W powszechnej świadomości Polaków Kanada wciąż funkcjonuje jako "Kanada pachnąca żywicą" - romantyczny obraz malowany przed laty przez Arkadego Fiedlera. Na ten fakt zwrócił uwagę JE Ambasador Kanady w Polsce Pan Ralph J. Lysyshyn na otwarciu Dni Kultury Kanadyjskiej w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (27-28.04.2005 r.). Podkreślił, że wizerunek jego kraju, który utrwalił się w naszej świadomości, nie odpowiada dzisiejszej rzeczywistości i zasługuje na bardziej rzetelny i aktualny portret.

I zapewne taki cel - przybliżenie młodym ludziom, studentom Uniwersytetu Śląskiego, współczesnego obrazu tego ogromnego, a jednocześnie tak mało znanego kraju - przyświecał organizatorom imprezy: Centrum Studiów Kanadyjskich oraz Instytutowi Kultury i Literatury Brytyjskiej i Amerykańskiej Wydziału Filologicznego UŚ.

Tomson Highway z kanadyjskiego plemienia Cree

W uroczystości oficjalnego otwarcia Dni Kultury Kanadyjskiej wzięło udział wielu znakomitych gości z Kanady: Fergus Foley (dziennikarz, Vancouver Island), Barbara Sharratt (profesor literatury, członek Canadian Association of Slavists, University of Toronto), E. Richard Atleo Umeek (wódz plemienia Ahousaht, University of Manitoba), Marlene Renate Atleo "?eh ?eh naa tuu kwiss" (imię) "Nuu-chah-nulth" (nazwisko) (profesor wydziału edukacji, University of Manitoba), Stewart Steinhauer (reprezentant kanadyjskiego plemię Cree¹, rezerwat Saddle Lake, artysta rzeźbiarz), Tomson Highway (reprezentant kanadyjskiego plemienia Cree, wybitny dramatopisarz, powieściopisarz, działacz społeczny, muzyk, autor licznych sztuk teatralnych, tłumaczonych na wiele języków), Craig Tapping (Malaspina University College, profesor, autor licznych artykułów na temat literatury karaibskiej, afrykańskiej australijskiej i kanadyjskiej oraz filmu postkolonialnego), Edward Możejko (University of Alberta, emerytowany profesor literatury porównawczej i studiów slawistycznych. Redagował kwartalnik "Canadian Slavonic Papers" oraz dwujęzyczne pismo "Dialogi - Dialogues" poświęcone kulturze Kanady i Polski) i Allan J. Ryan (Carleton University - Ottawa, profesor Instytutu Studiów Kanadyjskich, Dyrektor Katedry Sztuki i Kultury Ludności Rdzennej). Władze Uniwersytetu Śląskiego reprezentowali m.in. JM Rektor UŚ prof. dr hab. Janusz Janeczek, Dziekan Wydziału Filologicznego prof. UŚ dr hab. Piotr Wilczek oraz Prodziekan Wydziału Filologicznego ds. Kształcenia prof. dr hab. Henryk Fontański.

Wykłady, pokazy filmów i inne imprezy towarzyszące Dniom Kultury Kanadyjskiej odbywały się w budynku Wydziału Filologicznego w Sosnowcu

Kanada jest krajem rozległym nie tylko w przestrzeni, ale i w czasie, chociaż dzieje tego kraju spisane przez historyków sięgają końca XVI wieku. Nie można jednak pominąć dziejów kanadyjskich Indian i Inuitów oraz wielu społeczności, których członkowie osiedlali się na terytoriach wydzieranych Indianom. Nie dziwi zatem to, że wielu spośród zaproszonych gości, w tym przedstawicieli różnych plemion kanadyjskich Indian, wypowiadało się nie tylko na temat ich własnego obrazu Kanady, ale przede wszystkim swojej "małej ojczyzny". Szczególnie interesującym i dowcipnym mówcą, okazał się Tomson Highway, który ujął zgromadzonych na sali swoją niezwykłą osobą. Tomson Highway, syn myśliwego - łowcy karibu, urodził się w indiańskim namiocie, w odizolowanym regionie północnej części prowincji Manitoba. Jego pierwszym językiem był Cree². "Pierwsze sześć lat mojego życia - powiedział - było magiczne. Miałem most linowy, psi zaprzęg, karibu. Moją pierwszą pieluchą była skórka z królika". W swoich książkach, poświęconych mitologii rdzennej ludności północnej Kanady, często przywołuje obrazy z przeszłości. Także podczas swojego wykładu w Sosnowcu, wspominał swoje dzieciństwo. W jego opowieściach można było wyczuć ogromną miłość do miejsca, w którym się urodził i gdzie spędził pierwsze lata swojego życia, a także podziw i szacunek dla piękna i potęgi natury.

