Gdy słyszymy - Unia Europejska - wszyscy intuicyjnie wyczuwamy o co chodzi: o wspólną Europę bez barier i granic, bez podziałów i nierówności, gdzie grono wykształconych idealistów wprowadza w życie marzenie o Europie Obywateli.

Jednak w momencie, gdy pojawiają się inne pojęcia: Rada Europejska, Rada Europy, Parlament Europejski, rozmaite komisje, trybunały, wspólnoty i komitety, Unia staje się Unią Niepojętą, rozrastającą się do rozmiarów przytłaczających owego Obywatela.

Unia Europejska (UE) powołana została na podstawie Traktatu o Unii Europejskiej, zwanego potocznie Traktatem z Maastricht, który stworzył podstawy do ujednolicenia i zjednoczenia działań związanych z integracją europejską.

Unia Europejska opiera się na trzech filarach. Są to:

działania Wspólnot Europejskich (na Wspólnoty Europejskie składają się: Wspólnota Europejska (WE) powstała na mocy Traktatu Rzymskiego w 1957 roku, Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS) powstała w 1951 roku na mocy Traktatu Paryskiego oraz Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EUROATOM) także powołana przez Traktat Rzymski),

wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa oraz

wspólna polityka dotycząca spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości.

Unia Europejska odróżnia się od innych organizacji międzynarodowych tym, że państwa członkowskie zgodziły się zrzec części suwerenności na rzecz organów, mających reprezentować zarówno interesy narodowe jak i interes wspólnoty.

Zgodnie z traktatami, organami Wspólnot Europejskich są : Rada Europejska, Parlament Europejski, Rada Unii Europy, Komisja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości Trybunał Obrachunkowy (inaczej zwany Trybunałem Rewidentów Księgowych). Instytucje te wspierane są przez: Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Komitet Regionów oraz Komitet Stałych Przedstawicieli.

zrodziła się z praktyki regularnych spotkań na szczycie, głów państw i szefów rządów krajów członkowskich, które odbywały się w latach poprzednich (spotkania te określa się także jako "szczyty europejskie"). Nazwa Rady pojawiła się podczas paryskiej konferencji na szczycie w 1974. Dopiero w 1986 roku, w Jednolitym Akcie Europejskim, praktyce tej nadano ramy instytucjonalne. Rada jest postrzegana jako najważniejszy element kształtowania się Wspólnoty i polityki Europy Zachodniej w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych i umieszczana jest często ‘ponad WE' - poza jej ramami traktatowymi. Rada stała się czymś w rodzaju instytucji publicznej ze względu na prestiż i popularność swoich członków.

Rada Europejska ustala priorytety, wyznacza kierunki polityczne, wytycza strategiczne cele rozwoju Unii oraz rozstrzyga kwestie sporne, których nie mogła rozwiązać Rada Ministrów. Rada zbiera się co najmniej dwa razy do roku, pod przewodnictwem głowy państwa lub szefa rządu państwa, któremu przypada przewodnictwo w Unii Europejskiej.

zwana jest również Radą Ministrów. Rada ma stanowić prawo w Unii oraz wypracowywać i koordynować politykę wewnętrzną i zagraniczną UE. Jest to instytucja nie mająca swojego odpowiednika nigdzie na świecie, posiadająca cechy zarówno organizacji ponadnarodowej, jak i międzyrządowej. Członkami Rady są ministrowie państw członkowskich Unii. Może występować w kilku postaciach: jako Rada do Spraw Ogólnych (ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich) lub jako Rada Specjalna, czyli branżowa (np. ministrowie rolnictwa, przemysłu itp. ).

(Spotkania Rady odbywają się w Brukseli, przy rue de la Loi 175; tel. 322/ 285 61 11, fax: 322/ 285 73 97 )

zwana też "strażnikiem traktatów, zarządcą i negocjatorem", stawiana jest w samym centrum procesu decyzyjnego Unii. Do jej kompetencji należą: prawo inicjatywy ustawodawczej, reprezentacja interesów i koordynacja działań Wspólnot, kontrola stosowania prawa wspólnotowego oraz realizacja postanowień zawartych w traktatach i aktach prawnych przyjętych przez Wspólnoty. Wszystkie propozycje Komisji opierają się na trzech założeniach: interesu europejskiego (tzn. uwzględnienia tego, co Komisja uzna za najwłaściwsze dla Unii i dla wszystkich jej obywateli, a nie tylko dla poszczególnych państw czy instytucji), konsultacji (z przedstawicielami rządów, przemysłu, grup interesów i innych) oraz subsydiarności (czyli podejmowania przez Unię działań tylko wtedy, gdy będą one bardziej skuteczne niż te, które podjęłyby państwa członkowskie).

