Wieczorem 11 grudnia 2010 r. w Katowicach zmarł ks. prof. Remigiusz Sobański. Pokonała go choroba nowotworowa. Był ekspertem prawa kanonicznego i świeckiego, humanistą „z krwi i kości”, erudytą, który uwielbiał wykładać, odpowiadać na pytania studentów, argumentować.

Kiedy się go słuchało, zaczynało się postrzegać prawo kanoniczne jego oczyma, nie jako coś obcego w zestawieniu z doświadczeniem wiary poszczególnego człowieka, ale jako coś, co „dotyka” bezpośrednio życia ludzi w Kościele. Mówił: „Prawo ma być słuszne i w sposób słuszny stosowane, ma być «ludzkie», a to znaczy, że winno harmonizować cechy sprawiedliwości i miłosierdzia”. Własną perspektywę postrzegania prawa kościelnego i drogę dochodzenia do niej przedstawił w trakcie wykładu na Reńskim Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Bonn 16 maja 1992 r. z okazji nadania mu tytułu doktora honoris causa tejże uczelni.

Kanonista

Ksiądz Sobański urodził się 1 sierpnia 1930 r. w Miasteczku Śląskim. Do liceum chodził w pobliskich Tarnowskich Górach. Po maturze w 1949 r. wstąpił do Śląskiego Seminarium Duchownego, które swoją siedzibę miało wówczas w Krakowie. Równocześnie studiował na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie w 1954 r. (w roku swoich święceń kapłańskich) uzyskał tytuł doktora teologii.

We wrześniu 1957 r. rozpoczął pracę w Sądzie Biskupim w Katowicach. Pracował w nim nieprzerwanie przez ponad pół wieku, najpierw jako notariusz, potem jako sędzia, oficjał Sądu Biskupiego, a od 1989 r. wikariusz generalny Sądu Metropolitalnego w Katowicach.

W 1958 r. rozpoczął wykłady z prawa kanonicznego w Śląskim Seminarium Duchownym w Krakowie. Wykłady te kontynuował po przeniesieniu Seminarium do Katowic. Do dzisiaj studenci wspominają, jak w czasie egzaminu nieraz odsyłał zdających do biblioteki w celu uzupełnienia usłyszanej przez siebie odpowiedzi, informując równocześnie, w którym pomieszczeniu, na której półce znajduje się książka z odpowiedzią na postawione w czasie egzaminu pytanie.

Od 1968 r. związał się z Akademią Teologii Katolickiej w Warszawie (dzisiaj Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego), najpierw poprzez wykłady zlecone na Wydziale Prawa Kanonicznego, a od 1970 r. już jako pracownik etatowy. Po roku, po zdobyciu stopnia doktora habilitowanego nauk prawnych, został docentem na Wydziale Prawa Kanonicznego przy Katedrze Kościelnego Prawa Publicznego i Międzynarodowego. Był kierownikiem tejże, a od 1982 r. kierownikiem Katedry Teorii Prawa Kościelnego. W latach 1975–1978 pełnił funkcję dziekana na Wydziale Prawa Kanonicznego ATK, od 1978 do 1981 prorektora Akademii, a w latach 1981–1987 rektora wspomnianej uczelni.

W 1973 r. ks. Sobański został przyjęty do Międzynarodowego Stowarzyszenia Kanonistów, a w latach 1980–1990 należał do jego zarządu. Uczestniczył w wielu organizowanych przez Stowarzyszenie sympozjach, m.in. w Pampelunie (1976), Ottawie (1984), Salamance (1988), Watykanie (1993), Rzymie (1996). Głosił wykłady i prowadził seminaria na wielu uniwersytetach europejskich (Uniwersytet Jana Guttenberga w Moguncji, Uniwersytet Wiedeński, Uniwersytet Turyński). Pojedyncze wykłady wygłosił m.in. na uniwersytecie w Bari, Bonn, Grazu, Monachium, Pradze, Ratyzbonie, Salzburgu, Utrechcie. Prawie wszystkie wygłoszone tam wykłady ukazały się drukiem. Dzięki licznym wystąpieniom i publikacjom za granicą stał się uznanym w świecie autorytetem w swojej dziedzinie.

W 1974 r. Rada Państwa nadała ks. Sobańskiemu tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1982 r. profesora zwyczajnego nauk prawnych. Był członkiem Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, ekspertem sejmowej Komisji Konstytucyjnej, Komisji ds. Ratyfikacji Konkordatu, Kościelnej Komisji Konkordatowej, konsultorem Kongregacji ds. Duchowieństwa przy Stolicy Apostolskiej oraz Rady Prawnej Konferencji Episkopatu Polski.

Odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a poza granicami naszego kraju m.in. Wielką Złotą Odznaką Styrii i austriackim Krzyżem Zasługi na Polu Nauki i Sztuki I klasy. W 2007 r. otrzymał Złotą Wagę – nagrodę przyznawaną przez Naczelną Radę Adwokacką za obiektywne, rzetelne i poparte głęboką wiedzą publikacje na tematy prawne. Był kawalerem Bizantyjskiego Zakonu Grobu Świętego. Nosił tytuł infułata archidiecezji katowickiej.

Od 1991 r. związał się z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach, gdzie na Wydziale Prawa i Administracji prowadził wykłady, konwersatoria. Był profesorem w Katedrze Prawa Cywilnego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego, przy której działa Zakład Prawa Kanonicznego. Był ceniony przez studentów za życzliwość im okazywaną oraz za rzeczowy, a jednocześnie barwny i swobodny sposób prowadzenia wykładów.

Pracowity sędzia

Od czasu do czasu ks. prof. Sobański powtarzał: „Ja potrafię tylko pracować”. Cechowała go sumienność w wykonywaniu obowiązków, życzliwość do drugiego człowieka przy pewnego rodzaju powściągliwości w okazywaniu własnych emocji. Wielu studentów do dzisiaj pamięta zdawane u niego egzaminy, w czasie których, zza kłębów dymu unoszących się z palonej przez niego fajki widać było przenikliwy wzrok Księdza Profesora i jego delikatny uśmiech. Od dłuższego czasu zmagał się z chorobą, ale gdy tylko poczuł się lepiej, prosił o dokumenty z sądu. Jedno z jego ostatnich zdań brzmiało: „Mam dokąd iść”.