Od lewej: prof. dr hab. Stefan Zabierowski, dr Jan Jelonek i prof. zw. dr hab. Alicja Ratuszna

10 listopada w auli im. A. Pawlikowskiego w Instytucie Fizyki odbyło się spotkanie z okazji 30. urodzin uniwersyteckiej „Solidarności”. Uroczystość była okazją do przypomnienia wielu ważnych wydarzeń sprzed 30 lat, osobistych wspomnień oraz odsłonięcia pamiątkowej tablicy.

W spotkaniu licznie uczestniczyli pracownicy i studenci Uniwersytetu Śląskiego, członkowie „Solidarności” oraz Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Władze uczelni reprezentowali: JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś oraz prorektor ds. finansów i rozwoju prof. zw. dr hab. Stanisław Kucharski.

– Pierwsza myśl, jaka przychodzi mi do głowy to radość z tego, że dotrwaliśmy wszyscy, z tego, że jesteśmy razem, z tego, że to, co działo się 30 lat temu (i wcześniej) doprowadziło do tego momentu, w którym możemy czerpać pełną garścią z wolności – powiedział rektor Wiesław Banyś. – Wszystkim, którzy przyczynili się do tego, że Polska ponownie odzyskała niepodległość, jesteśmy winni wdzięczność oraz pamięć.

– Trzydzieści lat mija od bardzo ważnego momentu w historii Polski, Europy, a nawet świata – stwierdził metropolita katowicki abp Damian Zimoń. – (…) Obecność Wydziału Teologicznego na Uniwersytecie Śląskim od 10 lat jest wynikiem tamtych przemian. W ten sposób Uniwersytet stał się naprawdę uniwersytetem. Musimy też pamiętać o Janie Pawle II, który w 1979 r. modlił się na placu Zwycięstwa w Warszawie słowami: „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze Ziemi. Tej Ziemi!”. Nie byłoby „Solidarności” bez tamtych wydarzeń.

Wielu gości podczas swoich wystąpień przypominało, że to właśnie w Instytucie Fizyki narodziła się uniwersytecka „Solidarność”.

Od lewej: wiceprezydent Katowic Józef Kocurek, prof. dr hab. Sylwia Łabużek, metropolita katowicki abp. Damian Zimoń, JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, prof. dr hab. Grzegorz Opala

– Można by powiedzieć, że to właśnie tutaj, w Instytucie Fizyki nastąpił „Wielki Wybuch” – powiedział Bogdan Biś, zastępca przewodniczącego Krajowej Komisji NSZZ Solidarność i zastępca przewodniczącego Zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego.

– Profesorowie August Chełkowski, Andrzej Pawlikowski i Edward Kluk jak magnes przyciągali naukowców z innych wydziałów, budując wspólnie „Solidarność” na Uniwersytecie Śląskim. Jak wielka to była siła przyciągania świadczy fakt, że do „Solidarności” wstąpiło wówczas ponad półtora tysiąca osób, czyli ponad połowa pracowników Uniwersytetu Ślą¬skiego… jak gdyby wbrew etykietce „czerwonego uniwersytetu”, jak wtedy mówiono. 30. urodziny NSZZ Solidarność to czasy wspomnień, ale też czas refleksji nad aktualną kondycją związku i jego przyszłością. 30 lat temu, obok robotników, solidarnie przeciwko ówczesnemu systemowi, stanęło środowisko akademickie, pomagając m.in. w budowie ideałów i fundamentów „Solidarności”, służąc swoją ekspercką wiedzą i umiejętnościami.

Statuetka bł. ks. Jerzego Popiełuszki

Bogdan Bliś wręczając Ewie Żurawskiej, przewodniczącej KZ NSZZ Solidarność, statuetkę bł. ks. Jerzego Popiełuszki, przypomniał słowa kapłana: „Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj”.