(Siedziba Komisji znajduje się w Brukseli przy rue de la Loi 200, tel. /322/ 299 11 11 )

jest największym wielonarodowym zgromadzeniem na świecie; od 1979 roku wybierany jest w wyborach powszechnych. Jest uznawany za gwaranta interesów europejskich oraz praw obywatelskich. Postrzegany jest także jako ważny element inicjatyw politycznych - przedstawiciel około 370 milionów obywateli z różnych krajów. W Parlamencie reprezentowanych jest większość kierunków politycznych - od skrajnej lewicy po skrajną prawicę. Liczy on sobie ponad sto partii zgrupowanych w kilka grup politycznych. Nie stanowi prawa w Unii, ale uczestniczy w procesie decyzyjnym. Ma też uprawnienia dotyczące uchwalania budżetu, przyjmowania nowych członków oraz zatwierdzania układów stowarzyszeniowych. Kontroluje pracę Komisji Europejskiej. Może także ustanawiać tymczasowe Komitety Dochodzeniowe, badające ewentualne wykroczenia lub nieprawidłowości w stosowaniu prawa wspólnotowego.

(Comiesięczne sesje odbywają się w Strasburgu, zebrania komisji i sesje nadzwyczajne odbywają się w Brukseli. Sekretariat Generalny Parlamentu Europejskiego mieści się w Luksemburgu, tel. /352/ 43 00 1)

zapewnia przestrzeganie prawa wspólnotowego. Orzeka o zgodności aktów prawnych wydawanych przez instytucje Wspólnot z traktatami Wspólnot. Rozpoznaje spory pomiędzy państwami i między Komisją Europejską i państwami, wynikające ze stosowania prawa europejskiego.

sprawuje kontrolę nad dochodami i wydatkami Wspólnot oraz bada, czy finansami wspólnotowymi zarządzano właściwie i zgodnie z prawem.

jest wspólnym organem EWWiS oraz WE. Wypracowuje stanowiska w sprawach gospodarczych i społecznych.

(Komitet spotyka się raz w miesiącu w Brukseli przy rue Ravenstein 2; tel. /322/ 546 90 11)

jest organem doradczym, z którym Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska konsultują się w sprawach regionalnych i lokalnych. Komitet od 1994 roku stał się także "strażnikiem zasady subsydiarności".

(corocznie odbywa się 5 sesji Komitetu w Brukseli przy rue Belliard 79; tel. /322/ 282 22 11 )

jest instytucją pomocniczą trzech Wspólnot i odpowiada za przygotowania prac Rady Unii Europejskiej. Zajmuje się wypracowaniem zgodnego stanowiska państw członkowskich w sprawie propozycji Komisji Europejskiej. c. d. n.

Więcej informacji o Unii Europejskiej uzyskać można w:

• Komitet Integracji Europejskiej (KIE)
  Aleje Ujazdowskie 9
  00-918 Warszawa
  

• Centrum Informacji Europejskiej KIE
  tel. (022) 694 69 69
  fax. (022) 694 69 70
  http: //www. kprm. gov. pl. /kie/cie.html
  

• Strona Internetowa z informacjami o UE:
  http: //www. cec. lu
  

Tekst opracowany został na podstawie materiałów Unii Europejskiej wydanych przez Komitet Integracji Europejskiej w Warszawie:
Klaus Dietrich Borchardt: "Integracja Europejska. Rozwój i powstanie Unii Europejskiej", Pascal Fontaine: "Dziesięć lekcji o Europie", "W służbie Unii Europejskiej. Przewodnik obywatela po Instytucjach Unii Europejskiej", "Unia Europejska. Informator", Werner Wiedenfeld - Wolfgang Wessels: "Europa od A do Z. Podręcznik Integracji Europejskiej".