Jednym z najciekawszych wydarzeń wpisujących się w obchody 90. rocznicy wybuchu III powstania śląskiego była konferencja „Powstania śląskie w pamięci historycznej. Uczestnicy – Pomniki – Rocznice”, która odbyła się 8 i 9 czerwca w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu oraz w Sali Sejmu Śląskiego w Katowicach. Organizatorami dwudniowego sympozjum byli: Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego, Archiwum Państwowe w Katowicach i Muzeum Górnośląskie w Bytomiu.

Założeniem inicjatorów było podjęcie problematyki pamięci o powstaniach. Chcieli pokazać śląskie zrywy z wielu perspektyw, oddając głos m.in. antropologom, medioznawcom, historykom sztuki czy badaczom śladów powstańczych w polskiej poezji. Nie zabrakło oczywiście wypowiedzi samych historyków. Dyrektor Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek zreferował obchody rocznic powstań śląskich w okresie II RP, wskazując, iż już wówczas były one narzędziem walki politycznej. – Stawianie nowych pytań w historii zawsze daje pozytywne wyniki, więc może powinniśmy mniejszą uwagę przykładać do tego, kto jest ich autorem, i nie być tak uczuleni na wypowiedzi polityków – zastanawiał się prof. Kaczmarek.

Rolę polityki w kształtowaniu pamięci historycznej w okresie PRL omawiał z kolei dr Maciej Fic. Wskazywał, iż powstania wykorzystywane były w propagandzie „powrotu odwiecznych ziem piastowskich do Polski”. Starano się też stworzyć nowe wzorce powstańców, uładzone na potrzeby komunistycznych władz (np. Józef Wieczorek).

W wyjściu poza opis samych powstań organizatorom udało się połączyć kilka inicjatyw. – Mamy nie tylko konferencję oraz perspektywę publikacji, która będzie jej owocem, ale także wystawę w Muzeum Górnośląskim i ekspozycję przygotowaną przez Archiwum Państwowe, prezentowaną w gmachu Sejmu Śląskiego – mówił dr Fic. W kuluarach zastanawiano się, jak sprawić, by tematyka powstańcza zainteresowała mieszkańców Śląska, a szczególnie ludzi młodych.