„Światło ze Śląska” - tak zatytułowany został zbiór wspomnień o Auguście Chełkowskim (1927-1999), fizyku, profesorze UŚ, jedynym rektorze uczelni wyższej internowanym (na krótko) po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 r. Publikację, na którą złożyły się teksty rodziny profesora, współpracowników, znajomych i przyjaciół z uczelni i czasów sprawowania funkcji politycznych, wydano staraniem Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Książka opracowana przez Ewę Żurawską i Grażynę Pasterną miała swą promocję 10 stycznia 2001 r. w auli im. Kazimierza Lepszego, w budynku rektoratu. W spotkaniu uczestniczyła, przybyła z Poznania, p. Halina Chełkowska, wykładowcy i przyjaciele zmarłego profesora, autorzy zawartych w książce publikacji, przedstawiciele regionalnej „Solidarności”. Władze rektorskie uczelni reprezentowali: prof. Zofia Ratajczak i prof. Krystian Roleder. Uroczystość uświetnili ponadto muzycy z Filharmonii Śląskiej, w których wykonaniu odbył się recital muzyczny. Podczas promocji, na dużym ekranie wyświetlano liczne fotografie, związane z życiem prywatnym i działalnością zawodową profesora.

Biuletyn NSZZ „Solidarność”, z informacją o wyborach rektorskich i mianowaniu na funkcję rektora prof. Augusta Chełkowskiego

Zanim losy związały go ze śląską uczelnią, Chełkowski był asystentem w Wyższej Szkole Inżynieryjnej, oraz adiunktem i docentem Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Stażysta naukowy paryskiej Sorbony, czy University of California w Los Angeles, od początku działalności uniwersyteckiej w Katowicach związany był z Zakładem Fizyki Ciała Stałego - jako docent (lata 1968-1973), prof. nadzwyczajny (od 1973) i zwyczajny (od 1990). Dwukrotnie był dyrektorem Instytutu Fizyki (od maja 2000 r. noszącym jego imię), pełnił funkcje dziekana Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii (1968-72) i prorektora (styczeń - sierpień 1981 r.). Przez kilka miesięcy, od września 1981 do stycznia 1982 był rektorem UŚ, wysuniętym na tę funkcję przez uniwersytecką „Solidarność”, w której pracach angażował się od początku istnienia związku (właśnie w Instytucie Fizyki szukać należy prapoczątku narodzin niezależnych związków zawodowych na uczelni). Po wybuchu stanu wojennego przetrzymywany był w areszcie śledczym KW Milicji Obywatelskiej w Katowicach. W latach 80-tych nie zaprzestał działalności w zdelegalizowanym związku - z jego poparcia w 1989 roku został senatorem, pełniąc tę funkcję nieprzerwanie przez 10 lat. Był marszałkiem Senatu II kadencji (lata 1991-1993).

Książka „Światło ze Śląska” podzielona została na części, obrazujące kolejne etapy życia i działalności naukowej prof. Augusta Chełkowskiego. Mamy więc m.in. cykl wspomnień najbliższej rodziny Profesora, teksty współpracowników i doktorantów z Instytutu Fizyki UŚ (część z nich miała swój pierwodruk w „Gazecie Uniwersyteckiej” z grudnia 1999 r., poświęconej w dużym stopniu prof. Chełkowskiemu), ale też Wydziału Filologicznego, czy Instytutu Języka Polskiego PAN. W publikacji znalazły się także teksty dot. działalności publicznej - wspomnienia z okresu uczestnictwa w pracach „Solidarności”, czy działalności w Senacie. Do każdego z rozdziałów książki dołączone zostały liczne fotografie - o archiwalnej często wartości, jak chociażby te z inauguracji roku akademickiego 1981/82 (jedynej za kadencji Chełkowskiego jako rektora) - zarówno w murach uczelni, jak i w katowickiej Katedrze pw. Chrystusa Króla. Każdą z części otwiera ponadto szczegółowe wprowadzenie, dotyczące tematyki rozdziału.

„Światło ze Śląska” stanowi świadectwo pamięci o człowieku niezwykłym, pozostającym we wspomnieniach znających go ludzi, jako nietuzinkowa osobowość, autorytet moralny i naukowy. „Profesora kochało i szanowało wielu ludzi, a wśród nich byli studenci, wychowankowie, pracownicy, ci, którym pomógł wejść w świat fizyki, odnaleźć ścieżki życia, albo po prostu ci, którzy szanowali Go za najpiękniejsze ludzkie wartości” - napisała Ewa Żurawska w tekście umieszczonym na okładce książki.

Otwarcie wystawy z okazji 70-lecia Senatu w Polsce odrodzonej (28.11.1992 r.). Przemawia August Chełkowski - marszałek Senatu. W środku od lewej: premier Hanna Suchocka, prymas Polski kard. Józef Glemp, marszałek Sejmu Wiesław Chrzanowski, szef Kancelarii Prezydenta RP Janusz Ziółkowski (1924-2000), wicemarszałek Senatu Alicja Grześkowiak, marszałek Sejmu I kadencji Andrzej Stelmachowski