W ramach inicjatywy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego „Kreator innowacyjności – innowacyjna przedsiębiorczość akademicka” przeprowadzono analizę możliwości transferu wiedzy i potencjału Uniwersytetu Śląskiego do gospodarki. Publikujemy wyniki tego raportu.

Uniwersytet Śląski w Katowicach działa w oparciu o przepisy ustawy o szkolnictwie wyższym, prowadząc działalność dydaktyczną i naukową. W ramach tej drugiej prowadzony jest szereg prac badawczo- rozwojowych, których wyniki stanowią przedmioty własności intelektualnej, w tym przemysłowej, i które podlegają ochronie prawnej. Część wyników prac badawczo- rozwojowych ma charakter czysto naukowy, często jedynie teoretyczny i nie ma większych szans na praktyczne zastosowanie w przemyśle. Jest jednak znaczna ilość badań, których wyniki wykazują możliwość praktycznego zastosowania i cechy, dzięki którym nadają się do komercjalizacji i wdrożenia w przemyśle. Chodzi tu głównie o rozwiązania o charakterze technicznym w postaci wynalazków, na które można uzyskać patent lub wzorów użytkowych, na które można uzyskać prawo ochronne. Coraz większe znaczenie zaczynają odgrywać również rozwiązania nie wykazujące charakteru czysto technicznego, a dotyczące nowej postaci wytworów (wzornictwo przemysłowe, dizajn). Uniwersytet Śląski zgłasza rocznie do Urzędu Patentowego RP około 10 projektów wynalazczych i otrzymuje ochronę na około 8 projektów, co plasuje go w czołówce uczelni „nietechnicznych” w Polsce. Rok 2010 był pod tym względem rekordowy, bowiem do Urzędu Patentowego zostało zgłoszonych 13 projektów wynalazczych, w tym po raz pierwszy w historii Uniwersytetu Śląskiego wzór przemysłowy. Potwierdza to, że w ostatnim czasie Uniwersytet Śląski coraz większe znaczenie przywiązuje do działalności innowacyjnej, dążąc do jak najlepszego wykorzystania potencjału intelektualnego pracowników naukowych, jednocześnie dba o zapewnienie nowym i oryginalnym rozwiązaniom, będącym wynikiem wysiłku intelektualnego naukowców, odpowiedniej ochrony prawnej. Oprócz tego podejmuje się również, wielotorowo, kroki zmierzające do komercjalizacji tych rozwiązań poprzez podjęcie działań mających na celu transfer wiedzy chronionej.

Warto przybliżyć kilka najważniejszych działań, podjętych w tym zakresie. Jednym z nich jest stworzenie elektronicznej bazy danych wszystkich przedmiotów własności przemysłowej Uniwersytetu Śląskiego oraz strony internetowej rzecznika patentowego uczelni. Baza dostępna na stronie internetowej umożliwia wyszukiwanie poszczególnych przedmiotów własności przemysłowej według różnych kryteriów, np. nazwiska twórców rozwiązań czy słów kluczowych związanych z rozwiązaniem, co w znacznym stopniu ułatwia m.in. zainteresowanym przedsiębiorcom zapoznanie się z rozwiązaniami z danej dziedziny techniki.

Ponadto została nawiązana współpraca z Parkiem Naukowo-Technologicznym „Euro-Centrum” Sp. z o.o. w Katowicach, której celem jest doprowadzenie do komercjalizacji wyselekcjonowanych rozwiązań innowacyjnych, opracowanych przez pracowników UŚ. Obecnie Uniwersytet przekazał partnerowi do analizy trzy rozwiązania: wynalazek pod tytułem: „Sposób wytwarzania powłok kompozytowych na aluminium i jego stopach”, zgłoszony do Urzędu Patentowego pod nr. P 390876, wynalazek pod tytułem: „Transformator piezoelektryczny”, zgłoszony do Urzędu Patentowego pod nr. P-392870, wynalazek pod tytułem: „Sposób degradacji barwników azowych w procesie oczyszczania ścieków przemysłowych”, zgłoszony do Urzędu Patentowego pod nr. P-372525.

Nadal kontynuowana jest ścisła współpraca z Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Fundacją Uniwersytetu Śląskiego (CITTRFUŚ), które wspiera wprowadzenie rozwiązań UŚ do praktycznego zastosowania w gospodarce krajowej i na eksport. Rozwiązaniem, które jest obecnie w najbardziej zaawansowanym stadium procesu komercjalizacyjnego, jest urządzenie służące do automatycznej biodetekcji toksyczności ogólnej wód (ABTOW), zaprojektowane przez zespół kierowany przez dr. Andrzeja Woźnicę. Twórcy przygotowali już prototyp, który można zaprezentować potencjalnym, zainteresowanym przedsiębiorcom. Ponadto, dzięki zaangażowaniu Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Fundacji Uniwersytetu Śląskiego, nawiązano współpracę z Małopolską Agencją Rozwoju Regionalnego, w wyniku której zaistniała duża szansa na dofinansowanie procesu komercjalizacji, znalezienie zainteresowanego inwestora, który doprowadzi do wdrożenia rozwiązania w przemyśle. Uzyskano już wstępne zainteresowanie rozwiązaniem ze strony przedsiębiorców zagranicznych (Irlandia). Następnym działaniem CITTRFUŚ było stworzenie w ramach projektu „Innowacyjna przedsiębiorczość akademicka na Uniwersytecie Śląskim” bazy danych obszarów zainteresowań badawczych pracowników Uniwersytetu, która umożliwia bezpłatne wyszukiwanie informacji o pracownikach naukowych Uczelni, wynikach ich prac naukowych oraz obsługiwanej przez nich specjalistycznej aparaturze badawczej.

Działania podjęte w ostatnim czasie przez Uniwersytet Śląski wraz z jego partnerami dają nadzieję na zbudowanie w niedługim czasie skutecznego systemu komercjalizacji wiedzy z uniwersyteckiego świata nauki do różnych obszarów.