Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich reprezentował prof. dr hab. Rafał Molencki, dziekan Wydziału Filologicznego UŚ, który wziął udział w seminarium poświęconym zagadnieniom mobilności międzynarodowej studentów i jej wpływu na zatrudnialność, przedstawiając ten problem z perspektywy polskiej i europejskiej. Konferencja poświęcona była konsolidacji i rozszerzeniu mobilności akademickiej.

Alfa Puentes to projekt, przewidziany na lata 2011–2013, mający na celu integrację systemów szkolnictwa wyższego oraz umożliwienie różnych form współpracy między konferencjami rektorów uczelni europejskich i szkół wyższych z obszaru Ameryki Łacińskiej. Jego zadaniem jest także doradztwo i wsparcie państw członkowskich w kwestii modernizacji oraz internacjonalizacji szkolnictwa wyższego, dialog i wspólne działania na poziomie krajowym i regionalnym, a także międzynarodowa współpraca z siostrzanymi organizacjami poszczególnych podregionów Ameryki Łacińskiej, również z partnerami europejskimi.

Projekt jest finansowany przez Komisję Europejską. Jego budżet na trzy lata wynosi ponad 3 mln euro. Konsorcjum Alfa Puentes składa się z ponad 20 stowarzyszeń z Ameryki Łacińskiej i Europy. Do zespołu zarządzającego projektem wchodzą: European University Association (EUA), Observatorio de las Relaciones Unión Europea América Latina (OBREAL), Asociación Grupo Santander (AGS), Asociación Colombiana de Universidades (ASCUN), Asociación de Universidades „Grupo Montevideo” (AUGM), Consejo Superior Universitario Centroamericano (CSUCA) i Universidad Veracruzana. Wśród partnerów europejskich, poza EUA i OBREAL, znajdują się: Conferencia de Rectores de las Universidades Españolas (CRUE, Hiszpania), Hochschulrektorenkonferenz German Rectors’ Conference (HRK, Niemcy), Conference of University Presidents (CPU, Francja), Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP, Polska), Conselho de Reitores das Universidades Portuguesas (CRUP, Portugalia) i Asociación Grupo Santander (AGS).

Ze strony polskiej w projekcie uczestniczą: była przewodnicząca KRASP, a obecnie honorowa, prof. zw. dr hab. Katarzyna Chałasińska-Macukow oraz obecny przewodniczący KRASP prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, prof. dr hab. Bohdan Macukow jako ekspert, kierownik Biura KRASP Agata Kulesza jako reprezentant operacyjny i prof. dr hab. Rafał Molencki jako reprezentant strategiczny i ekspert.

Wystąpienie prof. dr. hab. Rafała Molenckiego podczas konferencji na Universidad Nacional de Cuyo w Mendozie

Spotkanie inicjujące projekt odbyło się w maju 2011 roku w Bogocie (Kolumbia). Udział w nim wzięli wszyscy partnerzy, w tym z ramienia KRASP prof. Rafał Molencki oraz Agata Kulesza. Spotkanie partnerów europejskich miało miejsce 20 października 2011 roku w Brukseli. KRASP reprezentowali: prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, prof. dr hab. Rafał Molencki i Agata Kulesza. Jego celem było omówienie: ankiety przeprowadzanej na całym obszarze Ameryki Łacińskiej, kwestii udziału partnerów w organizowanych w ramach projektu konferencjach stowarzyszeń uniwersyteckich, udziału w regionalnych seminariach integracyjnych, roli partnerów europejskich w projektach regionalnych oraz perspektyw projektu.

