Porozumienie pomiędzy Uniwersytetem Śląskim a Uniwersytetem Pavla Jozefa Šafárika w Koszycach
Od lewej: prorektor ds. studenckich, promocji i współpracy z zagranicą prof. dr hab. Barbara Kożusznik, JM Rektor prof. MUDr. Ladislav Mirossay, DrSc., kierownik Katedry Filozofii i Historii Filozofii z Uniwersytetu Pavla Jozefa Šafárika w Koszycach na Słowacji prof. PhDr. Vladimír Leško, CSc. i dziekan Wydziału Nauk Społecznych prof. dr hab. Wiesław Kaczanowicz
Wbrew powszechnej opinii, brak oficjalnych ram regulujących wspólne działania dwóch instytucji, może działać stymulująco.
Nie wiadomo od czego właściwie się zaczęło. Czy to wspólne zainteresowania naukowe, badawcze, podobny światopogląd, czy wyczuwalna sympatia pomiędzy Polakami i Słowakami? Wiadomo natomiast, że współpraca pomiędzy Instytutem Filozofii Uniwersytetu Śląskiego i Katedrą Filozofii i Historii Filozofii Uniwersytetu Pavla Jozefa Šafárika w Koszycach realizowana była znakomicie na długo przed podpisaniem oficjalnego porozumienia.
Inicjatorami wspólnych działań byli prof. PhDr. Vladimír Leško, CSc., były kierownik Katedry Filozofii i Historii Filozofii w Koszycach i prof. zw. dr hab. Czesław Głombik, założyciel Zakładu Historii Filozofii, kierownik Zakładu Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej w UŚ. Aktualnie funkcję tę pełni prof. dr hab. Andrzej Noras.
Zanim doszło do oficjalnego spotkania rektorów obu uczelni, współpraca obejmowała wymianę pracowników i studentów, wspólne publikacje oraz udział w konferencjach. Dzięki tym działaniom, na Uniwersytecie Śląskim z wykładami poświęconymi historii filozofii gościł prof. Vladimír Leško, zaś do Koszyc kilkakrotnie zapraszano prof. Andrzeja Norasa i prof. Czesława Głombika; a studenci zyskali możliwość odbycia części swych studiów (jednego semestru) w uczelni partnerskiej. Ponadto, uczelnie systematycznie współpracowały (i współpracują) w zakresie wydawnictw. W pierwszym tomie Acta Facultatis Philosophicae Universitatis Šafarikanae (2008), poświęconym Heglowskiej fenomenologii ducha znalazły się między innymi artykuły profesora Andrzeja Norasa i doktora Dariusza Bębna. W najnowszej publikacji poświęconej Kantowi w kontekście filozofii Husserla i Heideggera – artykuły profesora Andrzeja Norasa i profesora Czesława Głombika. Analogicznie, teksty autorstwa Słowaków znajdują się w wydawnictwach Uniwersytetu Śląskiego, w tym między innymi w czasopiśmie Folia Philosophica, w którego radzie programowej zasiadają również filozofowie z Koszyc. Warto podkreślić, że informacje o współpracy na linii Katowice – Koszyce pojawiają się także w centralnym czasopiśmie filozofów Republiki Słowackiej, tj. w miesięczniku Filozofia, redagowanym i wydawanym w Bratysławie.
– Koszyce to bardzo dobrze zorganizowany ośrodek akademicki, spełniający rolę metropolii wschodniej Słowacji – mówi profesor Czesław Głombik. – Pozostają swoistą kulturalną i intelektualną stroną dopełniającą studia akademickie w Republice Słowackiej. Dla Słowacji zachodniej i centralnej taką metropolią jest w sposób naturalny Bratysława. Natomiast dla Słowacji wschodniej Koszyce.
Tradycje uniwersyteckie Koszyc sięgają XVII wieku. Academia Cassoviensis powstała w roku 1657, w czasie kiedy powoływano na ziemiach polskich uniwersytety we Lwowie czy Wilnie, a w słowackim sąsiedztwie – w Tarnawie, Ołomuńcu czy Grazu. Dzisiejszą swą formułę, łącznie z imieniem historyka i poety Pavla Jozefa Šafárika, uniwersytet przyjął po II wojnie światowej. Przez minione lata wzbogacał się w swojej strukturze wydziałów, aktualnie zaś świętuje 50-lecie uczelni odnowionej.
Oficjalne porozumienie o współpracy naukowo-badawczej pomiędzy Uniwersytetem Śląskim a Uniwersytetem Pavla Jozefa Šafárika w Koszycach zawarto właśnie w roku jubileuszowym. 6 lipca prof. MUDr. Ladislav Mirossay, DrSc., JM Rektor Uniwersytetu Pavla Jozefa Šafárika oraz prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, JM Rektor Uniwersytetu Śląskiego uroczyście podpisali dokument nadający prowadzonej współpracy ramy formalne. Porozumienie zakłada, że współpraca obejmie w szczególności temat badawczy: Europejskie konteksty polsko-słowackich kontaktów filozoficznych w XIX i XX wieku. Temat niezwykle aktualny, pozwalający na nawiązanie do wielkich tradycji polskiej i słowackiej myśli filozoficznej, a także do najbardziej znaczących nurtów filozofii europejskiej. Odwołując się do założeń Deklaracji Bolońskiej, planuje się również stworzenie w ramach współpracy trójstronnej, w którą zaangażowany będzie również Uniwersytet Masaryka w Brnie, wspólnych studiów III stopnia, które pobudzałyby zarówno mobilność doktorantów, jak i wykładowców.
Jak widać, oficjalnie podpisane porozumienie nie tylko sankcjonuje działania, które już zostały podjęte, ale także stwarza szansę rozwoju nowych inicjatyw. Struktura Uniwersytetu w Koszycach jest tak rozbudowana, że właściwie odpowiada większości wydziałów Uniwersytetu Śląskiego. Zawiązana współpraca jest więc również szansą dla innych instytutów, które – korzystając z modelu filozofów – mają możliwość nawiązania solidnego partnerstwa.