Najnowszy Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji zawiera 140 tysięcy słów używanych we współczesnej polszczyźnie. Uwzględnia m.in. najnowsze zapożyczenia, nienotowane w innych słownikach rodzime i obce nazwy własne, nazwiska wybitnych twórców kultury, nauki i znaczących polityków, powszechnie używane skróty, trudne niejednokrotnie formy fleksyjne, a nawet pisownię słownictwa religijnego.

Problemy ortografii interesują profesora Edwarda Polańskiego zarówno od strony dydaktycznej (sprawność ortograficzna uczniów, jej uwarunkowania i kształcenie), jak również od strony rozstrzygnięć normatywnych. Znajduje to odzwierciedlenie w jego pracy, najpierw w Komisji Kultury Języka Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk, a następnie w Komisji Ortograficzno-Onomastycznej Rady Języka Polskiego, której profesor jest przewodniczącym.

Profesor Polański był inicjatorem i referentem wprowadzenia zmian w polskiej pisowni, między innymi łącznej pisowni cząstki nie z imiesłowami przymiotnikowymi, polszczenia pisowni niektórych wyrazów obcych typu: dysko, dyskdżokej, dżojstik, slamsy, lancz, fanklub, pank, pankowy. Zostały one zatwierdzone i - jako obowiązujące (równorzędne warianty danego wyrazu lub formy bardziej zalecane) - wprowadzone do kolejnych wydań Nowego słownika ortograficznego PWN oraz do najnowszej publikacji - Wielkiego słownika ortograficznego PWN (2003, 2006). Profesor Polański jest redaktorem obu wymienionych słowników. Czuwał nad pracą zespołu gromadzącego materiał leksykalny, był odpowiedzialny zarówno za liczbę oraz jakość wyrazów zgromadzonych w słownikach, zgodnie z przyjętymi wcześniej zasadami doboru haseł, jak i za budowę artykułów hasłowych, a przede wszystkim opracował 450 zasad pisowni i interpunkcji polskiej.

Najnowszy Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji zawiera 140 tysięcy słów używanych we współczesnej polszczyźnie. Jak pisze profesor, obecne wydanie Słownika "jest wersją poprawioną, zaktualizowaną pod względem zasobu leksykalnego oraz uzupełnioną o najnowsze zmiany w obrębie obowiązujących reguł ortograficznych". Takie opracowanie wymagało od profesora rozeznania we współczesnych zjawiskach językowych, prześledzenia zmian zachodzących w słownictwie, zaktualizowania zasobu leksykalnego nowo powstającego słownika. W związku z tym Wielki słownik ortograficzny PWN uwzględnia między innymi najnowsze zapożyczenia, nienotowane w innych słownikach rodzime i obce nazwy własne, nazwiska wybitnych twórców kultury, nauki i znaczących polityków, powszechnie używane skróty, trudne niejednokrotnie formy fleksyjne. Co istotne, w Słowniku uwzględniono ustalenia Komisji Języka Religijnego Rady Języka Polskiego dotyczące zasad pisowni słownictwa religijnego. Profesor Polański uczestniczył w posiedzeniach Komisji oraz brał udział w pracach nad ujednoliceniem pisowni tego słownictwa, podporządkowaniem jej obowiązującym normom, uściśleniem niektórych reguł, podaniem dodatkowego uzasadnienia obowiązujących norm. Wypracowane przez zespół ustalenia zostały następnie poddane pod dyskusję na zebraniach Komisji Ortograficzno-Onomastycznej RJP, które profesor prowadził.

Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN na mocy art.13 Ustawy o języku polskim z 7 października 1999 roku zatwierdziła ustalenia dotyczące pisowni słownictwa religijnego na posiedzeniu plenarnym 7 maja 2004 roku. Profesor Edward Polański wprowadził je do drugiego wydania Wielkiego słownika ortograficznego PWN. Pojawiły się w nim zatem zarówno hasła nowe, np.: asyski (od Asyż), Halloween, Trzech Króli (święto), triduum, pawełki, mikołaj (człowiek) oraz mikołaj (zwyczaj; figurka wyobrażająca św. Mikołaja), jak i hasła obecne już we wcześniejszych słownikach, ale uzupełnione o nowe ustalenia, uściślone, zmienione, np.: anioł: anioł stróż (opiekun, obrońca; iron. szpieg), ale: Anioł Stróż (rel. Anioł czuwający nad każdym człowiekiem); Anioł Pański; Gwiazdka (wigilia i święta Bożego Narodzenia) oraz gwiazdka (zwyczaj obdarowywania się prezentami); Ewangelia (tytuł księgi; opis życia Chrystusa; jego nauki) oraz ewangelia (zespół niewzruszonych zasad; część mszy); Środa Popielcowa (dotychczas słowniki podawały: środa popielcowa).

W pracy nad kolejnymi słownikami przejawia się troska profesora Polańskiego o podnoszenie kultury języka i wiedzy ortograficznej w społeczeństwie, chęć uporządkowania, ujednolicenia, a niekiedy i uproszczenia obowiązujących reguł ortograficznych.

DANUTA KRZYŻYK