Mobilność akademicka jest jednym ze sposobów tworzenia europejskiego wymiaru edukacji: wzrasta liczba umów realizowanych we współpracy z zagranicznymi ośrodkami akademickimi, organizowane są różne formy kształcenia. Procesy te realizuje także Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego, w którym w ramach programu LLP Erasmus podpisywane są umowy partnerskie z ośrodkami w Bratysławie, Kolonii, Lipsku, Rydze i Opawie.

Umowa z Uniwersytetem Łotewskim w Rydze była podstawą wizyty pracownika Uniwersytetu Śląskiego w Rydze oraz przedstawiciela tamtejszej uczelni w Katowicach. Przyjazd zagranicznego gościa z cyklem wykładów na Wydział Filologiczny zbiegł się z jednoczesnym rozpoczęciem studiów na kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo przez studentkę Uniwersytetu Łotewskiego. Dzięki nawiązanym kontaktom możliwa jest wymiana informacji na temat kierunków prowadzonych w partnerskich ośrodkach badań. Wizyta była także okazją do zaprezentowania gościom nowoczesnych bibliotek w Polsce.

Wizyta dr Dainy Pakalny w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŚ trwała od 28 lutego do 5 marca 2011 r. Dr Daina Pakalna z Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa (The Department of Information and Library Studies, Informācijas un bibliotēku studiju nodaļa) Uniwersytetu Łotewskiego w Rydze wygłosiła dla studentów i pracowników Uniwersytetu Śląskiego trzy prelekcje: „Rozwój bibliotek publicznych na Łotwie”, „Biblioteki publiczne: ewaluacja, zaufanie i satysfakcja – studium naukowe” oraz „Architektura i wnętrze łotewskich bibliotek publicznych”. Wśród studentów przeprowadzona została ankieta na temat typu aktualnie poszukiwanych informacji i ich źródeł. Podczas pobytu w Katowicach uczona z Rygi zwiedziła Bibliotekę Śląską, Miejską Bibliotekę Publiczną w Jaworznie oraz zabytkowe dzielnice Katowic (Nikiszowiec, Giszowiec). Pod koniec pobytu zaproszono ją do Krakowa, gdzie zapoznała się ze zbiorami Biblioteki Jagiellońskiej.

Dowiedzieliśmy się wiele o organizacji łotewskiego bibliotekarstwa. Sieć bibliotek tworzą w tym państwie: Narodowa Biblioteka Łotwy (założona 29 sierpnia 1919 r.), Łotewska Biblioteka Akademicka, 48 bibliotek szkół wyższych, 874 biblioteki publiczne, Łotewska Biblioteka dla Niewidomych z 7 filiami w różnych regionach, 45 bibliotek specjalnych oraz 1062 biblioteki szkolne. Bibliotekarze zdobywają kwalifikacje zawodowe w ośrodkach kształcenia ustawicznego w Narodowej Bibliotece Łotwy, ośrodkach regionalnych i w Instytucie Informacji i Studiów Bibliotekoznawczych na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Łotewskiego. W tymże Instytucie, w kwietniu 2010 r. w ramach programu LLP/Erasmus, goszczono pracownika Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego.

Dr Daina Pakalna z Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Łotewskiego w Rydze wygłosiła dla studentów i pracowników Uniwersytetu Śląskiego trzy prelekcje

Od 2006 r. w ramach programu „Globalne Biblioteki” na Łotwie wdrażany jest projekt „Trzeci syn ojca”. Jego nazwa „Trešais tēva dēls”, zaczerpnięta z ludowych baśni, nawiązuje do legendarnej postaci najmłodszego syna, który ma inne priorytety, niż jego starsi bracia, i jest przy tym przykładem człowieka czynu. Projekt, współfinansowany przez rząd Łotwy i Fundację Billa i Melindy Gatesów, objął 874 łotewskie biblioteki publiczne, znajdujące się pod patronatem Biura Kultūras informācijas sistēmas, podlegającego Ministerstwu Kultury.

Wielkim przedsięwzięciem są podjęte starania o nową siedzibę dla Biblioteki Narodowej Łotwy. Budowa nowoczesnego gmachu rozpoczęła się w czerwcu 2008 roku. Autorem wizji książnicy w stylu ekspresyjnego modernizmu jest Gunnar Birkerts, najsłynniejszy na świecie architekt łotewskiego pochodzenia, twórca 18 projektów bibliotek. We wznoszonej w Rydze budowli, na ok. 40.000 m2 powierzchni, przewiduje się szereg funkcjonalnych rozwiązań. W 13-piętrowym budynku zaplanowano miejsce dla ponad 1.000 użytkowników ze swobodnym dostępem do 335.000 druków. Przewiduje się, że z biblioteki korzystać może dziennie ok. 3.000 osób. Jeszcze w 2011 r. zostaną ukończone prace naziemne, a nowy budynek zacznie funkcjonować od września 2013 r.

Czekając na otwarcie Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej w Katowicach – co nastąpi w nieodległym czasie – warto wiedzieć, co dzieje się w bibliotekarstwie innych krajów. Sprzyjają temu m.in. wizyty w ramach programu LLP/Erasmus.