Katowice – najludniejsze miasto konurbacji katowickiej

Dr Robert Krzysztofik z Katedry Geografii Ekonomicznej od 15 lat bada genezę i rozwój miast oraz ich aglomeracji. Kluczową rolę w jego analizach odgrywa pojęcie funkcji. Dr Krzysztofik wyróżnia dwie funkcje miast: centralną (stawanie się ważnymi ośrodkami integrującymi życie większego regionu) oraz wyspecjalizowaną (możliwość specjalizacji w określonej dziedzinie); najczęściej jednak mamy do czynienia z funkcjami mieszanymi.

O ile funkcjonalna analiza jest bezpośrednim elementem wyjaśniającym rozwój ośrodka miejskiego, o tyle nie stanowi ona ostatecznego tła w procesie eksplikacji dotyczącym miast i ich aglomeracji. Dr Krzysztofik przyjmuje, że jest nim oddziaływanie miastotwórczych sił: dośrodkowej i odśrodkowej. Miasto, którego rozwój determinowany jest działaniem sił dośrodkowych (np. aglomeracja krakowska), można porównać do obiektu przyciągającego drobinki z zewnątrz niczym grawitacja. Oczywiście siły te są skorelowane z funkcjami. Centralność pociąga za sobą dośrodkowość, natomiast specjalizacja – odśrodkowość sił miastotwórczych. Dobrym przykładem działających sił odśrodkowych jest natomiast Dąbrowa Górnicza, której mieszkańcy korzystają z dóbr zlokalizowanych na terenie miasta i nie potrzebują okolicznych miejscowości do sprawnego funkcjonowania. To właśnie przemysł górniczy czy hutniczy sprawił, że miasta konurbacji katowickiej są samowystarczalne i mogą tak licznie i niemalże bezkonfliktowo ze sobą graniczyć.

Problem rozwoju aglomeracji miejskich i skupionych form osadniczych ma we współczesnym świecie coraz większe znaczenie nie tylko w wymiarze teoretycznym, ale także planistycznym i organizacyjnym. Wynika to z faktu systematycznego wzrostu roli procesu urbanizacji w kształtowaniu struktur społeczno- -ekonomicznych, jak również z oddziaływania na nierównomierność tego wzrostu. Prowadzone badania mogą pomóc również w diagnozowaniu innych problemów i w efektywniejszym reagowaniu władz samorządowych na zachodzące zmiany.