Obchody XXX-lecia „Solidarności” Uniwersytetu Śląskiego zainaugurowało spotkanie z prof. Edwardem Klukiem i Piotrem Rajskim w Instytucie Fizyki im. Augusta Chełkowskiego. Miejsce to historyczne, gdyż tu zaczęła się działalność uniwersyteckiej „Solidarności”, której przewodzili profesorowie August Chełkowski, Andrzej Pawlikowski, Edward Kluk i stąd wywodził się przewodniczący Związku, dr Jan Jelonek. W uroczystości udział wzięły panie: Halina Chełkowska i Herminia Kluk. Przybyli także JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, dziekan Wydziału Matematyki Fizyki i Chemii prof. UŚ dr hab. Maciej Sablik, dyrektor Instytutu Fizyki prof. dr hab. Krystian Roleder, przedstawiciele oddziału katowickiego IPN: dyrektor dr Andrzej Drogoń i dr Adam Dziuba, wiceprzewodnicząca Senackiej Komisji Historycznej UŚ prof. zw. dr hab. Krystyna Heska-Kwaśniewicz, przedstawiciel Krajowej i Regionalnej Sekcji NSZZ Solidarność Kazimierz Siciński, przewodnicząca KZ Uniwersytetu Medycznego Danuta Gojna-Ucińska, prezes ZNP UŚ dr Tadeusz Wolan, działacze i członkowie „Solidarności” UŚ oraz przedstawiciele mediów.

Spotkanie rozpoczęło się od odczytania listu dr. Jana Jelonka (pierwszego przewodniczącego „Solidarności” Uniwersytetu Śląskiego), w którym wyraził żal z powodu swojej nieobecności oraz nadzieję, że wspólna walka, działania i ideały Związku nie ulegną zapomnieniu.

Obecni uczcili minutą ciszy pamięć prof. zw. dr hab. Ireny Bajerowej, której śmierć przejęła bólem całe środowisko, „Solidarność” straciła w Niej przywódcę duchowego.

W prezentowanych wystąpieniach – rektora Wiesława Banysia i prof. Krystiana Roledera – podkreślano dziejową rolę „Solidarności” w przemianach w Polsce i Europie oraz jej znaczenie we współczesnym życiu społecznym i politycznym. Przypomniano też paradygmat „Solidarności”, który otworzył nam bez przemocy drogę do wolności.

– Dziś jego porzucenie jest znacznie groźniejsze od współczesnej zaciętej debaty publicznej – zapewniała Ewa Żurawska, przewodnicząca Związku.

Spotkanie zdominowały refleksje emigrantów politycznych – prof. Edwarda Kluka i Piotra Rajskiego. Obaj byli przez kilka miesięcy internowani w Uhercach. Dziś, mimo konsekwencji, jakie ponieśli, nie żałują swojego zaangażowania w walkę o wolność.

– Czasy „Solidarności” wspominam jak pierwszą miłość, do której wraca się z wielkim sentymentem – mówił Piotr Rajski, który od ponad 20 lat mieszka w Kanadzie. O losie prof. Edwarda Kluka, który w 1984 roku wyemigrował do USA, także przesądziło zaangażowanie się w ruch „Solidarności”. Do dziś ideę wolności, którą krzewił Związek, uważa za najważniejszą, jednak – jak stwierdził – wolność nigdy nie jest nam dana raz na zawsze, trzeba o nią walczyć wszędzie, o czym przekonał się w USA. Obaj z zainteresowaniem, uznaniem, ale też niepokojem obserwują zmiany zachodzące w Polsce od 1989 roku. Istnieje bowiem obawa, że pieniądze mogą stać się dla Polaków wartością nadrzędną i zniweczyć ideę, która budowała społeczeństwo obywatelskie.

Piotr Rajski w przededniu XXX rocznicy „Solidarności” przysłał do Komisji Zakładowej naszego Związku dziennik internowanego, zawierający notatki, poczynione w więzieniu w Uhercach w 1982 roku. Publikacja ukazała się w maju 2010 roku i cieszy się dużym zainteresowaniem środowiska. Prawda tej książki przemawia do wszystkich, gdyż wypływa z wrażliwości i autentycznych przeżyć, a ponadto jest pozbawiona patosu.

W dyskusji głos zabrała także pani Herminia Kluk, która opowiedziała o dramatycznych przeżyciach rodzin uwięzionych oraz pomocy dla nich. Akcję charytatywną na rzecz internowanych koordynowała prof. zw. dr hab. Alicja Ratuszna, która współpracowała w tym zakresie z kurią biskupią.

Wspomnienia i rozważania o przeszłości wzbogaciła prezentacja multimedialna wg koncepcji prof. Krystiana Roledera, w wykonaniu Andrzeja Soszyńskiego. Natomiast historię Solidarności UŚ przedstawił prof. Roman Wrzalik, wiceprzewodniczący KZ NSZZ Solidarność.

W końcowej części spotkania mówiono o kondycji nauki polskiej i sytuacji uczelni publicznych. Ewa Żurawska przedstawiła stanowisko Krajowej Sekcji Nauki NSZZ Solidarność, domagające się wycofania projektu zmian w ustawie „Prawo o szkolnictwie wyższym”, proponowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, do czasu zakończenia prac nad strategią rozwoju szkolnictwa wyższego. Natomiast rektor Wiesław Banyś zwrócił uwagę na dokument KRASP, zawierający postulaty rektorów szkół wyższych. Podkreślił, że ministerstwo może liczyć na poparcie tylko wtedy, gdy pozytywnie rozpatrzy żądania. Zachęcał także związki zawodowe do współpracy.