W okresie od 5 do 10 września 2005 roku Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŚ organizuje Międzynarodową Konferencję Ecology and Management of Alien Plant Invasions (EMAPI) - Ekologia i zarządzanie inwazyjnymi gatunkami roślin.

Tematyka konferencji dotyczy przemian szaty roślinnej zachodzących pod wpływem działalności człowieka oraz ochrony różnorodności biologicznej. Inwazje obcych gatunków roślin (a także zwierząt i grzybów) są dziś jednym z ważniejszych problemów przyrodniczych w skali globalnej, uwzględnianych w zapisach międzynarodowych konwencji. Badania nad gatunkami obcego pochodzenia, w tym głównie nad poszerzaniem się ich zasięgów, ekologią i wpływem na rodzimą szatę roślinną stały się zadaniem pilnym i niezbędnym. Podkreślenia wymaga fakt, iż niektóre z inwazyjnych gatunków roślin stanowią zagrożenie zarówno dla człowieka (rośliny parzące i alergogenne), lokalnej bioróżnorodności, jak i dla szeregu gałęzi gospodarki, przede wszystkim rolnictwa (uciążliwe chwasty).

Organizatorzy przygotowują się do przyjęcia ok. 200 uczestników, z ponad 30 krajów. Najwięcej uczestników zgłosiło się z krajów sąsiadujących z Polską - Niemiec, Czech, Rosji, ale także Wielkiej Brytanii i Francji. Interesujący być może jest fakt, iż tematyka konferencji jest tak ważna i ciekawa, że odległości nie są istotne - organizatorzy oczekują gości z Kenii, Etiopii, Nigerii, Ekwadoru, Wietnamu, Malezji i innych egzotycznych dla nas krajów.

Konferencje EMAPI mają charakter cykliczny, dają możliwość dzielenia się wiedzą o ekologii poszczególnych gatunków oraz stanowią forum do dyskusji nad przynoszącymi największe efekty praktykami zarządzania. Obowiązującym językiem konferencji jest angielski. Prezentowane w czasie konferencji referaty i postery publikowane są w formie artykułów w publikacji książkowej pod wspólnym tytułem Plant Invasions przygotowywanym przez holenderskie wydawnictwo Backhuys Publishers (Leiden, The Netherlands).

W skład komitetu organizacyjnego Konferencji EMAPI wchodzą naukowcy z całego świata. Polskę reprezentują cztery ośrodki naukowe: poza Uniwersytetem Śląskim także Instytut Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytut Botaniki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Białowieska Stacja Geobotaniczna Uniwersytetu Warszawskiego a także organizacja pozarządowa WWF Polska.

Komitet naukowy konferencji tworzą:

• Wojciech Adamowski, Białowieska Stacja Geobotaniczna, Uniwersytet Warszawski, Polska
• John Brock, Uniwersytet Stanu Arizona , USA
• Guiseppe Brundu, Uniwersytet w Sassari, Włochy
• Lois Child, Uniwersytet w Loughborough, Wielka Brytania
• Carol Horvitz, Uniwersytet w Miami, USA
• Ingo Kowarik, Techniczny Uniwersytet w Berlinie, Niemcy
• Sandy Lloyd, Departament Rolnictwa Zachodniej Australii, Australia
• Zbigniew Mirek, Instytut Botaniki im. W.Szafer, Polska Akademia Nauk, Polska
• Petr Pyšek, Instytut Botaniki w Pruhonicach, Republika Czeska
• Karel Prach, Czeska Akademia Nauk, Trebon, Republika Czeska
• Uwe Starfinger, Techniczny Uniwersytet w Berlinie, Niemcy
• Barbara Tokarska-Guzik, Uniwersytet Śląski, Katowice, Polska
• Max Wade, Uniwersytet w Hertfordshire, Wielka Brytania
• Mark Williamson, Uniwersytet w Yorku, Wielka Brytania
• Maria Zając, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska

Historia Konferencji EMAPI sięga 1992 roku, kiedy to odbyły się pierwsze międzynarodowe warsztaty zatytułowane Ekologia i rozprzestrzenianie się inwazyjnych roślin wodnych i nadbrzeżnych. (Uniwersytet w Loughborough w Wielkiej Brytanii). Zorganizowane warsztaty były odpowiedzią na rosnące obawy dotyczące problemu spowodowanego przez inwazyjne rośliny zasiedlające koryta rzek i inne siedliska w wielu krajach Europy i Świata. Rok 1992 to również kluczowa data dla światowych starań nad ochroną środowiska i inwazją biologiczną. Znaczący formalny wynik przyniósł w 1992 Szczyt Ziemi w Rio - to rozpoczęcie zasad zrównoważonego rozwoju oraz wspólnej polityki dotyczącej ochrony środowiska o charakterze globalnym.

