Entuzjazm w parze z sukcesami naukowymi

Paleontologiczna pasja

Chciał zajrzeć w głęboką przeszłość naszej planety, a poznanie historii Ziemi, a zwłaszcza jej minionej biosfery, wydało mu się na tyle interesujące, że zdecydował się studiować na Wydziale Nauk o Ziemi. Tu zainteresował się paleontologią, która szybko stała się jego pasją.

dr Michał Zatoń

Dr Michał Zatoń ukończył studia magisterskie (kierunek geologia) na Wydziale Nauk o Ziemi UŚ w 2001 r. Zaraz po nich został zatrudniony na etacie asystenta naukowo-dydaktycznego, a w 2002 r. rozpoczął studia doktoranckie na sosnowieckim wydziale. Jest świeżo "upieczonym" doktorem (obrona miała miejsce w kwietniu 2007 r.). Tematyką jego dysertacji doktorskiej była paleontologia amonitów z jury środkowej (wieku bajos - baton) Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, a sama praca została zgłoszona do nagrody.

- Wiedziałem, że na geologii nauczę się "czytać" sekwencje skalne, co pozwoli mi zajrzeć w głęboką przeszłość naszej planety. Już samo poznanie historii Ziemi, a zwłaszcza jej minionej biosfery, wydało się na tyle interesujące, żeby studiować ten kierunek - powiedział dr Zatoń.

Tematyką paleontologiczną zainteresował się już na początku studiów, lecz poważniejsze badania rozpoczął dopiero w chwili zatrudnienia na etacie asystenta. Jak powiedział z uśmiechem: - Paleontologia jest tak szeroką dziedziną, zawierającą tyle ciekawych obszarów badawczych, że grzechem jest koncentrować się tylko nad jednym zagadnieniem i przechodzić obojętnie obok innych.

Stąd też jego zainteresowania oscylują zarówno wokół paleozoologii, paleobotaniki, tafonomii, jak i paleoekologii. Zajmował się już osadami dewońskimi, triasowymi, jurajskimi i kredowymi. Prace terenowe, które są podstawą paleontologii i geologii, prowadził zarówno w kraju, jak i za granicą (Anglia, Szkocja, Irlandia, Litwa, Rosja i Ukraina). Jego szeroka współpraca międzynarodowa z badaczami zajmującymi się odrębnymi dziedzinami (geochemia, sedymentologia) sprawia, iż nabierają one charakteru interdyscyplinarnego, co jest bardzo ważną cechą we współczesnej, nowoczesnej paleontologii i geologii.

Pan Michał jest autorem i współautorem 27 recenzowanych publikacji naukowych (9 jest obecnie na etapie druku), z których 16 znajduje się na tzw. liście filadelfijskiej. Kolejnych 6 jest na etapie recenzji. Za najbardziej znaczące dr Zatoń uważa te opublikowane w "Geobios", "Review of Palaeobotany & Palynology", "Lethaia", "Naturwissenschaften", "Palaeontology" (w druku), "Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology" (w druku). Szczególną uwagę przywiązuje do renomowanego miesięcznika naukowego "Naturwissenschaften", na łamach którego, wraz z kierownikiem projektu dr. Leszkiem Marynowskim (WNoZ UŚ) oraz kolegami z Francji, Niemiec i USA, opublikował artykuł o najstarszych jak dotąd, niezmienionych biomolekułach zachowanych w środkowojurajskim drzewie szpilkowym. Obecnie dr Michał Zatoń współredaguje specjalny tom poświęcony nowym badaniom paleontologicznym i geochemicznym klasycznego stanowiska z osadami środkowojurajskimi w Łukowie (wschodnia Polska), który ukaże się pod szyldem niemieckiego czasopisma "Neues Jahrbuch fźr Geologie und PalŠontologie, Abhandlungen".

Dzięki stypendium Marie Curie w 2005 r. odbył czteromiesięczny staż w School of Earth & Environment, University of Leeds w Anglii, podczas którego wykonywał badania geochemiczne do swojej pracy doktorskiej. W roku 2006 został również laureatem stypendium Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (program Start - dla młodych naukowców), które za dorobek naukowy zostało mu przedłużone na kolejny rok. Poza tym jest trzykrotnym zdobywcą niewielkich grantów Sepkoskiego, ufundowanych przez amerykańskie towarzystwo paleontologiczne (The Paleontological Society).

Wspominając czas studiów doktoranckich dr Zatoń przyznaje, że chciałby, aby w Polsce były większe nakłady finansowe na badania dla doktorantów: - Proponowane tematy prac doktorskich powinny na starcie mieć konkretne podparcie finansowe, przez co ich realizacja byłaby łatwiejsza. Wierzę, że także efekt końcowy byłby o wiele lepszy.

Przy tak dużym dorobku naukowym w tak młodym wieku trudno doszukać się jednego zdecydowanego osiągnięcia, które można by uznać za największy sukces. Pan Michał uważa, że dla niego niezwykle cenne jest stanie się na tyle plastycznym w reprezentowanej przez niego dziedzinie nauki, by podejmować różnorodne problemy badawcze. Bo jak twierdzi - taka różnorodność zainteresowań paleontologicznych sprawia mu ogromną frajdę.

Na zakończenie dzieli się z nami planami na przyszłość. Przede wszystkim chciałby zakończyć wszystkie rozpoczęte projekty badawcze, których jest dość dużo, oraz opublikować fragmenty z pracy doktorskiej.

Opracowała
AGNIESZKA SIKORA

Najbardziej znaczące publikacje dr. Michała Zatonia:

  • Zatoń, M. & Salamon, M. 2007 (w druku). Durophagous predation on the Middle Jurassic molluscs, as evidenced from shell fragmentation, "Palaeontology".
  • Zatoń, M., Villier, L. & Salamon, M. 2007. Signs of predation in the Middle Jurassic clays of south-central Poland - evidence from echinoderm taphonomy, "Lethaia", 40 (2): 139-151.
  • Marynowski, L., Otto, A., Zatoń, M., Philippe, M. & Simoneit, B. R.T. Biomolecules preserved in ca. 168 million year old fossil conifer wood, "Naturwissenschaften", 94: 228-236.
  • Zatoń, M. & Marynowski, L. 2006. Ammonite fauna from uppermost Bajocian (Middle Jurassic) calcitic concretions from the Polish Jura - biogeographical and taphonomical implications, "Geobios", 39 (3): 426-442.