W ciągu ostatnich lat w Polsce nastąpiła znacząca zmiana w postrzeganiu roli uczelni wyższych w życiu gospodarczym kraju. Śmiało można stwierdzić, że uczelnie stały się katalizatorem rozwoju gospodarczego poprzez zbliżenie i współpracę ze środowiskiem biznesu. Praktyka pokazuje, że większość efektywnych przykładów komercjalizacji wyników prac B+R powstających w jednostkach naukowych zachodzi właśnie dzięki takiej współpracy i pośrednictwu zaangażowanych instytucji.

Aby skorzystać z wynalazków naukowych, uczeni i biznesmeni muszą znaleźć wspólny język, przekonuje ekspert Tim Cook (od lat zajmujący się inwestycjami, w 1987 roku założył Isis Innovation – firmę zajmującą się transferem technologii z Uniwersytetu w Oksfordzie do różnego typu przedsiębiorstw). Dzięki transferowi technologii naukowcy i biznesmeni mogą wchodzić w interakcje. Są to jednak dwie bardzo różne kultury. Oczywiście nie od razu zrozumieją swoje intencje, dlatego potrzebny jest pośrednik, który rozpocznie i ułatwi komunikację. Osoby zaangażowane w budowanie współpracy pomiędzy nauką i biznesem muszą rozumieć cele naukowców oraz przedsiębiorców. Zespół badawczy zajmuje się badaniami naukowymi, a główny ciężar komercjalizacji przejmuje zespół konsultantów wyspecjalizowany w danej dziedzinie, który zajmuje się sprzedażą wyników badań. Oczywiście aktywne zaangażowanie stron jest wymagane na każdym etapie tego procesu, co w głównej mierze warunkuje jego sukces i powinno być jednym z niezbędnych warunków efektywnej komercjalizacji.

Zdecydowanie najbardziej popularna jest współpraca naukowców z biznesem poprzez wykorzystanie mechanizmu licencjonowania dostępu do wyników prac naukowych. Na rynku zauważa się natomiast coraz liczniej funkcjonujące spółki spin-off, stanowiące efektywne przykłady komercjalizacji wyników badań naukowych. Naukowcy czujący się na siłach rozkręcają własny biznes, korzystając ze współpracy z jednostką naukową, w ramach której zakładają działalność.

Ideą firm typu spin-off jest połączenie technologii i wiedzy będącej efektem badań naukowych oraz kapitału, orientacji prorynkowej i dynamizmu właściwych dla biznesu.

Jak nasi naukowcy sprawdzają się w roli biznesmenów i czy koniecznie muszą pełnić takie role?

Naukowiec, badając określony problem, dostrzega możliwość praktycznego zastosowania swoich odkryć i stworzenia na ich bazie produktu, który może być przedmiotem zainteresowania rynkowego. Może wtedy wybrać jedną z czterech możliwości:

1. Opisuje swój pomysł w artykule i publikuje go lub wygłasza na konferencji naukowej. W efekcie dostaje kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt punktów za publikację oraz gratulacje od kolegów. Zdarzają się sytuacje, że po publikacji rozwiązania produkt oparty na danym pomyśle wprowadza na rynek firma z USA, Chin, Niemiec itp.

2. Nawiązuje kontakt z firmą działającą w branży, której dotyczy jego odkrycie, i sprzedaje swój pomysł lub know-how. W tej sytuacji naukowiec być może zostanie także zatrudniony w charakterze konsultanta naukowego.

3. Jeszcze nie publikuje artykułu, jeszcze nie wygłasza referatu, dopracowuje pomysł pod kątem zastosowania rynkowego. We współpracy z Centrum ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką oraz spółką celową SPIN-US Sp. z o.o. pracuje nad strategią i najlepszym scenariuszem komercjalizacji swojego rozwiązania.

4. We współpracy z Centrum ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką wybiera najlepszy model komercjalizacji, tj. licencję, sprzedaż czy założenie przy udziale spółki celowej SPIN-US Sp. z o.o. firmy, która będzie ten produkt wytwarzać, sprzedawać i rozwijać, poszukując innych partnerów biznesowych.

I tu rodzą się pytania:

• Który wariant wybieram?

• Czy muszę zostać przedsiębiorcą (menadżerem), aby powstała spółka spin-off?

• Czego potrzebuję, aby przekształcić wiedzę w pomysł biznesowy, a następnie w innowacyjną firmę (spin-off)?

Generowanie przychodu na bazie wiedzy i technologii powstajacych w ramach uczelni wyższej wymaga zastosowania określonej strategii postępowania. Pomoc specjalistów w tym zakresie może okazać się kluczowym elementem. Ochrona własności intelektualnej, wybór ścieżki komercjalizacji, modele współpracy z biznesem, wycena danej technologii to dziedziny, w ramach których warto skorzystać z porad ekspertów. W przypadku Uniwersytetu Śląskiego doradztwem w wymienionym zakresie zajmuje się Centrum ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką oraz spółka celowa SPIN-US Sp. z o.o. Wspomniane organizacje mają swoje siedziby w budynku rektoratu przy ulicy Bankowej 12.

Zapraszam do współpracy!
Katarzyna Papież-Pawelczak
Prezes Zarządu
SPIN-US sp. z o.o.
www.spin.us.edu.pl