DLACZEGO PRACOWNICZY
PROGRAM EMERYTALNY?

Pracownicze Programy Emerytalne metoda dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego dla pracowników, sposób na dodatkową emeryturę

W dniu 1 stycznia 1999 roku w Polsce wszedł w życie nowy system emerytalny. Podstawy jego funkcjonowania stworzyła ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych uchwalona przez sejm w sierpniu 1997 roku. Nowy system oparty został na trzech filarach, z których trzeci - dobrowolny, dostępny dla wszystkich, niezależnie od wieku, może być realizowany w postaci indywidualnego ubezpieczenia oraz zespołowego zabezpieczenia się na starość - w formie pracowniczego programu emerytalnego.

Na niektórych wydziałach Uniwersytetu Śląskiego podjęto już decyzję o zawarciu umowy grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z towarzystwem ubezpieczeniowym, a składki opłacane są z dochodów własnych. Nie było jednak do tej pory mowy o programie emerytalnym dostępnym dla wszystkich pracowników uczelni. Taka możliwość dodatkowego zabezpieczenia pracowniczego w ramach Międzyzakładowego Programu Emerytalnego "Diament" rozpatrywana jest od kilku miesięcy.

Należy podkreślić, że wybór pracowniczego programu emerytalnego zależy od pracodawcy i związków zawodowych. Konstrukcja takiego programu jest szczególna: jest on opracowywany i oferowany pracownikom przez pracodawcę, do którego należy decyzja wyboru formy, jednakże o jego treści przesądzają wspólnie pracodawca i związki zawodowe poprzez zawarcie zakładowej umowy emerytalnej.

Istotą pracowniczych programów emerytalnych, podobnie jak i całego III filaru, jest ich dobrowolność, przejawiająca się zarówno po stronie pracodawcy, jak i pracownika. Otóż pracodawca może (lecz nie musi) zaoferować swoim pracownikom program emerytalny, a pracownik ma prawo (lecz nie musi) skorzystać z tej formy zabezpieczenia na starość. Jednak program ten stworzyć może tylko pracodawca, który po rozeznaniu możliwości finansowych własnych i pracowników decyduje o wysokości składki podstawowej (np. 2% wynagrodzenia zasadniczego pracownika), natomiast pracownicy mogą zadeklarować dodatkową składkę dobrowolną (do 7% wynagrodzenia brutto).

Dążenie do uzupełnienia poziomu emerytury z obowiązkowego systemu emerytalnego powinno być oczywiste w świetle przewidywanych wysokości emerytur w przyszłości. Jak wynika bowiem z symulacji przeprowadzonych w Biurze Pełnomocnika Rządu do Spraw Reformy Zabezpieczenia Społecznego, osoba obecnie 40-letnia, przechodząca na emeryturę w wieku 60, z 40-letnim stażem pracy, otrzyma w przyszłości emeryturę w wysokości 56% osiąganych zarobków (ok. 66% - w wieku 65 lat), natomiast osoba obecnie 20-letnia - odpowiednio ok. 45% i ok. 56%. Tak więc wydaje się konieczne rozważenie dodatkowych form oszczędzania. Nie każdy jest w stanie samodzielnie zabezpieczyć sobie takie możliwości, dlatego szansą może być udział w pracowniczym programie emerytalnym.

Po zapoznaniu się z aktualnymi ofertami na rynku ubezpieczeń wybrano Międzyzakładowy Program Emerytalny "Diament" (PPE), o którego założeniu w dniu 21 kwietnia 1999 roku zadecydowały: Bank Handlowy w Warszawie S. A., Orbis S. A., CUPRUM-Bank S. A., Próchnik S. A., ZPD JARLAN S. A., NSZZ "Solidarność" Region Mazowsze, które zawiązały Polskie Pracownicze Towarzystwo Emerytalne "Diament' (PTE) Po wnikliwym przeanalizowaniu wszystkich form pracowniczych programów emerytalnych wymienionym Programem zainteresowały się wyższe uczelnie, m. in. Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, KUL, SGPiS, biorąc pod uwagę następujące jego zalety:

- bezpośredni wpływ pracodawcy jako akcjonariusza na funkcjonowanie Pracowniczego Towarzystwa Emerytalnego i Pracowniczego Funduszu Emerytalnego,

- wpływ pracowników - uczestników Funduszu - na funkcjonowanie Towarzystwa i Funduszu poprzez członkostwo w Radzie Nadzorczej Towarzystwa,

- potencjalnie wysoką stopę zwrotu zainwestowanych środków,

- możliwość deponowania akcji pracowników w Funduszu Emerytalnym,

- charakter non-profit Towarzystwa zarządzającego Funduszem - pracodawca jest właścicielem Towarzystwa, ale nie pobiera dywidendy,

- niskie koszty obciążające pracownika - uczestnika Funduszu,

- otwartość informacyjna Funduszu.

Szczegółowe materiały na ten temat otrzymali Państwo Dziekani wszystkich wydziałów Uniwersytetu Śląskiego w dniu 7 październiku br. podczas spotkania z przedstawicielami Towarzystwa Emerytalnego "Diament" w Cieszynie. Materiały te pozwalają na zapoznanie się z ofertą i warunkami podpisania Umowy o Wspólnym Międzyzakładowym Programie Emerytalnym. Informacji tych nie da się zawrzeć w ramach jednego artykułu.

Związki zawodowe działające w Uniwersytecie Śląskim poparły inicjatywę pracodawcy, w wyniku czego został podpisany list intencyjny umożliwiający prowadzenie dalszych rozmów. Efektem tych zabiegów była propozycja przystąpienia Uniwersytetu do Funduszu jako członka założyciela, co skutkowałoby uczestnictwem w Radzie Nadzorczej, której skład miał być ustalony 18 listopada br. Senat Uniwersytetu Śląskiego na posiedzeniu w dniu 9 listopada br. nie podjął uchwały o przystąpieniu do Towarzystwa i objęciu akcji. Nie przesądza to oczywiście o możliwości przystąpienia do Funduszu w późniejszym terminie.

Oznacza to, że w sytuacji, gdy pracodawca wyraża wolę zapewnienia pracownikom dodatkowego, stałego elementu dochodu po zakończeniu przez nich aktywności zawodowej, zadaniem pracowników jest wyrażenie swojego zainteresowania programem i ewentualne zadeklarowanie swojego przystąpienia.

Oczekujemy na stanowisko pracowników dotyczące tej inicjatywy pracodawcy.

Ewa Żurawska
Komisja Zakładowa
NSZZ "Solidarność" Uniwersytetu Śląskiego
Katowice, 17. 11. 99 r.