Pierwsze regionalne seminarium odbywało się od 6 do 9 listopada 2011 roku w Limie (Peru). Uczestniczyło w nim 15 reprezentantów z Europy, w tym, jako ekspert KRASP, prof. dr hab. Bohdan Macukow oraz 40 reprezentantów z regionu Ameryki Łacińskiej. Celem spotkania było umożliwienie dyskusji w kwestiach związanych z jakością kształcenia oraz ramami kwalifikacyjnymi w Europie i Ameryce Łacińskiej. Kolejne seminarium odbyło się w marcu 2012 roku w Santiago de Chile i poświęcone było zagadnieniom mobilności i wzajemnej uznawalności stopni naukowych. Uczestniczył w nim prof. dr hab. Rafał Molencki, który mówił m.in. o mobilności doktorantów. Natomiast konferencja stowarzyszeń uniwersyteckich „Innovative Strategies for Higher Education in Latin America and Europe: International Collaboration and Regional Development” odbywała się od 11 do 14 listopada 2012 roku w São Paulo (Brazylia). Jej organizatorami byli: European University Association (EUA), Association of Universities „Grupo Montevideo” (AUGM) oraz Observatory of EU-LA Relations (OBREAL). W wydarzeniu uczestniczyli prof. zw. dr hab. Katarzyna Chałasińska- Macukow i prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś. Wizyta w Brazylii była również okazją do odwiedzenia Rio de Janeiro oraz Kurytyby, gdzie rektora UŚ podjął m.in. prof. Luiz M. Gardenal z Universidade de São Paulo, prorektor Universidade Federal do Paraná (UFPR) prof. Rogério Andrade Mulinari oraz konsul generalny Rzeczpospolitej Polskiej w Kurytybie Marek Makowski. Podczas wizyty prof. Banyś spotkał się również z brazylijskimi naukowcami i studentami.

Zakończenie projektu ma nastąpić w grudniu 2013 roku w Kolumbii, ale już teraz można wyciągnąć pierwsze wnioski. Przede wszystkim, problemem są duże opory ze strony organizatorów latynoamerykańskich wobec używania języka angielskiego. Nawet podczas seminariów odbywających się w ramach Alfa Puentes, większość obrad i dyskusji odbywała się wyłącznie w języku hiszpańskim, często bez tłumaczenia na język angielski.

Panel w Buenos Aires, w którym uczestniczą rektorzy argentyńscy i przedstawiciele konferencji rektorów hiszpańskich, portugalskich, niemieckich, polskich, brazylijskich, kolumbijskich i chilijskich

– Problemem Ameryki Łacińskiej jest wciąż spora niechęć do ujednolicenia systemów szkolnictwa wyższego – zauważa prof. dr hab. Rafał Molencki. – Chodzi zatem o to, aby wpierw doprowadzić do tego, by uczelnie same, w ramach swoich krajów, wprowadziły możliwość wzajemnego uznawania stopni naukowych i zwiększyły mobilność pomiędzy państwami Ameryki Łacińskiej. Z jednej strony jest to łatwe, bo mamy do czynienia z terytorium właściwie jednego języka (poza Brazylią). Z drugiej jednak – obserwujemy funkcjonowanie bardzo różnych systemów, czasem nie do końca ze sobą „kompatybilnych”. Systemy edukacyjne Ameryki Łacińskiej są i tak bardziej podobne do europejskich niż np. do tych ze Stanów Zjednoczonych.

Na pytanie, z jakimi trudnościami borykają się uniwersytety Ameryki Łacińskiej, prof. Molencki odpowiada: – Problemy są w gruncie rzeczy podobne do tych, z jakimi spotykają się uczelnie w Polsce. Mówi się o ramach kwalifikacyjnych, o procesie bolońskim, o jakości kształcenia… Nasi partnerzy południowoamerykańscy raczej uważają, że kwestia mobilności jest jednak ważniejsza w Europie niż u nich. Wiadomo, że w Ameryce Łacińskiej pomiędzy poszczególnymi krajami są różnice ekonomiczne, ale jednak nie tak wielkie, jak pomiędzy Wschodnią a Zachodnią Europą. Nasz kontynent to również terytorium z większą różnorodnością pod względem językowym oraz kulturowym i, przykładowo, studentowi z Polski dużo da, jeśli pół roku spędzi w Anglii czy we Francji, podczas gdy student z Urugwaju kulturowo niewiele zyska, gdy pojedzie np. do Chile. Prof. Molencki zauważył, że jest, oczywiście, spore zainteresowanie wyjazdami do Europy, jednak dużą barierą są ceny biletów lotniczych. To wydatek czasami przekraczający ich możliwości.

7 marca 2013 roku w Buenos Aires (Argentyna) odbył się również panel dyskusyjny poświęcony zagadnieniom szkolnictwa wyższego „La experiencia europea en la articulación de las Conferencias de Rectores”. W spotkaniu, jako przedstawiciele Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, udział wzięli Agata Kulesza oraz prof. dr hab. Rafał Molencki. Podczas panelu dyskusyjnego, dotyczącego koordynacji współpracy uniwersytetów z perspektywy doświadczeń European University Association (EUA) i konferencji rektorów, reprezentanci KRASP mówili o polskich doświadczeniach w tym zakresie.