Kompleksowej profilaktyki logopedycznej nie da się wdrażać bez pomocy nauczycieli, lekarzy i innych specjalistów. W środowisku edukacyjnym drzemie ogromny potencjał, który można wykorzystać.

Projekt „Profilaktyka logopedyczna w systemie edukacji” jest realizowany w Instytucie Języka Polskiego UŚ. W jego ramach pierwsze kroki na gruncie logopedii stawiają studenci IV i V roku filologii polskiej, uczestnicy fakultetu logopedycznego. Oprócz typowych zajęć wykładowych i ćwiczeniowych, studenci mają okazję uczestniczyć w konferencjach logopedycznych oraz spotkaniach warsztatowych. Mogą się przekonać, jak interdyscyplinarną dziedziną wiedzy jest logopedia i jak ciekawa, satysfakcjonująca, ale zarazem trudna jest praca logopedy. Krok po kroku poznają tajniki wiedzy, która bez wątpienia wpływa na ludzkie życie. Image współczesnego człowieka, to nie tylko wygląd, ale także osobowość, dlatego niemałą rolę gra sposób, w jaki porozumiewamy się ze światem, to czy jesteśmy komunikatywni.
W ramach projektu studenci IV roku filologii polskiej odbywali zajęcia praktyczne w przedszkolach, gdzie podczas diagnozowania poziomu umiejętności komunikacyjnych dzieci, wspomagali logopedów w pracach nad wdrażaniem nowego narzędzia do przesiewu logopedycznego – „Instrumentu testowego do badań przesiewowych mowy dzieci w wieku przedszkolnym”. Dzięki niemu można było sprawdzić, czy umiejętności w komunikowaniu się przedszkolaków – w rozumieniu i nadawaniu mowy – zgodne są z normą wiekową. Studenci testowali m.in. zrozumiałość, zwięzłość i przystępność zawartych w „Instrumencie…” poleceń i ilustracji.

Podczas zajęć prowadzonych przez studentów w Szkole Podstawowej nr 15 w Chorzowie promowano zasady dobrego komunikowania się wśród uczniów

Studenci V roku mieli okazję sprawdzenia swoich umiejętności podczas lekcji w Szkole Podstawowej nr 15 w Chorzowie i w Gimnazjum nr 9 w Katowicach. Ich zadaniem była promocja zasad dobrego komunikowania się wśród uczniów. Na lekcjach poruszane były m.in. takie kwestie, jak: czynniki ułatwiające i utrudniające komunikowanie się, kultura wypowiedzi, aktywne słuchanie, język ciała, udzielanie wsparcia osobom z problemami w komunikowaniu się. Zajęcia praktyczne poprzedziły badania ankietowe, przeprowadzone wśród uczniów i nauczycieli, które potwierdziły, że w środowisku szkolnym istnieje duże zapotrzebowanie na tego typu lekcje. Stąd konieczność zacieśniania współpracy pomiędzy środowiskami nauczycieli i logopedów, a studenci filologii polskiej znajdują się dokładnie pośrodku tych dwóch biegunów, stanowiąc idealne spoiwo.

Mieli oni też okazję wziąć udział w warsztatach i konferencjach dla logopedów. W ramach Dni Logopedycznych na Uniwersytecie uczestniczyli w warsztacie na temat „Wykorzystania technologii informatycznych w pracy logopedy”. Innym wydarzeniem było, zorganizowane pod patronatem dyrektora Instytutu Języka Polskiego prof. UŚ dr. hab. Jacka Warchali, spotkanie warsztatowe I Katowickiego Zespołu Doskonalenia Logopedów na Wydziale Filologicznym. Kolejne z cyklu spotkań tego zespołu poświęcono problemom afazji i dyslalii u osób dorosłych. Studenci uczestniczyli także w odbywającej się 19 maja 2010 r. w Gliwicach Ogólnopolskiej Konferencji Logopedycznej pt.: „Jąkanie – wyzwaniem terapeutycznym dla jąkających się i nie tylko…” Jej szczególnie ważną część stanowiły warsztaty, podczas których osoby jąkające się, uczestniczące w intensywnym programie terapeutycznym, prezentowały efekty terapii.

Studenci przygotowywali również VI Ogólnopolską Konferencję Logopedyczną, organizowaną przez Śląski Oddział Polskiego Towarzystwa Logopedycznego, na temat centralnych zaburzeń przetwarzania słuchowego, która odbyła się 28 maja 2010 r. w Katowicach. Jako wolontariusze pomagali w obsłudze konferencji, co pozwoliło im nie tylko przysłuchiwać się poszczególnym wystąpieniom prelegentów, ale również poznać organizację takiej imprezy „od kuchni”.

