Dr Agnieszka Bielska-Brodziak, pracownik Katedry Teorii i Filozofii Prawa Uniwersytetu Śląskiego, radca prawny oraz ekspert prawny Sejmu RP

Prawo narzędziem pomocy

Odbyła aplikację prokuratorską, sędziowską oraz radcowską. Jednym z prymarnych obszarów zainteresowań naukowych dr Bielskiej-Brodziak jest problematyka interpretacji prawa.

Dr Agnieszka Bielska-Brodziak jest inicjatorką akcji „Uniwersytet
pomaga”, w ramach której skupia się na pomocy
bezdomnym zwierzętom
Dr Agnieszka Bielska-Brodziak jest inicjatorką akcji „Uniwersytet pomaga”, w ramach której skupia się na pomocy bezdomnym zwierzętom

– Jako uczennica szkoły średniej, nie myślałam o studiach prawniczych, ale medycynie. Uczęszczałam do klasy biologiczno- chemicznej, a profesja lekarza przyciągała mnie z uwagi na możliwość bezpośredniej pomocy drugiemu człowiekowi. Stąd, gdy zwróciłam się w stronę prawa, początkowo najbardziej zainteresowało mnie prawo karne, które postrzegam, między innymi, jako szansę pomocy najbardziej potrzebującym, na przykład ofiarom przestępstw w rodzinach – wyjaśnia dr Bielska-Brodziak.

Konsekwencją tak pomyślanego wyboru była praca w mysłowickiej prokuraturze oraz aplikacja prokuratorska. – W 2001 roku ukończyłam aplikację sędziowską – wyjaśnia prawniczka – ale ze względu na narodziny trójki dzieci, zdecydowałam się na odbycie aplikacji radcowskiej i wykonywanie wolnego zawodu.

W roku 2003 rozpoczęłam pracę w Katedrze Teorii i Filozofii Prawa WPiA UŚ. Obszarem badań stała się problematyka interpretacji prawa, zwłaszcza ta, której dokonują organy sądownicze. Badania zaowocowały wydaniem monografii Interpretacja tekstu prawnego na podstawie orzecznictwa podatkowego oraz stały się tematem kilkunastu innych publikacji – artykułów i rozdziałów w pracach zbiorowych.

Dr Bielska-Brodziak podkreśla, że interpretacja prawa jest aktywnością, której nieodłączną cechą jest występowanie różnic w odczytywaniu prawa. Dobrym przykładem jest prawo podatkowe, które stało się tematem wyróżnionej dysertacji doktorskiej (obroniona w 2008 roku praca dotyczyła orzecznictwa sądów w prawach podatkowych).

Wśród argumentów wykorzystywanych współcześnie dla uzasadniania wyboru jednej z możliwych hipotez interpretacyjnych, coraz większą rolę odgrywają argumenty z intencji prawodawcy. Jest to nowatorskie spojrzenie na kwestie akceptowalnej wykładni prawa. Praca habilitacyjna pani doktor dotyczyć będzie zagadnień zogniskowanych wokół wykorzystania materiałów z procesu legislacyjnego jako budulca dla argumentów formułowanych przez prawników w procesie wykładni prawa.

– Fascynuje mnie ciągłe zdobywanie wiedzy – mówi z uśmiechem prawniczka – z tego powodu, obok studiów na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdecydowałam się kształcić na Wydziale Finansów i Ubezpieczeń Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Stąd wynika również decyzja o odbyciu trzech aplikacji czy, niedawno, studiów podyplomowych poświęconych komercjalizacji badań naukowych.

Jednym z aktualnych projektów wykonywanych przez panią doktor jest realizacja grantu z Narodowego Centrum Nauki, poświęconego historii legislacyjnej aktu prawnego jako narzędzia interpretacyjnego. Projekt realizowany jest indywidualnie, ma zostać zakończony do połowy 2015 roku i uwieńczony publikacją monograficzną. W zamierzeniu autorki, publikacja ma być skierowana do dwóch grup odbiorców – twórców prawa oraz podmiotów stosujących prawo w praktyce. Ci ostatni będą mieli możliwość pogłębienia wiedzy o przebiegu tworzenia prawa, a także dowiedzą się, jak efektywnie korzystać z materiałów legislacyjnych na etapie wykładni prawa. Jak zauważa dr Bielska-Brodziak, prawo staje się coraz bardziej skomplikowane i trudne do zrozumienia dla jego adresatów. Z tej przyczyny niezwykle ważną kwestią pozostaje poczucie odpowiedzialności i zwracanie uwagi na konsekwencje, które każda decyzja sędziowska wprowadza w życie stron zainteresowanych rozstrzygnięciem danej sprawy.

Oprócz rozlicznych zajęć w pracy zawodowej, dr Bielska-Brodziak znajduje czas na pomoc bezdomnym zwierzętom. Jak wyjaśnia, traktuje to jako możliwość realizacji osobistej potrzeby. Zwierzęta nie są już dziś traktowane przez prawo jak rzeczy. Niestety – mimo rozwoju cywilizacji – jak rzeczy traktowane są wciąż przez ludzi. Zaangażowanie w pomoc zwierzętom przekłada się na działania w środowisku akademickim. Pani dokdoktor działa w stowarzyszeniu Prawnicy na Rzecz Zwierząt. Realizuje także liczne projekty o charakterze edukacyjnym.

– Staramy się angażować licealistów i studentów w akcje pomocowe o charakterze edukacyjnym, nie możemy wszak zapominać, że misją uniwersytetu jest nie tylko edukacja, ale i kształtowanie humanitarnych postaw młodych ludzi. W ramach akcji „Uniwersytet pomaga” udało nam się scentralizować, uprzednio rozproszone na terenie różnych wydziałów, akcje wolontarystyczne, w tym działania ukierunkowane na pomoc zwierzętom – opowiada dr Agnieszka Bielska-Brodziak. Prawniczka wprowadza tematykę poświęconą zwierzętom również do swojej pracy naukowej. Latem tego roku, na kongresie w Brazylii, będzie mówić o podmiotowości prawnej zwierząt.

Autorzy: Agata Hajda
Fotografie: Agnieszka Szymala