Gdy idziesz wśród drzew, bądź świadom tego wzajemnego dawania. To ty, liściom, wydychasz dwutlenek węgla, a one – poczuj to – zwracają ci świeży tlen. W tych pięknych słowach John Seed i Joanna Macy opisują naszą relację z drzewami. Usług środowiskowych, dostarczanych nam przez drzewa, jest bardzo długa lista. Jakże często o tym zapominamy, gdy dla naszych, często nieuzasadnionych, partykularnych interesów, pozbywamy się drzew z najbliższego otoczenia. Klub Gaja (jedna z najbardziej znanych organizacji ekologicznych w kraju) od 10 lat prowadzi program edukacji ekologicznej Święto Drzewa i co roku, w październiku, inicjuje społeczne działania na rzecz sadzenia i ochrony drzew.
W 2012 roku, z inicjatywy prorektora ds. umiędzynarodowienia, współpracy z otoczeniem i promocji dr. hab. Mirosława Nakoniecznego, Klub Gaja, Instytucja Katowice – Miasto Ogrodów oraz Uniwersytet Śląski zainicjowali 10. edycją Święta Drzewa na Śląsku. Obchody, które miały miejsce 12 października, były imprezą towarzyszącą otwarciu Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej. Zgromadziły ponad 200 uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych z Katowic i okolicy, a także liczne grono szacownych gości, studentów, pracowników naszej uczelni. Wydarzenie zostało zainicjowane przez Jacka Bożka z Klubu Gaja prezentacją dobrych praktyk programu Święto Drzewa. Osoby i instytucje, które w sposób szczególny zaznaczyły swój udział w minionej edycji Święta, zostały uhonorowane przez Klub Gaja. Na początek odbył się wykład o niecodziennym tytule „Pochwała martwego drewna”, który został zaprezentowany przez ekologa z Uniwersytetu Śląskiego – prof. UŚ dr. hab. Piotra Skubałę. Następnie młodzież oraz przedstawiciele społeczności akademickiej UŚ, Biblioteki Śląskiej, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, Lasów Państwowych zebrali się nad martwą kłodą. Została ona złożona w pobliżu budynków CINiBA i Wydziału Nauk Społecznych – pozostanie tam przez dziesiątki lat, aż dokona się jej całkowita dekompozycja. Kłoda została uroczyście odsłonięta przez oficjalnych gości i młodzież, a następnie głos oddano pięciu z licznych istot, których życie jest ściśle uzależnione od obecności martwych drzew. Oto dwie przykładowe wypowiedzi, które usłyszeliśmy nad kłodą: „Jestem kuną leśną. Martwe drewno pełni bardzo ważną rolę w moim życiu. W stojących martwych drzewach znajduję dziuple, które wykorzystuję jako miejsce odpoczynku i czułości z partnerką. Taka kłoda jak ta służy mi za schronienie w zimie, kiedy temperatury spadają do minus 20°C”. „Moje imię brzmi intrygująco – georgia jasna. Jestem mchem. Dla nas martwe drewno to ulubione siedlisko. Wielu z nas rośnie wyłącznie na martwym drewnie. Na leżącej kłodzie znajdziesz nas najwięcej. Największe osobliwości naszej rodziny żyją właśnie na rozkładającym się drewnie”.
Wydarzeniem kończącym obchody było wspólne posadzenie drzewa – klonu polnego przed budynkiem CINiBA. Obchodom Święta towarzyszyła wystawa edukacyjna w budynku Rektoratu UŚ oraz, ciesząca się dużą popularnością, zbiórka makulatury w ramach akcji „Zbieraj makulaturę, ratuj konie”.
Tym, co wyróżniało tegoroczne Święto od wszystkich poprzednich inicjatyw związanych z tematyką dendrologiczną, było zwrócenie uwagi na martwe drzewa. Przez dziesiątki lat były one usuwane z naszych lasów i parków, stały się czymś niepożądanym w społecznej świadomości. Tymczasem, „las, w którym nie ma martwych drzew, jest chory”, mawiał prof. Andrzej Strumiłło. Martwa kłoda, leżąca pomiędzy budynkami uczelni, stanowić będzie ważny element pomocniczy w kształtowaniu świadomości środowiskowej naszego społeczeństwa.
Więcej informacji na temat martwych drzew można znaleźć na stronie internetowej: www.us.edu.pl/node/237071.