Od pomysłu zorganizowania Festiwalu i pierwszej jego edycji minęło 10 lat, a zatem tegoroczna – jubileuszowa – edycja była okazją do wspomnień, podsumowań oraz świętowania. Pomysłodawczyniami Festiwalu były prof. UŚ dr hab. Katarzyna Krasoń oraz dr hab. Beata Mazepa-Domagała z Katedry Pedagogiki Wczesnoszkolnej i Pedagogiki Mediów Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego.

Ideę Festiwalu wsparł, otwierając dla niego drzwi Biblioteki Śląskiej, jej dyrektor – prof. zw. dr hab. Jan Malicki. Właśnie przy Bibliotece Śląskiej powstało Centrum Ekspresji Dziecięcej. Skupiło ono osoby zainteresowane rozwojem idei ekspresji w pracy teatralnej, plastycznej, literackiej, tanecznej z dziećmi. Dzielenie się pomysłami dotyczącymi możliwości wydobywania z dzieci ich potencjału twórczego stało się początkiem zarysowanej na szeroką skalę, w środowisku zarówno akademickim, jak i wśród pedagogów-praktyków, koncepcji pracy łączącej niedyrektywność formuły z odkrywaniem znaczeń różnorodnych metafor i odniesień w osobistym ich odczytywaniu przez dzieci. Owa dyrektywna formuła, symbolicznie mieszcząca się na wielu obszarach w pytaniu zadawanym dziecku: „co poeta miał na myśli?”, zastąpiona została pytaniami: „jak rozumiesz słowo, obraz, gest?”, „co ważnego możesz odkryć w słowie, obrazie, geście na swój temat lub na temat szczególnie dla ciebie istotny?”. Członkowie Centrum Ekspresji Dziecięcej takimi pytaniami kształtowali koncepcję pracy z dziećmi – w przestrzeni warsztatów teatralnych, plastycznych, literackich.

Zamysł Festiwalu zawierał ideę stworzenia dzieciom przestrzeni dla ujawnienia ich ekspresji, poprzez którą opowiadają o sobie, o własnych przeżyciach i doświadczeniach. Wokół spotkań z dziecięcą ekspresją toczyć miała się debata naukowa. Festiwal Ekspresji miał otwierać możliwość rozmowy dotyczącej istoty dziecięcej ekspresji w całej rozciągłości tego zagadnienia, a także dróg rozwoju młodego człowieka w obszarze ekspresyjnym. Temu właśnie namysłowi naukowemu służyła konferencja „Sztuka i edukacja, edukacja przez sztukę”, w ramach której uczestniczyć można było w wykładach tak znakomitych naukowców, jak prof. Maria Bogdanowicz oraz prof. Krzysztof Szmidt. Podczas dyskusji panelowych oraz spotkań w sekcjach, uczestnicy konferencji mieli okazję porozmawiać na temat prowadzonych przez siebie badań w różnych ośrodkach naukowych w kraju. Zwieńczeniem debaty, co roku, była monografia, zawierająca wiele istotnych artykułów – głosów w dyskusji na temat współczesnej pedagogiki.

Ponadto, z jednej strony, w każdej edycji odbywały się przeglądy teatralne dzieci najmłodszych (w Teatrze Lalki i Aktora „Ateneum” dzieci prezentowały własne przedstawienia), przeglądy teatralne osób niepełnosprawnych (zazwyczaj miały miejsce w Bibliotece Śląskiej), wystawy prac plastycznych oraz literackich dzieci: stacjonarne (również w Bibliotece Śląskiej) oraz mobilne (zamieszczane w tramwajach i „szybowych galeriach przystankowych” na terenie Katowic), a także prezentacje występów muzycznych i tanecznych małych artystów (w sali koncertowej Akademii Muzycznej w Katowicach). Ponadto odbywały się warsztaty teatralne i plastyczne dla dzieci organizowane w Teatrze Ateneum lub happeningi – na przykład przed gmachem Biblioteki Śląskiej.

18 kwietnia w Bibliotece Śląskiej odbyła się uroczysta gala wręczenia statuetek „Laur Federio Jubileo 2012” osobom i instytucjom zasłużonym dla propagowania idei ekspresji dziecięcej, dzięki wsparciu których możliwa była realizacja festiwalowych zamierzeń. W kategorii „Instytucja edukacyjna” wyróżniony został Uniwersytet Śląski w Katowicach, w imieniu którego statuetkę odebrał JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś. W kategorii „Osobowość” nagrodę otrzymał dyrektor Biblioteki Śląskiej prof. zw. dr hab. Jan Malicki.

Jubileuszowy Festiwal Ekspresji Dziecięcej i Młodzieżowej objęty był honorowym patronatem: JM Rektora UŚ prof. zw. dr. hab. Wiesława Banysia, prezydenta Katowic Piotra Uszoka i prezydenta Chorzowa Andrzeja Kotali. Współorganizatorami tegorocznej edycji byli: Centrum Ekspresji Dziecięcej przy Bibliotece Śląskiej w Katowicach, Biblioteka Śląska w Katowicach, Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach, Centrum Sztuki Filmowej w Katowicach, Górnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości im. K. Goduli w Chorzowie, Fabryka Kreatywności w Chorzowie, Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Animatorów Klanza Koło w Tychach oraz Zakład Pedagogiki Twórczości i Ekspresji Dziecka Uniwersytetu Śląskiego. Partnerami Festiwalu byli: Teatr Lalki i Aktora „Ateneum” w Katowicach oraz ING Bank Śląski.