Władze Uniwersytetu Śląskiego reprezentowali m.in. JM Rektor UŚ prof. dr hab. Janusz Janeczek oraz Dziekan Wydziału Filologicznego prof. UŚ dr hab. Piotr Wilczek. Gościem specjalnym był JE Ambasador Kanady w Polsce Pan Ralph J. Lysyshyn (na zdj. w środku)

Innymi, ciekawymi gośćmi Dni Kultury Kanadyjskiej byli E. Richard Atleo (Umeek) dziedziczny wódz plemienia Ahousaht³, zajmujący się badaniem systemu edukacji ludności rdzennej Kanady oraz inicjator programu studiów o tematyce Pierwszych Narodów na Uniwersytecie Malaspina i Marlene Renate Atleo specjalizującej się w dziedzinie kształcenia dorosłych i kształcenia z uwzględnieniem różnorodności i wielokulturowości.

Podczas tej dwudniowej imprezy studenci mogli również zapoznać się z osiągnięciami kina kanadyjskiego. W ramach mini-festiwalu filmów kanadyjskich o tematyce związanej z ludnością rdzenną przedstawiono kilka filmów, w tym Atanarjuat (Zacharias Kunuk, 2001) nagrodzony Camera d'or dla najlepszego filmu (Cannes 2001), będący ekranizacją inuickiej legendy, a zarazem pierwszym filmem nakręconym w języku inuktituk. Wprowadzenie do filmu wygłosił Fergus Foley. Wśród pozostałych filmów znalazły się: Medicine River (reż. Stuart Margolin, 1993) oparty na powieści Thomasa Kinga, będący historia dziennikarza pochodzenia indiańskiego, który odkrywa potęgę swoich korzeni po powrocie do rezerwatu na pogrzeb matki; Clearcut (reż. Ryszard Bugajski, 1991) poruszający temat konfliktów pomiędzy ludnością białą a ludnością rdzenną walczącą o prawa do swej ziemi, sprzeciwiającą się wycinaniu drzew; Dance Me Outside (reż. Bruce McDonald, 1995), oparty na opowiadaniu W.P. Kinsella, będący dramatyczną historią młodych Indian z rezerwatu w Północnym Ontario.

Od lewej: Fergus Foley, Barbara Sharratt, E. Richard Atleo (Umeek), Marlene Renate

O potrzebie organizowania tego typu spotkań może świadczyć tłum, jaki w tych dniach wypełniał sale Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu. Jako lud słowiański środkowo-wschodniej Europy mogliśmy się nieco poszerzyć naszą skromną wiedzę o niezwykle bogatej kulturze tych odległych plemion, ludzi o, czasami, odmiennym wyglądzie, ale jakże bliskiej nam historii. Przekonaliśmy się, jak wiele stereotypów zniekształcało przez lata wizerunek tego, przecież jednego z największych krajów na świecie, a równocześnie wciąż tak mało poznanego. W dobie łączenia się Starego Świata nie zapominajmy o tym, że poza Europą są także inne kraje mające sporo do zaoferowania.

¹Cree - nazwa pochodzi z jęz. francuskiego - Kristinaux, sami Kri nazywali siebie Kenistonoag.
²Rodzina językowa Algonkin (język algonkiński).
³Plemię zamieszkujące rezerwat na wyspie Flores Island położonej u zachodnich wybrzeży Vancouver Island.