Znakomici goście ściągnęli do auli im. Kazimierza Popiołka na Wydziale Nauk Społecznych tłum słuchaczy. Ludwik Dorn podkreślił, że podmiotowość to zdolność do pewnych aktów i czynów. – Być podmiotem w Europie to być tym, do którego się dzwoni, ustalając decyzje, a nie tym, do którego się dzwoni, przekonując do decyzji – mówił Dorn. – Jeśli tak będzie, a jest to moim marzeniem, będziemy mogli powiedzieć, że Polska jest podmiotem w Unii Europejskiej. Na to jednak przyjdzie nam poczekać kilkanaście lat.

Dr Piotr Dudziński poruszył problem wyboru przez młodych ludzi kierunków studiowania. Wyboru, za którym stoi moda, a nie refleksja czy realna potrzeba: – Zamiast tego, chodzi o dostarczenie się do supermarketu rynku i dostosowanie się do potrzeb jego klientów – mówił dyrektor Centrum. Powołując się na słowa Karola Wojtyły podkreślił, że człowiek musi zdobyć samowiedzę, skutkiem której jest samopoznanie. Zdobywa się je w relacji z innymi. Zaznaczył, że nie ma ludzi „jednostkowych”. Dopiero kiedy człowiek jest „wspólnotowy”, może poczuć, że jest indywidualny.

W opinii prof. Andrzeja Kiepasa podmiotowość jest problemem natury filozoficznej. Jego zdaniem stoimy przed końcem pewnej epoki – w okresie późnej nowoczesności, ale i w otwarciu epoki postindustrialnej. To zaś przynosi konieczność przemian. Mamy przed sobą dwa wyzwania – państwo, które powinno wspierać naukę oraz społeczeństwo obywatelskie, które obok państwa może w tym obszarze stać się podmiotem. To, w opinii prof. Kiepasa, są wyzwania nie tylko dla Polski, ale i całego społeczeństwa europejskiego.

Dla prof. Jerzego Buzka podmiotowość polityczna to przede wszystkim świadomość podejmowania suwerennych działań: – Podmiot, który słucha innych jest politycznie słaby – podkreślał profesor. Jego zdaniem, pomiędzy działaniami w nauce i polityce istnieje analogia: – Polityka może się uczyć od nauki języka. W polityce i nauce chodzi o prawdę i dobro publiczne. Obie dziedziny muszą się też cieszyć społecznym zaufaniem. Przewodniczący podkreślił, że w Polsce cierpimy na deficyt tego pojęcia. Znacznie lepiej możemy realizować swoją podmiotowość w UE: – W Unii jesteśmy w pewien sposób ograniczeni, ale nasza podmiotowość jest o wiele większa. Wszystko zależy jednak od naszej determinacji. Trzy miesiące upominałem się o Pakiet Klimatyczny, o potrzebne nam okresy przejściowe i dostaliśmy je. Musimy mieć jednak argumenty, a nie tupać nogą – przekonywał prof. Buzek.

Zdaniem Ludwika Dorna na tle trudnych struktur UE widać, że Polska jest słaba. Dlatego potrzebny jej jest program wybijania się na podmiotowość. Prof. Andrzej Kiepas zauważył jednak, że nie da się tego zrobić przy obecnych nakładach na naukę: – Wybicie się na podmiotowość wymaga społecznej aktywności, ale i stworzenia warunków przez państwo. Tymczasem politycy myślą w perspektywie 3-4 lat, najbliższych wyborów – podsumował.

Według dr. Piotra Dardzińskiego, kluczowym momentem będzie zakończenie transformacji: – Transfer z Brukseli do Warszawy musi przestać być jednokierunkowy, musimy przestać być klientami UE – przekonywał.

Prof. Buzek przyznał, że nie mamy jeszcze silnej pozycji: – Ale możemy ją mieć. Mamy już dowody na to, że potrafimy się wyróżnić spośród grona 27 państw, które tworzą Unię – zapewniał.