Od tradycji do nowoczesności
Działalność naukowa
W działalności naukowo-badawczej Wydział Techniki, a obecny Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach nawiązuje to tradycji kształcenia inteligencji technicznej, nauczycieli o profilu technicznym oraz kształcenia kadr dla potrzeb zmieniającej się rzeczywistości.
Od powstania Wydział miał silne powiązania z przemysłem. Dzięki nim posiadał bardzo nowoczesną, jak na owe czasy, aparaturę pomiarowo-badawczą, co z kolei pozwoliło na realizację badań naukowych, wchodzących w zakres problemów węzłowych, międzyresortowych, rządowych i branżowych. Wszelkie przeobrażenia Wydziału w ciągu minionych 45 lat miały na celu nie tylko doskonalenie profilów kształcenia lecz także, a nawet przede wszystkim, rozwój badań naukowych. Początkowo kadrę stanowili w większości pracownicy Politechniki Śląskiej w Gliwicach, z czasem zaistniały możliwości kształcenia własnej kadry.
Pierwsze lata działalności, to przede wszystkim doskonalenie siatek studiów i organizacja laboratoriów. Po przeniesieniu części Wydziału z Katowic do Sosnowca nastąpiło sprecyzowanie i skoordynowanie badań naukowych, realizowanych przez Instytuty, z zapotrzebowaniem regionalnych ośrodków przemysłowych Śląska i Zagłębia. Głównymi tematami badań była: niezawodność systemów i urządzeń technicznych, stosowanie elektroniki cyfrowej i liniowej, materiałoznawstwo, technologie i procesy wytwarzania oraz organizacja kształcenia technicznego w krajowym systemie oświaty. Wydział nawiązał współpracę z licznymi ośrodkami naukowo-badawczymi w kraju i za granicą, m.in.: Politechniką Śląską w Gliwicach, Politechniką Częstochowską, Akademią Ekonomiczną w Katowicach, Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie, Ośrodkiem Badawczo-Rozwojowym Przemysłu Budowy Aparatury Chemicznej w Krakowie, Politechniką Poznańską czy Centrum Obliczeniowym PAN w Warszawie. Wśród ośrodków zagranicznych wymienić należy Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Erfurcie i Uniwersytet Techniczny w Dreźnie. Do 1981 roku pracownicy Wydziału współpracowali m.in. z takimi zakładami przemysłowymi, jak: Główne Biuro Projektów i Studiów w Katowicach, Huta Katowice, Zakłady Metalurgiczne w Poznaniu, Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej. W kolejnych latach Wydział współpracował z Hutniczym Przedsiębiorstwem Remontowym, Zjednoczeniem Przemysłu Cementowego, Wapiennego i Gipsowego czy Przemysłowym Instytutem Elektroniki. Tak szeroko pojęta działalność naukowa wiązała się z większą liczbą pracowników i ciągłym podnoszeniem ich kwalifikacji. Wydział uzyskał prawo do nadawania stopni naukowych: doktora nauk technicznych w dyscyplinie inżynieria materiałowa (od 1987 r.), doktora habilitowanego nauk technicznych w dyscyplinie inżynieria materiałowa (od 2000 r.), doktora nauk technicznych w dyscyplinie informatyka (od 2002 r.).
Kolejne istotne zmiany zaszły w roku 1982 i były spowodowane nową ustawą o szkolnictwie wyższym. Obok kontynuacji prac już rozpoczętych nastąpiła integracja badań naukowych.
W 1988 roku działalność badawcza Wydziału skupiała się wokół głównych kierunków ustalonych w latach poprzednich, dotyczyła takich zagadnień, jak: struktura i własności materiałów metalicznych i ceramicznych, ferroelektryków oraz rozwój metod służących do ich badania – układy elektromechaniczne i ich diagnostyka – technologia wytwarzania warstw wierzchnich tworzyw dla celów tribologicznych, systemy, języki i prawne zagadnienia informacji naukowo-technicznej, efektywność nauczania przedmiotów technicznych. Na Wydziale ukształtował się zespół badawczy mający charakter „szkoły naukowej” w zakresie badań podstawowych i aplikacyjnych w ramach nauki o materiałach.
Wielu pracowników działało w międzynarodowych towarzystwach naukowych, komitetach i komisjach PAN oraz w radach naukowych różnych instytutów resortowych. Byli opiniodawcami w przewodach doktorskich i habilitacyjnych pracowników innych ośrodków oraz recenzentami prac naukowych.
