8 maja na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego odbył się jubileusz 50-lecia pracy naukowej i dydaktycznej prof. zw. dr hab. Krystyny Heskiej-Kwaśniewicz. Uroczystość odbyła się pod patronatem JM Rektora Uniwersytetu Śląskiego prof. zw. dr. hab. Wiesława Banysia oraz dziekana Wydziału Filologicznego UŚ dr. hab. Rafała Molenckiego.

Od lewej: prof. zw. dr hab. Krystyna Heska-Kwaśniewicz, dziekan Wydziału Filologicznego dr hab. Rafał Molencki i prodziekan Wydziału Filologicznego prof. zw. dr hab. Marian Kisiel

Sala Rady Wydziału Filologicznego z trudem pomieściła przybyłych na uroczystość gości, przyjaciół, współpracowników, doktorantów i znajomych Jubilatki, wśród których znaleźli się m.in.: JE arcybiskup senior dr Damian Zimoń, duszpasterz akademicki ks. dr Marek Spyra, prof. zw. dr hab. Włodzimierz Wójcik, goście z Uniwersytetów: Jagiellońskiego, Opolskiego, Pedagogicznego w Krakowie, a także z ośrodków naukowych z Cieszyna, Krakowa, Skoczowa, Opola, Wrocławia…

JM Rektor UŚ złożył gratulacje i wyrazy uznania w imieniu całej akademickiej społeczności, życząc Jubilatce ad multos annos. Była to również okazja do podziękowań za pasję naukową, determinację w realizacji podjętych zobowiązań, a przede wszystkim za niezwykłą życzliwość i pomoc, na którą wszyscy podopieczni pani profesor zawsze mogli i mogą liczyć.

Podczas uroczystości Jubilatka otrzymała księgę pamiątkową zatytułowaną Przestrzenie kultury i literatury (pod redakcją Elżbiety Gondek i Ireny Sochy), w której znalazły się teksty 41 naukowców z ośrodków akademickich całego kraju. Obdarowana przyznała, że dla polonisty i bibliologa to dar najcenniejszy.

„Profesor Krystyna Heska-Kwaśniewicz – pisze we wstępie do księgi pamiątkowej prof. dr hab. Irena Socha – jest uczoną, której jubileusz niełatwo zamknąć w podsumowującej refleksji – zarówno ze względu na bogactwo wielotematycznego dorobku naukowego, jak i z powo- du swoistej dla Autorki postawy badawczej łączącej pasję poznawczą z osobistym zaangażowaniem, u którego korzeni leży emocjonalność motywowana klarownym systemem wartości”.

Profesor Heska-Kwaśniewicz ukończyła studia polonistyczne w 1961 roku na Wydziale Filologiczno-Historycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach. Praca nad doktoratem pt. „Zaranie Śląskie” 1907–1939. Zarys monograficzny (1972) zapoczątkowała jeden z najrozleglejszych nurtów badań naukowych poświęconych tematyce literatury i kultury Śląska. Warto jednak przypomnieć, że Jubilatka pochodzi z malowniczego, położonego nad Dunajcem Krościenka, i choć na Śląsku spędziła kilkadziesiąt lat, góry pozostały jej wielką życiową i naukową pasją. W wydanej w 2006 roku publikacji pt. Ludzie, góry, książki autorka śledzi doświadczenia i fascynacje inspirowane górami wybranych z dziejów polskiej literatury i kultury postaci, by ukazać, jakie miały one wpływ na kształtowanie ich dzieł i postaw życiowych.

Profesor Krystyna Heska-Kwaśniewicz z wnuczką Elżunią

– Jednak moją najważniejszą przygodą intelektualną jest Uniwersytet Śląski – przyznała profesor Heska-Kwaśniewicz – z którym się zawsze utożsamiałam. Długa do niego prowadziła droga: byłam przecież nauczycielką w liceum „Konopnickiej”, asystentką w WSP, bibliotekarką w Bibliotece Śląskiej, a potem byłam półtora roku bezrobotna, by w końcu trafić do Instytutu Maszyn Matematycznych. W roku 1974 zaczęłam, dzięki prof. Bujnickiemu, pracę w Uniwersytecie, i może dlatego jestem w stanie docenić wyjątkowość tego miejsca, jego „dostojeństwo i majestat”; praca w nim jest moją pasją, a nie mozołem.