Stale narastający problem skłonił naukowców do poszerzenia tematyki konferencji do lądowych roślin inwazyjnych. Druga konferencja Inwazja roślin: teoria i zastosowanie została zorganizowana przez naukowców z Czech we wrześniu 1993 roku.

Sukces wcześniejszych konferencji został powtórzony we wrześniu 1995 roku, kiedy to odbyła się trzecia Międzynarodowa Konferencja Ekologia i rozprzestrzenianie się roślin inwazyjnych zorganizowana na Uniwersytecie Arizona w miejscowości Tempe (USA).

Czwarta z kolei Konferencja skupiła uwagę uczestników nie tylko na ekologii i kontroli rozprzestrzeniania się inwazyjnych gatunków, ale też na poszukiwaniu odpowiedzi na dręczące pytania o przyczyny pojawiania i gwałtownego rozprzestrzeniania się gatunków obcych oraz oceny efektów inwazji. Międzynarodowa Konferencja Ekologia Roślin Inwazyjnych została zorganizowana w październiku 1995 roku w Berlinie (Niemcy). Zgłosiło się na nią 82 uczestników z 15 krajów. Program składał się z 2 dni prezentacji ustnych i posterowych i 1-dniowej wycieczki.

Jednym z głównych problemów inwazji jest zagrożenie, jakie stwarzają rośliny obcego pochodzenia dla wysp. Wyspy Morza Śródziemnego są głównym centrum różnorodności rodzimych roślin europejskich, dlatego archipelag wysp w Parku Narodowym La Maladena (Sardynia, Włochy) był odpowiednim miejscem na zorganizowanie Piątej Konferencji Ekologii Inwazyjnych Roślin Obcych. Konferencja odbyła się w październiku 1999 roku, a zorganizowana była przez naukowców Uniwersytetu w Sassari. Ponad 100 wystąpień było przedstawianych w formie posterów i prezentacji spośród uczestników z 20 krajów reprezentujących 5 kontynentów.

Szóstą konferencję Ekologia i zarządzanie inwazją roślin obcych (EMAPI) zorganizowali we wrześniu 2001 roku naukowcy z Uniwersytetu w Loughborough (Anglia). Uczestnicy zaprezentowali ok. 65 prac (posterowych i odczytów) dotyczących następujących tematów: ekologia gatunków - szczegółowe badania, zarządzanie i kontrola inwazji roślin obcych. W konferencji uczestniczyło 75 naukowców z 20 krajów. Duże zainteresowanie budził temat dotyczący rdestowca ostrokończystego (Fallopia japonica) - dyskutowano problem biologicznej kontroli gatunku.

Siódma konferencja Rośliny inwazyjne w naturalnych i użytkowanych układach: połączenie nauki i zarządzania zorganizowana w Fort Lauderdale (USA) powstała przy współpracy krajowych organizacji ekologicznych i biologicznych. Tematyka konferencji dotyczyła inwazyjnych gatunków roślin wkraczających w naturalne ekosystemy a także rozprzestrzeniających się chwastów segetalnych. Konferencja cieszyła się ogromnym zainteresowaniem - przyciągając 700 uczestników - naukowców, praktyków i menadżerów.

Mająca się odbyć we wrześniu 2005 roku w Katowicach ósma konferencja będzie kolejnym międzynarodowym forum wymiany wiedzy i doświadczeń z zakresu aktualnego stanu rozpoznania składu flor obcych gatunków rozprzestrzeniających się w różnych rejonach Ziemi, metod ochrony rodzimej szaty roślinnej przed inwazjami obcych przybyszów (w tym metod ich zwalczania) oraz prognozowanie i ocena zagrożeń, jakie stwarzają.

Planowana jest już kolejna - dziewiąta - konferencja z cyklu EMAPI. Odbędzie się ona w 2007 roku w Perth (Australia).

Organizatorzy serdecznie zapraszają wszystkich zainteresowanych ekologicznymi, biologicznymi, biogeograficznymi badaniami nad roślinami inwazyjnymi oraz rozwojem wielokierunkowej działalności skupiającej się na zapobieganiu, kontroli, edukacji społecznej oraz informacji.

Izabela Gerald
Komitet Organizacyjny EMAPI