Sekcja Medioznawcza Koła Naukowego - Międzywydziałowego Stowarzyszenia Dziennikarzy "Mosty" oraz Zakład Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego byli organizatorami konferencji naukowej pt. "Oblicza prasy Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego w latach 1918-1939". W przygotowanej na Wydziale Nauk Społecznych sesji wzięli udział studenci politologii i socjologii oraz pracownicy naukowi Zakładu Dziennikarstwa UŚ, którzy opracowali kilkanaście referatów poświęconych dziejom międzywojennego czasopiśmiennictwa na Górnym Śląsku. Gościem specjalnym konferencji była Pani Maria Ćwierk, synowa legendarnego sosnowieckiego pisarza i publicysty Konstantego Ćwierka.

Celem konferencji była refleksja naukowa na temat różnych aspektów funkcjonowania prasy wychodzącej na Śląsku w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Prezentowane referaty i wykłady stanowiły efekt studiów nad zagadnieniami dotyczącymi działalności kulturalnej, społecznej, edukacyjnej i politycznej śląskiego środowiska dziennikarskiego oraz jego roli w kształtowaniu świadomości narodowej, regionalnej i lokalnej Ślązaków i Zagłębiaków. Tematem konferencji były także dzieje konkretnych tytułów prasowych, ich znaczenie i miejsce w systemie medialnym Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego.

Wojciech Grzesiczek

Referenci poświęcili uwagę różnorakim tematom i problemom. Dr Anna Mielczarek z Zakładu Dziennikarstwa UŚ wygłosiła odczyt o obecnych w prasie międzywojennej anegdotach na temat Wojciecha Korfantego. Pozostali uczestnicy - studenci, członkowie Sekcji Medioznawczej Międzywydziałowego Stowarzyszenia Dziennikarzy "Mosty" zajęli się historią prasy wydawanej na Śląsku Cieszyńskim (Łukasz Bielski, Beata Bednarska), dziejami czasopiśmiennictwa socjalistycznego (Piotr Celej), działalnością dywersyjną w polskim ruchu wydawniczym (Hanna Dorenda), rozwojem prasoznawstwa śląskiego (Wojciech Grzesiczek) czy wreszcie sylwetkami poszczególnych dziennikarzy i wydawców, takich jak: Konstanty Ćwierk i Adam Napieralski (Katarzyna Grysko, Michał Kaczmarczyk). Istotnym punktem programu sesji było wystąpienie Marii Ćwierk, która opowiedziała o staraniach rodziny K. Ćwierka mających na celu upamiętnienie jego działalności publicystycznej.

- Przygotowana przez nas konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem i to nie tylko ze strony studentów i pracowników Uniwersytetu Śląskiego. Zaproszenie organizatorów przyjęła młodzież z kilku śląskich i zagłębiowskich liceów ogólnokształcących, która z zaciekawieniem wysłuchała prezentowanych podczas sesji referatów, zapoznała się z literaturą i opracowanymi specjalnie dla niej materiałami na temat dziejów czasopiśmiennictwa polskiego na Górnym Śląsku - mówi Wojciech Grzesiczek z Sekcji Medioznawczej Międzywydziałowego Stowarzyszenia Dziennikarzy "Mosty" - Przygotowując program konferencji braliśmy pod uwagę oczekiwania licealistów. Chcieliśmy aby poruszane przez referentów tematy korespondowały z zagadnieniami omawianymi na zajęciach z historii i języka polskiego. Sesja miała być swego rodzaju lekcją wiedzy o regionie, wszak zgłębianie tematyki dotyczącej dziejów czasopiśmiennictwa dostarcza wiedzy nie tylko prasoznawczej, ale także historycznej, socjologicznej, kulturoznawczej i politologicznej. Prasa z lat 1918 - 1939 stanowi cenne źródło informacji dla regionalistów badających sytuację społeczną i nastroje panujące wśród mieszkańców Śląska i Zagłębia, pozwala lepiej poznać ich kulturę - uważa Grzesiczek.

Michał Kaczmarczyk

Oprócz licealistów wystąpieniom konferencyjnym przysłuchiwało się liczne grono studentów dziennikarstwa i komunikacji społecznej. W programie ich studiów znajdują się wykłady i konwersatoria z zakresu historii prasy i prasoznawstwa, konferencja była więc szansą uzupełnienia i pogłębienia zdobywanej na zajęciach wiedzy.

- Podjęliśmy próbę pokazania historii czasopiśmiennictwa od innej strony niż to się zwykło czynić na wykładach i ćwiczeniach. Referenci odsłaniali nieznane fakty, prezentowali ciekawostki i anegdoty związane z funkcjonowaniem śląskiej prasy. Dla przykładu - słuchacze konferencji mieli okazję zapoznać się z wieloma kontrowersyjnymi opiniami na temat gazety "Dzwon", wydawanej w okresie powstań i plebiscytu przez lokalne władze niemieckie. Dziś niemal całkowicie zapomniane czasopismo miało oczerniać i dyskredytować mieszkających na Śląsku Polaków. Odczyt wygłoszony przez jedną z uczestniczek konferencji pozwolił przypomnieć jego haniebną rolę, stanowiąc jeszcze jeden głos w dyskusji na temat narodowościowego charakteru Górnego Śląska w pierwszych latach niepodległości - mówi W. Grzesiczek.

Zorganizowana na Wydziale Nauk Społecznych konferencja połączona była z otwarciem niewielkiej ekspozycji portretów najwybitniejszych dziennikarzy i wydawców śląskich, która zawisła w holu Zakładu Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego. Oprócz niej goście sesji mogli obejrzeć wystawkę poświęconą twórczości Konstantego Ćwierka. Zaprezentowano na niej rękopisy i maszynopisy jego dzieł, zdjęcia, dokumenty życia oraz wybór współczesnych publikacji na temat działalności dziennikarskiej i literackiej legendarnego, sosnowieckiego twórcy. Na co dzień eksponaty te znajdują się w domowym archiwum rodziny pisarza oraz w Archiwum Państwowym w Katowicach, które jest jedyną instytucją w Polsce posiadającą niemal pełen zbiór dokumentów dotyczących życia i twórczości Konstantego Ćwierka.