KONFERENCJA ETNOLOGICZNA W CIESZYNIE

W dniach 22 - 23 października 1997 roku odbyła się w Cieszynie konferencja naukowa "Religijność ludowa na pograniczach kulturowych i etnicznych". Współorganizatorami konferencji byli Zakład Etnologii w Instytucie Nauk Politycznych i Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego Filii w Cieszynie, Komisja Studiów nad Przyszłością Górnego Śląska PAN Oddział w Katowicach oraz Komisja ds. Stosunków Polsko-Czeskich i Polsko-Słowackich PAN Oddział w Katowicach.

Fot. A.Peć

Zgodnie z założeniem organizatorów konferencja ta była kolejną z cyklu poświęconego wybranym dziedzinom kultury współczesnej.

Uroczystego otwarcia konferencji dokonał Dziekan Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego prof. dr hab. Andrzej Wójtowicz. Wprowadzenia w problematykę konferencji dokonała dyrektor Instytutu Nauk Społecznych i Nauk o Kulturze, prof. dr hab. Irena Bukowska-Floreńska, która w swym wystąpieniu podkreśliła wagę i doniosłość podjętej tematyki, jej zakres, walory poznawcze oraz krótko scharakteryzowała możliwości interpretacyjne.

Przedstawiono 24 referaty. Szczególnie ważne i interesujące wygłosili: ks. dr Józef Budniak (Prezydent Międzynarodowej Wspólnoty Ekumenicznej - Region Polski, Zakład Etnologii, Filia UŚ w Cieszynie) "Jedność Europy - wspólne dziedzictwo kulturowe i religijne", dr Halina Rusek (Zakład Etnologii, Filia UŚ w Cieszynie) "Wzory życia religijnego na pograniczach etnicznych i kulturowych", ks. prof. dr hab. Henryk Zimoń SVD (Katedra Historii i Etnologii Religii. Katolicki Uniwersytet Lubelski) "Religijny wymiar wybranych rytuałów u ludu Konkomba z Północnej Ghany", prof. dr hab. Irena Bukowska-Floreńska (Zakład Etnologii, Filia UŚ w Cieszynie) "Współczesna polska religijność ludowa - zachowania, normy obyczajowe, praktyka obrzędowa", ks. dr Zdzisław Kupisiński SVD (Katedra Historii i Etnologii Religii. Katolicki Uniwersytet Lubelski) "Religijność ludowa okresu Wielkiego Postu", prof. dr hab. Wojciech Świątkiewicz (Instytut Socjologii, UŚ Katowice) "Wzory religijności w górnośląskiej prowincji kościelnej. Studium społeczno-przestrzenne", prof. dr hab. Władysław Jacher (Instytut Socjologii, UŚ Katowice) "Refleksje socjologiczne o przemianach religijnych", prof. dr hab. Anna Szyfer (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu) "Znaczenie ośrodków kultu religijnego dla utrzymania tożsamości etnicznej i narodowej na przykładzie Warmii", dr Ryszard Vorbrich (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu) "Tatarzy polsko- litewscy. Od kultury postfiguratywnej do kultury prefiguratywnej", dr Mieczysław Trojan (Katedra Etnologii, Uniwersytet Wrocławski) "Charakter narodowy - tożsamość - religijność ludowa. Przypadek szczególny: Szwecja", dr Iwona Kabzińska (Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie) "Cechy współczesne religijności ludności polskiej z Białorusi", prof. dr hab. Urszula Kaczmarek (Instytut Kulturoznawstwa. Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu) "Miejsce religii w życiu Polaków na Węgrzech", doc. dr hab. Tadeusz M. Trajdos (Instytut Historii PAN w Warszawie) "Przydrożne figury kamienne w życiu religijnym wsi Górnej Orawy".

Podczas obrad i dyskusji zaprezentowano wyniki badań nad polską religijnością ludową, jak i wybrane aspekty tej religijności innych grup narodowych i etnicznych (europejskich i pozaeuropejskich). Pojawiły się wypowiedzi o charakterze metodologicznym, które wskazały szereg istotnych problemów wymagających prowadzenia dalszych badań empirycznych i dociekań teoretycznych. Konferencja wypełniła lukę badawczą. Zwrócono bowiem uwagę na wciąż niedostateczne podejmowanie tej tematyki, zwłaszcza przez etnologów, którzy - jak się wydaje - powinni wykazywać szczególne zainteresowanie funkcjonowaniem współczesnej ludowej religijności. Tkwi ona przecież - co wielokrotnie podkreślano - w mentalności wszystkich środowisk społecznych i jest ich specyficzną wartością. Zebrany w czasie tej konferencji materiał wzbogaca wiedzę o roli, znaczeniu i funkcjach religijności, która nadal jest świadectwem duchowym i społecznych potrzeb człowieka końca XX wieku.