Temat konferencji zainspirował pasjonatów XVIII wieku do dyskusji nad różnorodnymi sposobami i metodami zaciekawienia współczesnego odbiorcy (młodego i dorosłego) epoką traktowaną przez badaczy jako niezwykle ważny obszar rodzimego dziedzictwa kulturowego, a zarazem próg naszej współczesności.

Przed wystąpieniami referentów, na zaproszenie Koła Oświeconych UŚ, wykład gościnny wygłosił, prowadzący później obrady, prof. IBL PAN dr hab. Jacek Wójcicki. Mówiąc O pozornej współcześnie znajomości polszczyzny XVIII wieku, podkreślił, że interpretację dzieł oświeceniowych winno poprzedzać gruntowne poznanie tekstów konkretnych autorów i obowiązujących wtedy norm językowych, czego w pełni nie zapewnia słownik Samuela Lindego.

W porannym bloku obrad, w wystąpieniach o charakterze przekrojowym, referenci objęli refleksją różne aspekty XVIII-wiecznej rzeczywistości. Małgorzata Marcinkowska (UŚ) interesująco przybliżyła spojrzenie poetów na upływający czas: historię, trwanie i przemijanie. Kaja Szymańska (UJ) przedstawiła główne założenia i społeczne funkcje angielskiej sztuki konwersacji na łamach „Spectatora” – ważnego periodyku XVIII wieku. O „gorączce wynalazków”, służących rozwojowi nauki, rozrywce i opisywanych w literaturze, mówiła Martyna Łapińska (UMK). Monika Banasik i Natalia Krzemień (UŚ) poświęciły uwagę organizacji i reformie polskiego szkolnictwa XVIII wieku oraz ówczesnym metodom i zakresowi nauczania. Dawid Kliś (UŚ) zaprezentował porady medyczne dla oświeceniowych literatów i uczonych oraz odwołania do przypadłości zdrowotnych w listach ludzi pióra tego czasu.

Duże zaciekawienie wzbudził panel na temat literatury erotycznej i masońskiej, świadczący o znakomitym warsztacie naukowym oraz wysokiej kulturze mówienia młodych referentów o ludzkiej seksualności, zagadnieniach i tematach z kręgu obyczajowego i społecznego „tabu”. Przemysław Kuliński (UMK) zajął się obecnością libertynizmu w programach nauczania oraz twórczością i recepcją dzieł Rétifa de la Bretonne. Berenika Palus (UWr.) przedstawiła intrygujące szczegóły biografii ekscentrycznej Marii Teresy Tyszkiewiczowej, Patrycja Fiuk (UŚ) mówiła o udziale kobiet w lożach masońskich, a społeczny awans prostytutek w Polsce XVIII wieku przybliżyła Anna Krosny (UŚ). Poezją poświęconą kobiecym piersiom oraz elementom damskiej mody zajęły się Joanna Mazur i Kamila Rogowicz (UŚ), a Szymon Piotr Dąbrowski (UŚ) skupił uwagę na rozumieniu i ujmowaniu sodomii w polskiej poezji erotycznej.

Popołudniowe referaty poświęcone były oświeceniowym księgom. Refleksje nad Diabłem w swojej postaci Jana Bohomolca – zabobonami i ludowymi wyobrażeniami szatana, przedstawiła Kamila Adaszewska (UMK). Dydaktyczny potencjał Dziennika podróży Augusta Moszczyńskiego i kulturotwórczą rolę oświeceniowego podróżopisarstwa omówiła Magdalena Partyka (UKSW). Literackimi konkursami w Bibliotece Załuskich zajęła się Katarzyna Janczulewicz (UŚ). Strategie prasowej reklamy poradników i książek medycznych naświetliła Bogusława Pużak (UŚ), a Małgorzata Piecuch i Iwona Rak (UŚ) mówiły o kradzieżach ksiąg i ochronie zasobów bibliotecznych.

W ostatniej części obrad wystąpienia studentów UŚ dotyczyły fenomenu popularności XVIII wieku we współczesnej kulturze masowej. Realia oświeceniowe w głośnych filmach przedstawiła Weronika Migdał, kreacją bohatera- geniusza w obrazach kinowych zajęła się Martyna Kowalewska, a wizje rewolucji francuskiej w teatrze muzycznym omówił Marek Golonka.

Podczas obrad, dopełnionych ożywioną dyskusją, zaprezentowano nowoczesne i twórcze spojrzenia na XVIII wiek oraz interesujące pomysły na popularyzację różnych aspektów oświecenia m.in. poprzez projekty lekcji, plakaty a także wykorzystując nowe media: zakładki internetowe czy prezentacje multimedialne. Choć dla większości uczestników wystąpienia były naukowym debiutem, w opinii prowadzącego obrady prof. IBL PAN dr. hab. Jacka Wójcickiego dojrzałość sądów, krytycyzm myślenia i pomysłowość referentów w prezentacji poglądów sytuowały ich wypowiedzi na poziomie naukowego dyskursu akademickiego. Referaty i dyskusje były interdyscyplinarną wymianą poglądów, dotyczącą nie tylko literatury XVIII wieku i jej obecności w szkole, ale także popularyzacji różnych obliczy „wieku świateł” w mediach – w teatrze, filmie, bibliotekach i reklamach.

Katowicka konferencja dowiodła, że wiedza i erudycja humanistów, połączona z młodzieńczym entuzjazmem jest w pełni „przekładalna” na konkretne, twórcze realizacje w praktyce szkolnej i szerzej – społecznej.