Swoimi wspomnieniami sprzed 30 lat podzielił się ks. prałat dr Stanisław Puchała, duszpasterz „Solidarności” akademickiej:

– W 1980 r. byłem w Michałkowicach (w parafii św. Michała Archanioła, przyp. autorki) i wtedy tworzyliśmy struktury „Solidarności” wespół z górnikami w kopalniach Siemianowice i Michałkowice. A już od maja 1981 r. byłem tutaj i byłem świadkiem tego, co działo się od 1980 r. na drugim piętrze probostwa Katedry i w jego przyziemiach. Rodziły się naturalne więzi pomiędzy tworzącymi „Solidarność” w uczelniach Śląska, Kościołem, duszpasterstwem akademickim. Ale mam tę świadomość, że „Solidarność” wtedy zrodziła się także z Caritas, bo to pomoc charytatywna była u jej początku. Ona jednoczyła młodych pracowników nauki wszystkich uczelni Śląska z duszpasterstwem akademickim. To tam właśnie odbywał się podział darów dla tych, którzy najbardziej tej pomocy potrzebowali: zarówno pracowników nauki jak i studentów. To tam właśnie, na probostwie Katedry zrodziła się myśl i idea pierwszej międzyuczelnianej inauguracji roku akademickiego. Była to niezwykła idea, odważna wizja m.in. ks. Oskara Thomasa. W październiku 1981 r. Katedrę wypełnili profesorowie, rektorzy, senaty i studenci wszystkich uczelni Śląska – w liczbie kilku tysięcy. Tam zaczęto budować tę jedność, wspólnotę, solidarność. To jest ta wartość, której, jako duszpasterz akademicki, uczyłem się od was. (...) Myślę, że kiedy dziś patrzymy wstecz, to również jest to dla nas wyzwanie, żebyśmy, tak jak kiedyś, budowali jedność, we wspólnocie, w poczuciu braterstwa, odpowiedzialności za innych, odpowiedzialności wzaje-mnej za siebie.

O swoich refleksjach związanych z rocznicą mówili ponadto: Kazimierz Siciński (przewodniczący Regionalnej Sekcji Nauki Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ Solidarność), inż. Michał Luty (współorganizator Wszechnicy Górnośląskiej i były wiceprezydent Katowic) i Anna Skrzypek, przewodnicząca NZS UŚ.

Uczestnicy spotkania mieli ponadto okazję obejrzeć prezentację przygotowaną przez prof. dr. hab. Romana Wrzalika na temat historii „Solidarności” na UŚ, którą uzupełniali wspomnieniami: dr Jan Jelonek (były przewodniczący KZ NSZZ Solidarność) oraz prof. zw. dr hab. Alicja Ratuszna. Wspominano zmarłych kolegów. Swoimi refleksjami związanymi z rocznicą podzielił się prof. zw. dr hab. Tadeusz Sławek, który powiedział m.in.:

Aula im. A. Pawlikowskiego

– Jeżeli mamy tyle powodów do radości, wdzięczności, to dlaczego z drżeniem przechodzącym nam po kręgosłupie, włączamy wieczorem telewizor, aby posłuchać wiadomości? (…) Jeżeli mówimy o odważnej wizji, to gdzie ta odważna wizja jest teraz? Jeżeli mówimy o poczuciu wspólnoty i byciu razem, to chciałem się zapytać, jak to bycie razem wygląda dzisiaj? Czyli co się stało z tym słowem, które miało być i było w swoim okresie najpiękniejszym określeniem najgłębszej więzi człowieka z człowiekiem i człowieka ze światem?

Ostatnim elementem uroczystości było odsłonięcie tablicy pamiątkowej na ścianie Instytutu Fizyki, której poświęcenia dokonał metropolita katowicki abp dr Damian Zimoń. Na tablicy zapisano słowa: „Solidarność to wielka sprawa, należy do polskiego dziedzictwa, jest dobrem, które zostało okupione ofiarą, cierpieniem, a nawet życiem wielu ludzi. Nie wolno nam tego zmarnować – Jan Paweł II. W tym budynku we wrześniu i październiku 1980 roku kształtowała się uniwersytecka „Solidarność”. Tu odbywały się wszystkie spotkania założycielskie Komisji Zakładowej oraz wykłady Wszechnicy Górnośląskiej”.

Przed Instytutem Fizyki

Więcej  zdjęć z XXX-lecia "Solidarności"