Kolejne zmiany organizacyjne w 1992 roku miały na celu powiązanie nazw zakładów z prowadzoną tematyką badawczą, jednak nie zmieniły merytorycznego zakresu ich działalności. Znamiennym jest jednak fakt, że niektóre kierunki badań uległy znacznemu rozszerzeniu. Należały do nich tematy związane z komputerowym wspomaganiem badań naukowych i procesu dydaktycznego. W efekcie tematyka prowadzonych prac naukowych na Wydziale Techniki pozwoliła na ukształtowanie się następujących głównych kierunków badań: nauka o materiałach, przemianach w nich zachodzących i zjawiskach powierzchniowych, mających znaczenie praktyczne, dynamika i diagnostyka systemów cyfrowych, bazy danych i bazy wiedzy w systemach użytkowych, komputerowe wspomagania badań naukowych i procesu dydaktycznego oraz organizacyjno-prawne zagadnienia działalności informacyjnej.
Realizowane w Instytucie Nauki o Materiałach zadania mają charakter interdyscyplinarny i obejmują zagadnienia z zakresu fizyki ciała stałego, materiałoznawstwa, fizykochemii materiałów, chemii polimerów i niektórych problemów elektrochemii, wchodzące w zakres inżynierii materiałowej oraz nauki o materiałach ukierunkowane na: badania struktury i właściwości materiałów z uwzględnieniem badań powierzchni (materiały metaliczne, biomateriały, stopy z pamięcią kształtu, ceramika i polimery), elektrochemiczne metody otrzymywania i badania materiałów, rozwój i doskonalenie metod badań struktury atomowej, elektronowej i właściwości materiałów oraz na komputerowe modelowanie materiałów.
Instytut Informatyki prowadzi badania m.in. z zakresu: metod sztucznej inteligencji w systemach informatycznych i decyzyjnych, systemów i algorytmów ewolucyjnych, zastosowania zbiorów przybliżonych w bazach wiedzy i procesach wnioskowania, komputerowego wspomagania procesów legislacyjnych, systemów informacji przestrzennej, metod sztucznej inteligencji w projektowaniu i diagnostyce, zagadnień analizy obrazów cyfrowych i sterowania optymalnego równaniami różniczkowymi cząstkowymi, zagadnień przetwarzania obrazów z wykorzystaniem falek geometrycznych, a także komputerowej analizy i przetwarzania sygnałów i obrazów biomedycznych.
Główne kierunki badawcze w Katedrze Materiałoznawstwa obejmują: fizykę i technologię materiałów piezoceramicznych, technologię wytwarzania, morfologię, właściwości i zastosowanie warstwy wierzchniej, jak również zastosowanie metod spektroskopii mechanicznej w badaniach wieloskładnikowej elektroceramiki.
Nie sposób wyliczyć wszystkich konferencji, sympozjów i seminariów, w których uczestniczyli pracownicy naukowi Wydziału. Do tej pory było ich już kilkaset. Długa droga kilkudziesięciu lat owocuje teraz stanem kadrowym (31 grudnia 2008 r.) liczbą 111,25 nauczycieli akademickich (w przeliczeniu na pełne etaty), w tym: 6,25 z tytułem profesora, 24 ze stopniem dr habilitowanego, 63,40 ze stopniem doktora. Jeden pracownik z tytułem profesora i stopniem naukowym doktora habilitowanego zatrudniony jest w niepełnym wymiarze czasu pracy. Liczba adiunktów wynosi 63, w tym ze stopniem doktora 51, liczba asystentów 17, w tym 3 doktorantów.
W obecnym, jubileuszowym roku, pracownicy Wydziału realizują prace badawcze w ramach badań statutowych, badań własnych, 20 projektów badawczych finansowanych przez Komitet Badań Naukowych oraz trzech dalszych zakończonych w połowie 2009 r.
Autorzy: Jan Ilczuk
Ten artykuł pochodzi z wydania:
Spis treści wydania
WstępniakFelietonyForum sztukiInformacjeKonferencjeKronika UŚNekrologiNowościOkładkiProjektyRozmowaWspomnieniaWydarzeniaZ życia wydziałów
Zobacz stronę wydania...
Zobacz stronę wydania...