczyka.

9. REMONTY I INWESTYCJE BUDOWLANE

Rozproszenie terytorialne Uniwersytetu Śląskiego, niedoinwestowanie kubaturowe, zły stan techniczny budynków, znaczny wzrost liczby studentów, lokalizacja Wydziałów w budynkach nie przystosowanych do ich funkcji, szkody górnicze na terenach których znajdują się budynki - wszystko to powoduje wydatkowanie bardzo dużych kwot na przeprowadzenie niezbędnych robót remontowych i konserwacyjnych.
W wyniku przeprowadzonych w 1995 roku przeglądów technicznych obiektów wytypowano najpilniejsze prace remontowe, które mają na celu zabezpieczenie obiektów i zapewnienie bezpieczeństwa ich użytkowników. Szczególną uwagę zwrócono na stan instalacji wodno-kanalizacyjnej, elektrycznej, gazowej, pokryć dachowych, stolarki drzwiowej i okiennej, zabezpieczeń przeciw pożarowych.
W 1996 roku wykonano wiele znaczących prac, dzięki którym poprawiono stan techniczny obiektów Uczelni, i tak:
-- przeprowadzono kolejny etap remontu kapitalnego Instytutu Chemii,
-- wykonano remonty kapitalne pokrycia dachowego budynku DS nr 1, 2-ch budynków transformatorowni, segmentu na DS nr 7 w Ligocie, Instytutu Fizyki, DS nr 5 w Sosnowcu,
-- wymieniono częściowo stolarkę okienną w obiektach: Wydziału Nauk Społecznych, Domy Studenta i Hotele Asystenckie w Sosnowcu, DS nr 6 i Hotel Gościnny w Katowicach,
-- zainstalowano instalację przeciwpożarową oraz wymieniono drzwi przeciwpożarowe na obiekcie DS nr 6 i Hotelu Gościnnego,
-- zmodernizowano pomieszczenia sanitarne w Domach Studenckich, Kolegium Języka Biznesu, -- wymieniono instalację gazową na Wydziale Nauk o Ziemi,
-- wyremontowano zbiornik przeciwpożarowy wraz z wykonaniem nowej instalacji hydroforowej na Wydziale Nauk o Ziemi,
-- wykonano remont pomieszczeń ZOZ-u, Szkolna 7,
-- wymieniono wykładziny podłogowe w DS-ach,
-- wymieniono instalację elektryczną w DS nr 7, stolarkę drzwiową w budynku stołówki,
-- zmodernizowano stacje wymienników DS i Hotel-Paderewskiego,
-- wykonano system sygnalizacji pożaru na Osiedlu Akademickim w Ligocie,
-- wykonano roboty drogowe przy garażach - Bankowa 14,
-- kontynuowano roboty remontowe w budynku Rektoratu związanych z zalaniem Rawy, remont pomieszczeń Działu Nauki, Bankowa 12, ZNP, remont korytarza I piętra,
-- dokonano remontu strychu budynku "A" w Bornym Sulinowie, remont sali gimnastycznej - Żytnia 12, - wykonano pomiary instalacji elektrycznych.
Oprócz tych prac wykonano wiele innych robót remontowych na polecenie władz budowlanych, Sanepidu, PIP, służb BHP i OP.
Dużą kwotę wydatkowano na następujące prace projektowe i ekspertyzy techniczne, niezbędne dla zrealizowania przewidywanych remontów i modernizacji obiektów.
Zbyt małe środki nie pozwoliły jednak na realizację wszystkich niezbędnych prac remontowych i konserwacyjnych. Wiele prac wykonywano z środków własnych Uczelni. Władze Uczelni podejmowały starania o uzyskanie dodatkowych środków finansowych z instytucji współpracujących z Uczelnią co pozwoliło na wykonanie wielu pilnych prac remontowych.
Znaczna kwota wydatkowana w 1996 roku to należności finansowe za wykonane prace remontowe wynikłe z zaostrzenia przepisów prawa budowlanego, nakazów Komendy Straży Pożarnych, BHP.
W ramach planowanych na 1996 rok inwestycji Uczelnia poniosła koszty na prace związane z realizacją:
- zabudowy dziedzińca Wydziału Nauk Społecznych,
- adaptacją DS nr 1 w Sosnowcu na budynek Wydziału Techniki,
- opracowania projektu koncepcyjnego na budynek Wydziału Prawa i Administracji, - kontynuacją prac projektowych rozbudowy Wydziału Nauk o Ziemi.
Ze względu na szczupłą bazę pomieszczeń dydaktycznych na poszczególnych Wydziałach prowadzono prace modernizacyjne mające na celu przystosowanie pomieszczeń do ich nowej funkcji. W 1996 roku, podobnie jak w latach ubiegłych, wydatkowano kwoty znacznie przewyższające dotację MEN, by zachować budynki w stanie umożliwiającym prowadzenie zajęć dydaktycznych i badań naukowych.

10. DZIAŁALNOŚĆ SOCJALNA

Działalność socjalna prowadzona jest na rzecz pracowników, byłych pracowników i członków ich rodzin w oparciu o Regulamin Zakładowego Funduszu Socjalnego. Regulamin Funduszu musi przestrzegać przepisów prawa, które są ujęte w Ustawie o