W 1989 roku profesor Krystyna Heska-Kwaśniewicz otrzymała tytuł doktora habilitowanego, a w 1995 roku – profesora nauk humanistycznych. Od blisko 40 lat nieprzerwanie związana jest z Wydziałem Filologicznym, z Katedrą Literatury Staropolskiej i Oświeceniowej Instytutu Nauk o Literaturze, z Wydziałem Pedagogiki i Psychologii, a najdłużej z Zakładem, później Instytutem, Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Wydziału Filologicznego.

Z przybyciem do Katowic wiąże się także bardzo ważny rozdział życia Jubilatki: harcerstwo, które prowadziło w głąb Śląska i jego przeszłości, do poznawania wspaniałych ludzi, bohaterskich i mądrych, potem także do przyjaźni z niezapomnianym Józefem Kretem „gazdoszkiem” z Nierodzimia, w końcu do Stanisława Broniewskiego „Orszy”, naczelnika Szarych Szeregów, który w 1943 roku kierował akcją pod Arsenałem, opisaną w Kamieniach na szaniec, książce mojego życia – wspominała ze wzruszeniem pani profesor.

To dzięki uporowi i determinacji harcmistrzyni Krystyny Heskiej-Kwaśniewicz, w 1983 roku został odsłonięty na katowickim rynku Pomnik Śląskich Harcerek i Harcerzy, upamiętniający bohaterskich obrońców Katowic z września 1939 roku. Autorka „Braterstwa i Służby”. Rzeczy o pisarstwie Aleksandra Kamińskiego poświęciła wiele publikacji dziejom harcerstwa i jego literackim obrazom, przygotowała także wiele edycji książek o tej tematyce, wśród nich nowe wzbogacone wydanie Wieży spadochronowej Kazimierza Gołby.

Społecznikowskie pasje przekładały się na wiele funkcji, które pozwalały Jubilatce nie tylko realizować swoje pasje, ale także kontynuować pracę naukową. Profesor K. Heska- -Kwaśniewicz była sekretarzem naukowym i wiceprzewodniczącą Komisji Historycznoliterackiej PAN Oddziału w Katowicach oraz współprzewodniczyła Radzie Redakcyjnej serii „Spotkania z Literaturą” i Górnośląskiemu Towarzystwu Literackiemu w Katowicach. W latach 1994–1999 była członkiem Rady Wydawniczej przy Wojewodzie Śląskim, współpracowała z Wydawnictwem „Śląsk” jako sekretarz naukowy Rady Programowej serii „Literatura dla Dzieci i Młodzieży”, była członkiem zespołu redakcyjnego rocznika naukowego „Watra”, wydawanego przez środowisko uniwersyteckie Cieszyna.

Jako inicjator i członek kapituły Nagrody Arcybiskupa Diecezji Górnośląskiej Lux ex Silesia, uczestniczyła w pracach Komisji Historycznej przy Komendzie Chorągwi ZHP w Katowicach oraz, jako wiceprzewodnicząca, w pracach Rektorskiej Komisji ds. Powołania Wydziału Teologicznego, w Senackiej Komisji Historycznej powołanej przez Rektora Uniwersytetu Śląskiego, która nadal prowadzi swoją działalność. Od 2000 roku jest redaktorem naukowym wydawanego w Katowicach rocznika śląskoznawczego „Śląskie Miscellanea”.

Wszyscy dołączyli się do życzeń profesor Sochy: drogiej Jubilatce plurimos annos…, w oczekiwaniu na kolejne publikacje poszerzające na tym świecie obszary dobra i mądrości.