W uczelniach polskich trwa praca nad włączeniem systemu punktowego do procesu kształcenia. Dwa istotne czynniki powodują, że wprowadzenie takiego systemu stało się jednym z najważniejszych zadań uniwersytetów w obecnej chwili. Jednym z nich jest powstanie Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej - w jej założeniach znalazł się system punktów kredytowych jako jeden z warunków akredytacji danego kierunku studiów. Drugim czynnikiem jest podpisanie przez znaczną część uczelni kontraktów programu SOCRATES/ERASMUS.

Komisja Europejska zmierzając w swych działaniach do ścisłej integracji państw Unii Europejskiej w sprawny, ogólnoeuropejski system, promuje współpracę pomiędzy uczelniami uznając jej znaczenie dla poziomu kształcenia. Dominującym elementem tej współpracy są wyjazdy studentów na studia zagraniczne, które są cennym doświadczeniem i mają coraz większy wpływ na przebieg kariery zawodowej i naukowej.

Honorowanie okresu studiów odbywanych za granicą jest warunkiem stworzenia “Europy bez granic" - w tym celu został opracowany Europejski System Transferu Punktów (European Credit Transfer System) ECTS.

ECTS gwarantuje przejrzystość zasad zaliczania studiów poprzez następujące elementy:

- punkty ECTS stanowiące wartość liczbową przyporządkowaną poszczególnym przedmiotom i określające “ilość pracy", jaką musi wykonać student, aby uzyskać zaliczenie z danego przedmiotu. “Ilość pracy" w całym roku akademickim odpowiada 60 punktom. Punkty przyporządkowane są przedmiotom i przyznawane studentom, którzy spełnili wszystkie wymagania niezbędne do ich zaliczenia, na zasadzie “wszystko, albo nic",

- pakiet informacyjny, który zawiera adresowane do studentów i nauczycieli akademickich informacje o danej jednostce i kierunku studiów - takie jak:

- nazwa i adres instytucji,
- kalendarz akademicki,
- procedura przyjęcia,
- struktura studiów (zawierająca opis możliwych “ścieżek" studiowania i rodzaje uzyskiwanych dyplomów; roczne zestawienie kursów/przedmiotów wraz z odpowiednia liczbą punktów),
- opis przedmiotów (określający czas jego trwania, liczbę godzin tygodniowo, charakter przedmiotu / obligatoryjny, opcjonalny /, sposób zaliczania, liczbę punktów, nazwisko prowadzącego, treść merytoryczną, wskazówki dotyczące poziomu, wymagania wstępne, podręczniki itd. ),

- wykaz zaliczeń, który przygotowuje się zarówno przed wyjazdem studenta jak i po zakończeniu przez niego okresu studiów w innym ośrodku. W wykazie odnotowuje się wszystkie zaliczone przedmioty z liczbą punktów oraz uzyskanymi ocenami,

- porozumienie o programie zajęć, które obowiązuje uczelnię macierzystą, uczelnię do której student się udaje oraz samego studenta,

- skala ocen ECTS - w przeciwieństwie do punktów, które określają “ilość pracy", skala ocen odnosi się do “jakości pracy". W systemie ECTS są to oceny od A / 5. 0 / do E / 3. 0 / i oznaczają oceny pozytywne. Należy podkreślić ( co nie zawsze jest jasne ), że istnieje absolutna rozłączność pomiędzy punktami i ocenami. Za zaliczony przedmiot uzyskuje taką samą ilość punktów student, który otrzymał ocenę dostateczną jak i ten, który otrzymał bardzo dobrą.

Od czerwca 1997 roku w ramach programu “Wprowadzenie Europejskiego Systemu Transferu Punktów w uniwersytetach polskich" działa Grupa Sterująca, składająca się z przedstawicieli 13 polskich uniwersytetów. Koordynuje ona działania i pośredniczy w wymianie doświadczeń. Uznano, że w warunkach polskich ideę ECTS ( który w swoim założeniu dotyczy wymiany zagranicznej ) można rozszerzyć na wymianę studentów pomiędzy polskimi uniwersytetami. Jest to zgodne z ideą Porozumienia Uniwersytetów Polskich na rzecz Jakości Kształcenia. Wdrożenie systemu punktowego oznacza bowiem otwarcie Uniwersytetu - cała struktura studiów, wszystkie treści programowe są powszechnie dostępne (w wersji drukowanej i w sieci Internet).

Pozwala to studentom:

- tworzyć programy studiów znacznie bardziej elastyczne i zindywidualizowane,
- ułatwi mobilność studentów na terenie kraju,
- ułatwi rozpoznawanie osiągnięć studenta przez pracodawcę,
- ułatwi prowadzenie studiów międzyuczelnianych i międzywydziałowych,
- pozwoli zdefiniować minima programowe (jednym z kolejnych nieporozumień jest stwierdzenie, iż system punktowy będzie pomocny w unifikacji programów danego kierunku studiów. Nic bardziej błędnego! Będzie pomocny w ujednoliceniu standardów jakości kształcenia w ramach poszczególnych kierunków ).

Wdrażanie systemu punktowego w uniwersytetach polskich jest zaawansowane w różnym stopniu. Prawie połowa z nich wprowadza ECTS równocześnie na wszystkich kierunkach, co pozwala na zdecydowanie bardziej efektywną pracę. Można bowiem w ten sposób wprowadzić konieczne zmiany regulaminowe dla całej uczelni, można rozwiązać istniejące problemy związane z prowadzeniem rozliczeń kosztów procesu kształcenia, można tworzyć bazę danych o kursach dydaktycznych w całej uczelni, np. wzorem Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie powstaje:

1) baza danych o przedmiotach uporządkowana według dziedziny, a w drugiej kolejności wg. jednostek dydaktycznych,

2) baza danych o programach dyplomowych, gdzie mamy katalog wszystkich możliwych do uzyskania dyplomów i wszystkie ścieżki przedmiotowe / czyli jakie przedmioty należy zaliczyć, aby uzyskać dany dyplom /.

Jednym z kierunków, które od 1 października 1998 r. wprowadzają system punktowy jest w Uniwersytecie Śląskim - fizyka. System, który jest wdrażany w Instytucie Fizyki jest systemem gromadzenia i transferu punktów (CATS - Credit Accumulation and Transfer System), zgodnym z założeniami ECTS.

Pięcioletnie studia magisterskie zostały podzielone na:

1) trzyletnie Studia Ogólne - aby je zaliczyć należy zgromadzić 180 punktów,
2) dwuletnie Studia Specjalizacyjne - w celu ich zaliczenia student musi zgromadzić 120 punktów, z których część przypada na wykonanie i napisanie pracy magisterskiej.

Wszystkie przedmioty, które stanowią ofertę programową Instytutu Fizyki oraz współpracujących z nim innych jednostek dydaktycznych podzielono na bloki kursów pokrewnych. Znalazły się w nich przedmioty obligatoryjne; do wyboru z grupy przedmiotów; całkowicie do wyboru. Studentom określono, jakie minimalne ilości punktów w poszczególnych blokach muszą zgromadzić dla zdobycia dyplomu danego rodzaju (Instytut Fizyki prowadzi, począwszy od pierwszego roku, sześć “ścieżek studiów"). Wiele przedmiotów jest prowadzonych w wersjach A i B do wyboru studentów. Oferta Instytutu Fizyki przeliczona na punkty wykracza znacznie ponad 300 (tyle punktów należy zgromadzić w systemie ECTS dla ukończenia 5-letnich studiów magisterskich ), co pozwala na daleko idącą indywidualizację studiów.