Od lewej: dyrektor Instytutu Filozofii prof. zw. dr hab. Andrzej Kiepas, JM Rektor Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej w Katowicach prof. dr hab. Krzysztof Szaflarski, JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, dr Jens Boysen (Fraunhofer Zentrum fuer Mittel und Osteuropa MOEZ - Leipzig) i prof. zw. dr hab. inż. Ryszard Janikowski (Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach)

Od 25 do 27 listopada ubiegłego roku odbyła się III polsko-niemiecka konferencja poświęcona problemom wdrażania idei zrównoważonego rozwoju, której organizatorami byli: Instytut Filozofii Uniwersytetu Śląskiego, Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa, Forschungszentrum Karlsruhe, Institut für Technikfolgenabschätzung und Systemanalyse (przemianowany ostatnio na Karlsruher Institut für Technologie), Fraunhofer Centrum Europy Środkowej i Wschodniej (Leipzig). Konferencja uzyskała dofinansowanie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, jak również, w odniesieniu do gości z Niemiec, z Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Strategia Lizbońska przewidywała uczynienie z Europy do 2010 roku jednego z najbardziej rozwiniętych i zdolnych do spełnienia wymogów konkurencji obszarów w świecie. W tym kontekście kraje europejskie zobowiązane zostały do wdrażania idei zrównoważonego rozwoju, a niemieckie Ministerstwo Badań i Kształcenia zainicjowało specjalny program (FONA). Czwarte Forum zrównoważonego rozwoju w Lipsku przyjęło „Deklarację zrównoważonego rozwoju Europy”, podpisaną przez przedstawicieli Polski, Niemiec, Czech i Rumunii. Państwa członkowskie Unii, w tym szczególnie państwa sąsiedzkie, takie jak Polska i Niemcy, zostały zobowiązane do wdrażania Strategii Lizbońskiej, co wymaga skorelowania trzech podstawowych celów działania w obszarach: ekologicznym, ekonomicznym i społecznym.

Celem trzeciej konferencji była wymiana doświadczeń w zakresie implementacji idei zrównoważonego rozwoju w różnych dziedzinach w Niemczech i w Polsce przez przedstawicieli różnych gałęzi nauki, polityki i gospodarki. Kolejne polsko-niemieckie spotkanie kontynuowało podejmowane już w trakcie wcześniejszych konferencji problemy, ale przedmiotem dyskusji stały się też nowe wyzwania i zagadnienia związane ze zrównoważonym rozwojem. Kontynuowana problematyka dotyczy zagadnień kształcenia, które na różnym poziomie sprostać musi obecnie wymogom zrównoważonego rozwoju. Pojawiają się tu także w odniesieniu do strategii zrównoważonego rozwoju nowe aspekty, zarówno natury teoretycznej, jak i praktycznej, które związane są obecnie między innymi z problemami spowodowanymi zmianami klimatycznymi, koniecznością zmian w zakresie polityki i gospodarki energetycznej czy też z rolą i znaczeniem różnego rodzaju technik informacyjnych. Wskazane tu problemy wymagają nie tylko teoretycznych, naukowych opracowań, lecz także w konsekwencji odpowiednich działań i decyzji na różnych płaszczyznach, od regionalnej, poprzez narodową do międzynarodowej w wymiarze Unii Europejskiej. Główne tematy, które były dyskutowane na konferencji to:

• nowe aspekty koncepcji zrównoważonego rozwoju: nowy ład instytucjonalno-polityczny, innowacyjność i jej kierunkowanie;
• problemy zastosowań strategii zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do: zmiany klimatu globalnego, polityki energetycznej, polityki środowiskowej i szczególnie w kontekście zachowania bioróżnorodności;
• kształcenie dla zrównoważonego rozwoju.

Obok przedstawicieli różnych środowisk naukowych z Polski i Niemiec, uczestnikami konferencji były też osoby z Czech, Słowacji i Rumunii, które przedstawiły doświadczenia własnych krajów w zakresie implementacji idei zrównoważonego rozwoju, co przyczyniło się do poszerzenia i pogłębienia formuły konferencji.

Jej przebieg, przedstawione referaty i głosy w dyskusji, wskazywały wyraźnie i bezpośrednio na to, co nie było jeszcze tak dostrzegalne w trakcie poprzednich dwóch spotkań. Powoływano się mianowicie na istniejące już inicjatywy oraz różnorodne formy współpracy polsko-niemieckiej w zakresie zrównoważonego rozwoju, wskazując jednocześnie na konieczność ich dalszego kontynuowania i rozwijania. Wyraźnie również dostrzegalne było – szczególnie ze strony polskich referentów – poszerzenie perspektywy spojrzenia na kwestie zrównoważonego rozwoju. Na poprzednich konferencjach akcentowano tu aspekty ekologiczne, natomiast obecnie są one postrzegane w powiązaniu z innymi – ekonomicznymi, politycznymi oraz społeczno-kulturowymi. Znalazło to też odbicie w ważnym obszarze związanym z edukacją dla zrównoważonego rozwoju, gdzie obok postulatu konieczności budowy i realizacji całościowych i interdyscyplinarnych programów nauczania, podkreślano również istotny dla edukacji wymiar aksjologiczny. Urzeczywistnianie idei zrównoważonego rozwoju wiąże się bowiem z określonymi preferencjami w odniesieniu do świata wartości, co powinno też w konsekwencji znaleźć swoje odzwierciedlenie na różnych poziomach kształcenia. III polsko-niemiecka konferencja poświęcona zagadnieniom zrównoważonego rozwoju była jedną z wielu inicjatyw, jakie pojawiły się w ubiegłym roku. To, co na poprzednich konferencjach i spotkaniach zostało zainicjowane znajduje w ten sposób swoje aktualne kontynuacje i jest dodatkowym potwierdzeniem słuszności podjętych wcześniej działań.