„Czy w nauce, która chce wszystko opisać liczbami i wzorami, jest jeszcze miejsce na tajemnicę? Czy istnieją takie obszary, przed którymi naukowiec musi schylić pokornie czoło, w uznaniu ograniczoności ludzkiej natury? Jak odkryć prawdę o sobie samym, drugim człowieku, Bogu? Zadane przez Agatę Wilczek pytania stanowiły wstęp do spotkania, które odbyło się 17 listopada w Instytucie Fizyki im. Augusta Chełkowskiego. Wydarzeniu patronował JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś.

Wykład inaugurujący pt. „Problem i tajemnica” wygłosił prof. dr hab. Bogdan Dembiński z Instytutu Filozofii UŚ

Wykład inaugurujący pt. „Problem i tajemnica” wygłosił prof. dr hab. Bogdan Dembiński z Instytutu Filozofii UŚ. Rozważania dotyczyły różnicy między dwoma wymienionymi pojęciami: rozwiązywalnym za pomocą techniki problemem, w rozwikłaniu którego pomaga ludziom nauka, a tajemnicą, częstokroć niesłusznie upraszczaną, bądź nawet negowaną. Kolejne wystąpienia należały do wykładowców z Instytutu Fizyki. Prof. dr hab. Maciej Maśka skonfrontował zebranych z pytaniem: czy potrafimy zrozumieć otaczający nas świat? Profesor wskazał kilka wyjściowych ogniw niekończącego się łańcucha pytań o naturę, pozornie doskonale człowiekowi znanych substancji i zjawisk. Mimo wiedzy i dociekliwości uczonych oraz wciąż usprawnianych metod badawczych, ciągle nie można przewidzieć wszystkiego, co jednakże nadal pozwala wierzyć w zasadność nauki, w tym przypadku dyscyplin określanych jako ścisłe. Prof. dr hab. Andrzej Ślebarski w wykładzie pt. „Ciecze kwantowe – bariery poznania” wskazał na niejednoznaczność nauki, wspominając spory, jakich nastręczała badaczom próba zdefiniowania filozofii przyrody czy też właściwości elektronu.

Czy z pustego mógłby nalać Salomon? – zapytał natomiast ostatni z prelegentów prof. dr hab. Władysław Borgieł. Analizie poddane zostało pojęcie próżni, której istnienie w przyrodzie negował Arystoteles, temat podejmowali następnie Galileusz, Torricelli, Guericke czy Pascal. Złożoność zjawiska, omówionego aż do momentu odkrycia tzw. efektu Casimira, przynosi przeświadczenie, że przelewanie z Pustego w Próżne ma sens.

Drugą część konferencji stanowiły równoległe sesje, w trakcie których głos oddano studentom i doktorantom. Poza najliczniej reprezentowanym Uniwersytetem Śląskim wystąpili prelegenci z wielu uczelni w kraju.

Z tajemnicą skonfrontowane zostało szerokie spectrum zagadnień psychologicznych, filozoficznych, biologicznych, pedagogicznych, teologicznych, antropologicznych, socjologicznych i literaturoznawczych. Czy została ona odkryta? Bynajmniej. Uchylono natomiast jej rąbka.