Ta wiedza i zdobyte umiejętności już wkrótce będą bardzo potrzebne. W ramach projektu „Profilaktyka logopedyczna w systemie edukacji” Instytut Języka Polskiego UŚ we współpracy ze Śląskim Oddziałem Polskiego Towarzystwa Logopedycznego i Kolegium Nauczycielskim
w Bielsku-Białej organizują 26 listopada 2010 r. konferencję dla nauczycieli, logopedów i studentów. Zakres tematyczny prezentowanych tam referatów jest bardzo szeroki. Poruszane będą m.in. następujące zagadnienia: „Uczeń z wadą wymowy w klasie szkolnej”, „Dziecko
z zaburzeniami słuchu w systemie edukacji”, „Wsparcie dziecka jąkającego się na terenie szkoły i przedszkola”, „Dziecko o specjalnych potrzebach edukacyjnych beneficjentem skutecznej profilaktyki logopedycznej”, „Fonetyka konfrontatywna – pomoc w osiąganiu bilingwalności u dzieci”, „Dziecko z opóźnionym rozwojem mowy w przedszkolu i w szkole”, „Podstawy emisji głosu w pracy nauczyciela”.

W drugiej, praktycznej części konferencji odbędą się warsztaty z zakresu: „Wykorzystania technologii informacyjnej w profilaktyce logopedycznej”, „Komunikacji wspomagającej w służbie dzieci niemówiących i słabo mówiących”, „Higieny głosu dziecka”, „Promowania zasad dobrej komunikacji w grupie przedszkolnej i w klasie szkolnej”, „Wstępnej identyfikacji zaburzeń mowy”. Studenci będą mieli okazję podzielić się doświadczeniem nabytym podczas pracy nad doskonaleniem „Instrumentu testowego do badań przesiewowych mowy dzieci w wieku przedszkolnym”. Taka forma będzie dla nauczycieli bardziej przystępna, ponieważ o zdobywaniu umiejętności w prowadzeniu przesiewu logopedycznego opowiedzą młodzi ludzie, dla których było to pierwsze tak poważne wyzwanie na gruncie logopedii. Podczas warsztatu pokazane będą zarówno etapy nabywania przez studentów umiejętności w prowadzeniu przesiewowego badania mowy wśród dzieci w wieku przedszkolnym, jak i drobne wpadki oraz potknięcia, które się im przytrafiały.

Jaki jest cel organizowania takiej konferencji? Logopeda bez wsparcia środowiska nie jest w pełni skuteczny, a kompleksowej profilaktyki logopedycznej nie da się wdrażać bez pomocy nauczycieli, lekarzy i innych specjalistów. W środowisku edukacyjnym drzemie ogromny potencjał, który można wykorzystać. Jednak każde przedsięwzięcie musi odbywać się na partnerskich zasadach. Nauczyciele, by mogli wesprzeć logopedów, muszą wiedzieć, jak to robić, muszą czuć się do tego uprawnieni. Tymczasem w badaniach ankietowych, przeprowadzonych przez studentów, sygnalizowali oni brak odpowiedniego przygotowania.

Dla stworzenia dzieciom najlepszych warunków porozumiewania się warto pomyśleć również o uświadomieniu rodzicom, jak ogromna jest ich rola we wprowadzaniu dziecka w świat komunikacji międzyludzkiej. Dlatego w kolejnym roku planowane są zajęcia warsztatowe dla rodziców dzieci w wieku przedszkolnym, które poprowadzą studenci.

Konferencje, warsztaty logopedyczne kierowane do szerokiego grona odbiorców – nauczycieli, studentów, rodziców, opiekunów czy lekarzy, pozwalają na wymianę doświadczeń. Są propozycją działań umożliwiających tworzenie systemu kompleksowej profilaktyki logopedycznej.

Na razie realizowany jest pierwszy etap projektu – konferencja dla nauczycieli i studentów. Więcej informacji na temat konferencji osoby zainteresowane znajdą na stronach internetowych:
Instytutu Języka Polskiego: www.fil.us.edu.pl/ijp
Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Logopedycznego: www.ptl.katowice.pl
Kolegium Nauczycielskiego w Bielsku Białej: www.kn.bielsko.pl