W lipcu br. otrzymała zatwierdzenie na sędziego ad hoc Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, od 2011 roku pozostaje członkiem Komisji Ekspertów ds. Osób Starszych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich RP, w latach 2005–2008 ekspert w European Observatory for Migrant Workers (ciało eksperckie Komisji Europejskiej).

Prof. UŚ dr hab. Barbara Mikołajczyk

Prof. UŚ dr hab. Barbara Mikołajczyk jest uczestniczką grantów międzynarodowych, była wielokrotnie nagradzana za działalność naukowo-dydaktyczną, w tym dwukrotnie przez Fundację im. Prof. Manfreda Lachsa za publikacje z dziedziny prawa międzynarodowego oraz trzykrotnie nagrodami II stopnia JM Rektora UŚ. Od 2008 roku profesor Mikołajczyk pełni funkcję redaktora naczelnego „Silesian Journal of Legal Studies“, czasopisma naukowego Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego, znajdującego się na liście czasopism punktowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Przez pięć lat (1999–2004) była także członkiem Rady do Spraw Uchodźców pierwszej kadencji.

– Pobudką do studiowania prawa była dla mnie fascynacja historią – wspomina pani profesor – interesowało mnie prawo w działaniu, praktyczne zastosowanie teoretycznych założeń. Moja babcia zaszczepiła we mnie ciekawość świata, która zaowocowała, między innymi, zainteresowaniem tematyką międzynarodową.

Problematyka związana z ochroną praw człowieka powraca w publikacjach profesor Barbary Mikołajczyk poświęconych mniejszościom narodowym, emigrantom i uchodźcom. Pokłosie tak zorientowanych zainteresowań stanowią, między innymi, monografie: Mniejszości w prawie międzynarodowym, rozprawa habilitacyjna Osoby ubiegające się o status uchodźcy. Ich prawa i standardy traktowania, Międzynarodowa ochrona praw osób starszych, liczne artykuły w czasopismach naukowych, komentarze i omówienia.

Podejmowanie tematyki związanej z prawem międzynarodowym stanowi wyzwanie z uwagi na szereg różnic generowanych przez odmienne standardy polityczne, warunki przyrodnicze i ekonomiczne, kulturowe różnice w percepcji rzeczywistości. Stąd, jak podkreśla profesor Mikołajczyk, rodzi się potrzeba wymiany poglądów i wykorzystania wzajemnej wiedzy celem przełamania stereotypu o niemożności współpracy pomiędzy prawnikami z różnych krajów. Niebagatelną rolę odgrywa również funkcja informacyjna – po opublikowaniu w Holandii książki o zaangażowaniu sił polskich poza granicami kraju (Deployment of Armed Forces Abroad. Polish Dilemmas in the Context of the Afghan and Iraqi Operations), okazało się, że nie wszyscy jej odbiorcy wiedzą o istnieniu i celach polskich misji w Afganistanie i Iraku.

Wśród projektów opartych na idei podjęcia dyskursu przez granice pojawia się tekst International Human Rights Obligations of Poland, Slovakia and the Czech Republic towards Persons with Disabilities, w antologii Free Movement of Goods and Persons Across the Polish – Czech – Slovak Borders. Legal Differences and Similarities. Prawa człowieka omawiane są w licznych pracach na temat sytuacji osób niepełnosprawnych, seniorów, przesiedlonych czy też mniejszości seksualnych.

Z działalnością naukową i dydaktyczną pani profesor wiążą się podróże podejmowane m.in. w ramach realizacji nowych inicjatyw, ostatni z pobytów studyjnych miał miejsce dwa lata temu na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Weronie. Imponująco przedstawia się zakres współpracy międzynarodowej podjętej z: Aarhus University Faculty of Law, Leicester University Aarhus University Faculty of Law, Danish Human Rights Center, Raul Wallenberg Institute, Centre For Migration Law Radboud University Nijmegen; Free University of Brussels, Uniwersytetem w Trnavie, Paneuropejską Szkołą Prawa w Bratysławie czy Uniwersytetem Masaryka w Brnie. Od 2005 roku profesor Mikołajczyk prowadzi wykłady na Summer School on Asylum and Migration Law – ULB Wolny Uniwersytet w Brukseli.

– W trakcie ponad dwudziestoletniej pracy naukowej miałam przyjemność spotkać wspaniałych ludzi, którzy niejednokrotnie okazywali się być dla mnie inspiracją – wspomina profesor Mikołajczyk. – Nie wolno zapominać, że publikacje prawnicze rządzą się swoją specyfiką, którą należy respektować, obok uniwersalnych zasad odpowiedzialności za słowo, pokory i samodyscypliny.

W ramach hobby pani profesor czytuje skandynawskie kryminały, których akcja sytuuje przestępstwa w kontekście społecznym, np. dyskryminacji rasowej. Część wolnego czasu poświęca czarnemu kotu. – To specyficzne i niezależne zwierzę porównuję na wykładach dla studentów z... prawem międzynarodowym. Żartobliwe zestawienie zwraca uwagę na problem nieprzewidywalności, która zarazem fascynuje i stanowi wyzwanie – wyjaśnia z uśmiechem profesor Mikołajczyk.