Rozmowa z prof. zw. dr. hab. Stanisławem Juszczykiem, dziekanem Wydziału Pedagogiki i Psychologii.

- Jak można scharakteryzować rozwój Wydziału w kontekście rozwoju Uniwersytetu?

- Strategia rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii na lata 2006-2008 jest ściśle związana z misją pełnioną przez Uniwersytet, czyli: prowadzenia badań naukowych, mających na celu dociekanie prawdy o rzeczywistości społecznej, kulturowej i edukacyjnej, służenie społeczeństwu poprzez prowadzenie zarówno badań podstawowych (psychologia), jak i badań stosowanych (pedagogika). Prowadzone badania teoretyczne i empiryczne zawsze są ściśle związane z realizowanym procesem dydaktycznym, w którym kształcimy młodzież na studiach stacjonarnych oraz osoby aktywne zawodowo na studiach niestacjonarnych, w tym na licznych kwalifikacyjnych studiach podyplomowych. W ramach tzw. trzeciego stopnia kształcenia, umożliwiamy uzyskanie stopnia doktora nauk humanistycznych.

- Czy można mówić o zmianach w realizacji procesu dydaktycznego w najbliższych latach?

- Stosowane w naszej pracy dydaktycznej kreatywne metody kształcenia oraz najnowsze osiągnięcia psychologii kształcenia mają uruchamiać u studentów procesy mentalne wyższego rzędu, wymagane przez współczesny rynek pracy. Wykorzystujemy najnowsze osiągnięcia, m.in. prowadzonych w czołowych ośrodkach naukowych i akademickich na świecie badań kognitywistycznych, pozwalających analizować procesy przetwarzania informacji przez mózg człowieka. Ich celem jest konstrukcja spójnej teorii uczenia się - chcemy wiedzieć, jak powinniśmy skutecznie nauczać studentów oraz powiedzieć im, jak powinni się uczyć, aby móc aktywnie konstruować swą wiedzę. Chodzi mi nie tylko o wiedzę specjalistyczną, ale i ogólną, związaną z funkcjonowaniem w społeczeństwie i wykonywaniem w przyszłości pracy zawodowej. Bo wiedza specjalistyczna ze względu na niespotykany dotychczas rozwój naukowy szybko się dezaktualizuje. W mniejszym stopniu dotyczy to natomiast umiejętności codziennej komunikacji, coraz częściej z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, umiejętności samodoskonalenia się z wykorzystaniem źródeł wiedzy profesjonalnej (tzw. edukacja permanentna), współpracy i współdziałania w zespole, samoprezentacji oraz posługiwania się językami obcymi.

Kształtujemy także u studentów akceptowane przez społeczeństwo wartości i postawy. Kreujemy edukację wyższą bez barier wiekowych, społeczno-kulturowych i narodowych, gwarantującej tworzenie społeczeństwa wiedzy.

Dziekan Wydziału Pedagogiki i Psychologii prof. zw. dr hab. Stanisław Juszczyk

- W jakim kierunku rozwijać się będą badania w pedagogice i w psychologii?

- Problematyka badań prowadzonych przez nasze zespoły naukowe zawsze była związana ze zmieniającymi się potrzebami społecznymi naszego regionu oraz zagadnieniami realizowanymi w europejskiej przestrzeni badawczej nauk społecznych i humanistycznych. Postaram wymienić się tutaj jedynie główne obszary badawcze. Dla pedagogiki są to: analiza ładu współczesnego społeczeństwa postindustrialnego a w nim procesów socjalizacji i wychowania; strategia kształcenia lokalnych środowisk wychowawczych w zakresie profilaktyki i kompensacji; proces rewalidacji, terapii, rehabilitacji i metodyki pracy z osobami niepełnosprawnymi; edukacja jednostki w społeczeństwie w trakcie zmiany; kształtowanie się polskiej myśli pedagogicznej (andragogika, pedagogika ogólna, gerontologia); teoretyczne i metodologiczne podstawy procesu wychowania i nauczania; badania porównawcze systemów edukacyjnych; psychopedagogika twórczości; nauczyciele i kadra kierownicza wobec współczesnych przemian edukacyjnych; przemiany w dydaktyce polskiej i europejskiej; badania nad edukacją artystyczną dzieci i młodzieży. Natomiast w dziedzinie podstawowych problemów psychologii stosowanej można wyróżnić: psychologię kliniczną człowieka dorosłego oraz dzieci i młodzieży; psychologię sądową; psychologię pracy i organizacji; psychologię ekonomiczną; psychologię zdrowia i rozwoju człowieka, a w zakresie psychologicznych badań podstawowych: historię psychologii, metodologię badań oraz społecznych mechanizmów rządzącym życiem współczesnych ludzi, w tym zagadnienia percepcji czasu, orientacji temporalnej i społecznej problematyki płci.

- Jak zmienia się rola pedagoga i psychologa w kontekście zmian w kraju?

- Role zawodowe oraz naukowe pedagogów i psychologów zmieniają się dynamicznie. Nie tylko dostosowujemy się do obserwowanych i diagnozowanych systematycznie zmian ekonomicznych, społecznych, kulturowych i edukacyjnych. Poprzez predykcję i antycypację badanych zjawisk i procesów opracowujemy programy profilaktyki i terapii pedagogicznej oraz psychologicznej. Nauczyciele akademiccy włączają się do życia społecznego naszego regionu oferując, z racji zgromadzonego na Wydziale olbrzymiego potencjału intelektualnego, usługi edukacyjne w postaci kwalifikacyjnych studiów podyplomowych skierowanych dla różnych grup zawodowych, programy profilaktyki i terapii społecznej dla rodzin dysfunkcyjnych, czy patologicznych, jednostek marginalizowanych, wykluczonych, czy niepełnosprawnych, a także bezpośrednią pomoc psychologiczną ludziom znajdującym się w sytuacjach kryzysowych. Przykładowo, po katastrofie budowlanej na terenie Międzynarodowych Targów w Katowicach z inicjatywy Wydziału zostało powołane przy Uniwersytecie Śląskim Centrum Pomocy Psychologicznej w Sytuacjach Kryzysowych, skupiające rozproszone dotąd grupy psychologów, funkcjonujące przy lokalnych i wojewódzkich organach administracji samorządowej oraz Straży Pożarnej i Policji.

Rozmawiała
IWONA KOLASIŃSKA