12 grudnia 2005 roku na zaproszenie dyrektora Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej UŚ, prof. dr. hab. Mariana Kisiela oraz dyrektora Instytutu Języka Polskiego UŚ, dr. hab. Jacka Warchali do Katowic przybyli dyrektorzy większości uniwersyteckich polonistyk. Miesiąc wcześniej, w listopadzie 2005 roku dyrektorzy spotkali się na pierwszej Konferencji Dyrektorów Polonistyk w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą, by przedyskutować tzw. standardy nauczania na kierunku filologia polska. Proponowane przez właściwych ministrów poprzedniego rządu tryby kształcenia studentów filologii narodowej zostały bowiem przez dyrektorów zanegowane. W celu wypracowania stanowiska środowiska, którego dotyczą przedstawione propozycje, i przedłożenia go ministrowi aktualnego rządu podjęto decyzję o rzeczonym spotkaniu.

Po otwarciu katowickiej konferencji przez Dziekana Wydziału Filologicznego, prof. UŚ dr. hab. Piotra Wilczka dyskusję rozpoczął członek Prezydium Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego (RGSW) kończącej się VIII kadencji Rady, prof. zw. dr hab. Tadeusz Sławek. Zaprezentował on działalność i ustalenia Rady w sprawie omawianych standardów w poprzedniej kadencji. W celu prezentacji aktualnego stanowiska Ministerstwa Edukacji i Nauki, przedłożonego przez podsekretarza stanu we wspomnianym departamencie, głos zabrał rzecznik prasowy RGSW oraz członek-elekt prezydium RGSW, prof. UŚ dr hab. Dariusz Rott. Ze względu na adaptację systemu do standardów unijnych właściwe ministerstwo optuje za dwustopniowym trybem kształcenia, czyli trzyletni licencjat plus dwuletnie magisterskie studia uzupełniające.

Doświadczenia wielu zebranych dyrektorów miały posłużyć przygotowaniu stanowiska alternatywnego wyrażonego przez całe środowisko. Chodzi mianowicie o możliwość wyboru pomiędzy kształceniem jednolitym a dwustopniowym. Dyrektorzy w żadnym razie nie wyrażają zgody na obligatoryjność i bezwyjątkowość kształcenia w trybie 3+2. Przyjęcie alternatywnego toku kształcenia pozwala jednostkom polonistycznym na indywidualną adaptację systemu do potrzeb środowiskowych, czy to abiturientów, czy profilu i zdolności dydaktycznej kadry polonistycznej. Są bowiem obecnie w kraju ośrodki, w których sprawdza się jednolity system kształcenia, ale są i takie, w których istnieje potrzeba kształcenia dwustopniowego. Zabranie tej możliwości z gestii poszczególnych rektorów jest ze szkodą dla ośrodków.

Przy okazji na spotkaniu omówiono także zestaw przedmiotów podstawowych, ogólnych, kierunkowych i fakultatywnych oraz podziału godzin przewidzianych w obu trybach kształcenia. Makietę projektu standardów nauczania polonistycznego przygotował prof. dr hab. Andrzej Borowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nad jej szczegółami dyskutowano w Katowicach do późnego wieczora, zaś przewodniczący Konferencji Dyrektorów Polonistyk, prof. dr hab. Tadeusz Pokrzywniak z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu poprosił gospodarzy spotkania o przygotowanie raportu z konferencji dla Ministerstwa Edukacji i Nauki. Po zatwierdzeniu standardów przez MEiN zostaną one umieszczone na internetowej stronie własnej Instytutu Języka Polskiego UŚ.

Niezwykle istotną kwestią jest poparcie, jakie dyrektorzy uzyskali ze strony prof. Rotta, który w całości przyjął opcję Konferencji oraz poparcie prof. dr hab. Krzysztofa Kłosińskiego, który po wysłuchaniu dyskusji jako przewodniczący Komitetu Nauk o Literaturze PAN zobowiązał się przedstawić stanowisko Konferencji na najbliższym spotkaniu członków PAN. Ponadto dyrektor Warchala zapewnił, że o poparciu zapewniła też Rada Języka Polskiego. Wszystkie wspomniane jednostki: RGSW, PAN, RJP dadzą pisemny wyraz solidarności z wnioskami katowickiej Konferencji Dyrektorów.

IWONA LOEWE