JUBILEUSZ PROF. KAZIMIERZA POLAŃSKIEGO

W sobotę 13 listopada 1999 roku miała miejsce w Sali Senatu uroczystość poświęcona uczczeniu jubileuszu siedemdziesiątych urodzin Profesora Kazimierza Polańskiego, wybitnego językoznawcy związanego ze śląskim środowiskiem naukowym od ponad czterdziestu lat.

Pan Profesor ukończył studia slawistyczne w Uniwersytecie Jagiellońskim w 1955 roku i tamże uzyskał poszczególne stopnie doktora i doktora habilitowanego. Będąc zatrudnionym w Pracowni Języka Prasłowiańskiego Instytutu Słowianoznawstwa Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, jednocześnie prowadził zajęcia w ówczesnej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Katowicach w latach 1957-1967. W latach 1968-1973 związał się z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie pełnił funkcję wicedyrektora Instytutu Filologii Angielskiej.

Wychodząc naprzeciw wielkim potrzebom naszego regionu, Profesor Polański w 1973 roku podjął się zadania zorganizowania studiów neofilogicznych w naszym uniwersytecie. Stanął więc na czele powstałego przy swoim aktywnym udziale Instytutu Filologii Obcych, z którego w kolejnych latach wyodrębniły się poszczególne istniejące dziś instytuty neofilologiczne. Po zmianie struktury wydziału Profesor Polański objął stanowisko dyrektora Instytutu Filologii Angielskiej i Językoznawstwa Ogólnego, które pełnił do 1989 roku, kiedy to przyjął funkcję kierownika Katedry Językoznawstwa Ogólnego i Indoeuropejskiego UJ. Pomimo przeniesienia do Krakowa kontynuował pracę w Uniwersytecie Śląskim, gdzie powrócił do pracy na pierwszym etacie w Instytucie Języka Angielskiego w roku akademickim 1995/96 i prowadzi zajęcia do dnia dzisiejszego.

Profesor Polański przebywał czterokrotnie w Uniwersytecie Yale w Stanach Zjednoczonych jako visiting professor. Prowadził tam wykłady z językoznawstwa ogólnego i słowiańskiego, a także był zapraszany z wykładami gościnnymi do innych amerykańskich ośrodków akademickich, m. in. Uniwersytet Harvarda, Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles (UCLA) i w Berkeley, Uniwersytet Pensylwanii.

Pan Profesor jest członkiem najważniejszych polskich i międzynarodowych organizacji naukowych, np. Polskie Towarzystwo Językoznawcze, Societas Linguistica Europaea, Linguistic Society of America. Wchodzi w skład Komitetu Językoznawstwa PAN, gdzie już drugą kadencję pełni funkcję przewodniczącego Prezydium. Jest od kilku lat członkiem Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności. Od wielu lat Profesor Polański należy do Centralnej Komisji do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych. Został także wybrany do Komitetu Badań Naukowych w drugiej, a teraz trzeciej kadencji.

Profesor Kazimierz Polański prowadził i prowadzi zajęcia z językoznawstwa ogólnego i językoznawstwa porównawczego indoeuropejskiego dla studentów anglistyki, germanistyki i slawistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Śląskiego. Jest promotorem ponad pięćdziesięciu rozpraw doktorskich i recenzentem wielu rozpraw habilitacyjnych.

Trudno omówić w kilku słowach działalność naukową i wydawniczą Pana Profesora Polańskiego ze względu na jego wszechstronne zainteresowania różnorodną tematyką językoznawczą. Pan Profesor jest autorem oraz współautorem lub redaktorem kilkunastu książek. Napisał ponad 80 artykułów i blisko 20 recenzji - wiele z nich zostało opublikowanych za granicą. Od 1974 roku Pan Profesor jest redaktorem czasopisma Linguistica Silesiana wydawanego przez Polską Akademię Nauk, której już 20. numer ukaże się w najbliższym czasie. Od 1988 roku jest również redaktorem Biuletynu Polskiego Towarzystwa Językoznawczego.

W działalności naukowej Pana Profesora Polańskiego można wyodrębnić trzy zasadnicze działy: publikacje slawistyczne, publikacje z zakresu językoznawstwa ogólnego oraz prace związane z terminologia językoznawczą. Z języków słowiańskich szczególnym zainteresowaniem Pana Profesora cieszą się język górnołużycki, wciąż jeszcze używany we wschodnich Niemczech, i już wymarły język połabski, spotykany jeszcze w XVIII wieku nad Łabą w rejonie Hanoweru i Lüneburga. Pan Profesor jest znany jako czołowy ekspert światowy w tej dziedzinie będąc autorem licznych szczegółowych opisów fonologii, morfologii i składni połabskiej, a także słowników dwujęzycznych i etymologicznych tegoż języka.

Pan Profesor opublikował też wiele artykułów z zakresu językoznawstwa ogólnego, np. na temat modalności. Przedmiotem szczególnej troski Pana Profesora Polańskiego jest jakże różnorodna i niejednolita terminologia językoznawcza. Dzięki takim publikacjom jak Słownik terminologii językoznawczej, (napisanej wspólnie z profesorami Gołąbem i Heinzem), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, kolejnych wydań Encyklopedii wiedzy o języku polskim polska terminologia językoznawcza została w znacznym stopniu uporządkowana.

W latach 60. Pan Profesor był jednym z pierwszych polskich językoznawców zajmujących się nową na owe czasy gramatyką transformacyjno- generatywną. Właśnie Profesorowi Polańskiemu polscy językoznawcy zawdzięczają większość polskich terminów stosowanych w tej teorii. Pan Profesor jest również redaktorem pięciotomowego Słownika syntaktyczno- generatywnego czasowników polskich.

O szerokich zainteresowaniach naukowych, ogromnej wiedzy i talentach pedagogicznych Pana Profesora Polańskiego miały okazję przekonać się ogromne rzesze studentów filologii obcych. Działalność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna Pana Profesora miała miejsce w trudnych pod wieloma względami czasach. Przez te wszystkie lata Profesor Polański był i nadal jest człowiekiem niezwykle pomocnym i życzliwym wobec swoich uczniów i współpracowników. Mimo swej apolityczności zawsze był bardzo skuteczny i wytrwały we wszelkich działaniach dla dobra wydziału i jego pracowników.

Dostojnemu i Drogiemu Jubilatowi składamy najserdeczniejsze podziękowania i życzenia przede wszystkim zdrowia na dalsze lata równie owocnej i pożytecznej dla nas wszystkich pracy.