29 listopada 2001 r. – podczas X Targów Książki Historycznej w Warszawie dr Jerzy Sperka z Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego oraz redaktor książki Elżbieta Giszter z Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego odebrali wyróżnienie za książkę Szafrańcowie herbu Stary Koń. Z dziejów awansu i kariery w późnośredniowiecznej Polsce.

Porozumienie Wydawców Książki Historycznej corocznie wyróżnia wkład polskich autorów w popularyzację historii, a także wydawców literatury historycznej, przyznając Nagrodę „KLIO”. Spośród 150 nadesłanych na konkurs książek jury wybrało i nominowało do nagrody w kategorii monografii naukowych książkę autorstwa Jerzego Sperki opublikowaną nakładem uczelnianej oficyny wydawniczej.

Jerzy Sperka
Szafrańcowie herbu Stary Koń
Z dziejów awansu i kariery
w późnośredniowiecznej Polsce

592 s., 170x240
mapy, tabele, ilustracje, indeks
Zsfg., summ.
Katowice, wrzesień 2001
oprawa twarda foliowana
standard 8 egz.
cena det. 60.00 zł
ISBN 83-226-1012-2

Książka jest pierwszą monografią naukową, która przedstawia średniowieczne dzieje możnowładczej rodziny Szafrańców herbu Stary Koń. Koncentruje się na latach 1376-1486, najciekawszym okresie funkcjonowania tej małopolskiej rodziny z Pieskowej Skały. Wzorując się na klasycznych już opracowaniach, Autor omawia poszczególne pokolenia bohaterów w ścisłym powiązaniu z dziejami politycznymi kraju. Ukazuje genealogię oraz rolę polityczną, gospodarczą i kulturalną rodu. Okresem potęgi i wielkich wpływów politycznych Szafrańców było panowanie Władysława Jagiełły (1386-1434). Szafrańcowie, konsekwentnie związani ze stronnictwem królewskim, w ostatnim dziesięcioleciu panowania tego władcy z wielkim powodzeniem przewodzili stronnictwu. Chcąc jednak kompleksowo przedstawić miejsce Szafrańców w tym obozie (od początku jego istnienia), Autor scharakteryzował mechanizm kształtowania się ugrupowania królewskiego Władysława Jagiełły – problem ten do tej pory nie był zadowalająco opracowany w historiografii polskiej. Opisując awans, karierę, a następnie upadek rodziny Szafrańców, Jerzy Sperka ukazał ogólne mechanizmy charakterystyczne dla tego typu karier polityczno-społecznych w państwie pierwszych Jagiellonów. Opracowanie stanowi rezultat wielkiego wysiłku heurystycznego i dużej pracy konstrukcyjno-analitycznej. Oparte jest na obficie wykorzystanym materiale źródłowym (rękopiśmiennym i drukowanym) i bogatej literaturze historycznej. Z tą ostatnią – a właściwie z zawartymi w niej tezami, opiniami i poglądami poszczególnych historyków – Autor często polemizuje, wprowadzając korekty i nowe ustalenia przyczyniające się do lepszego poznania dziejów Polski późnośredniowiecznej.