Nestor polskich humanistów

W roku jubileuszu 30-lecia Wydziału Pedagogiki i Psychologii Senat Uniwersytetu Śląskiego podjął uchwałę o nadaniu tytułu doktora honoris causa prof. zw. dr. Wincentemu Okoniowi

Życie i twórczość naukowa profesora Wincentego Okonia, wieloletniego kierownika Katedry Dydaktyki Ogólnej Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektora Instytutu Pedagogiki, a następnie Instytutu Badań Pedagogicznych, dziekana Wydziału Pedagogicznego UW i kierownika wielu centralnych instytucji naukowych i edukacyjnych, nestora polskich pedagogów, a szerzej humanistów, stanowi dla dzisiejszego pokolenia pedagogów nie tylko pasjonującą lekturę, ale także przykład, jak nieustannie rozbudowywana wiedza, zdolności humanistyczne, determinacja, pracowitość oraz kształtowane systematycznie umiejętności przewodzenia ludziom (dziś powiedzielibyśmy umiejętności menedżerskie), zjednywania ich dla osiągnięcia wspólnego, szczytnego celu.

Profesor Wincenty Okoń jest klasycznym przykładem roli jednostki w rozwoju nauki: wybitny humanista, znakomity pedagog, pedeutolog, twórca teorii procesu nauczania-uczenia się, teorii kształcenia wielostronnego i teorii szkoły, kreator największej i najbardziej twórczej pedagogicznej szkoły naukowej, integrator akademickich środowisk pedagogicznych w Polsce. Jego dokonania naukowe, dydaktyczne i organizacyjne stały się powodem, dla którego Rada Wydziału Pedagogiki i Psychologii skierowała w maju 2006 r. uchwałę do Senatu Uniwersytetu Śląskiego o nadanie mu najwyższej godności akademickiej, jaką jest doktorat honoris causa, którą Senat przyznał doktorantowi 26 września 2006 r. Recenzentami i Laudatorem w przewodzie byli wybitni polscy pedagogowie: prof. zw. dr hab. Tadeusz Lewowicki, h.c. - przewodniczący Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, któremu w przeszłości przez wiele lat przewodniczył profesor Wincenty Okoń, prof. zw. dr hab. Zbigniew Kwieciński, h.c. - przewodniczący Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, którego założycielem w 1981 r. był profesor Wincenty Okoń, prof. zw. dr hab. Wojciech Kojs oraz prof. zw. dr hab. Andrzej Radziewicz-Winnicki.

Od lewej: prof. zw. dr hab. Andrzej Radziewicz-Winnicki, prof. zw. dr Wincety Okoń, h.c., prof. zw. dr hab. Wojciech Kojs
Od lewej: prof. zw. dr hab. Andrzej Radziewicz-
Winnicki, prof. zw. dr Wincety Okoń, h.c.,
prof. zw. dr hab. Wojciech Kojs

Na dorobek naukowy profesora składa się około 300 prac naukowych. Wiele monografii, wielokrotnie wznawianych, zostało przetłumaczonych na kilkadziesiąt języków obcych, w tym na język japoński.

Profesor Zbigniew Kwieciński napisał, że: "Profesor Wincenty Okoń stworzył wzory badań empirycznych nad procesem nauczania się i kształcenia. Jego "Proces nauczania" osiągnął rekordy czytelnicze i spowodował falę debat i naśladowczych badań w Polsce i w całym świecie. Badania i studia profesora Wincentego Okonia w zakresie teorii nauczania zawsze były otwarte na twórczość, alternatywy i eksperymenty rodzime i zagraniczne. Wiele też uczynił dobrego profesor Wincenty Okoń dla przybliżenia polskiemu środowisku pedagogicznemu czołowych osiągnięć światowej myśli pedagogicznej. Inicjował serie tłumaczeń, odbywał intensywne podróże studyjne po wielu krajach. Przywoził z nich wnikliwe obserwacje, książki, trwale nawiązane kontakty naukowe.

Zdaniem recenzentów jednym z największych sukcesów profesora jest skupienie wokół siebie i promowanie niezwykle licznego i od lat bardzo znaczącego w humanistyce grona uczniów i współpracowników. Podziw i uznanie budzi to, że wypromował około 70 doktorów, ale - co więcej - co najmniej 15 z nich uzyskało tytuł profesora zwyczajnego, a 20 jest profesorami nadzwyczajnymi.

Warto przypomnieć, że do grona osób blisko związanych z profesorem należeli: prof. Bogdan Nawroczyński i prof. Bogdan Suchodolski, obaj urodzeni w Zagłębiu (Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec). W Sosnowcu urodził się także jego uczeń i wieloletni współpracownik prof. Czesław Kupisiewicz. Współpracował profesor także, m.in. w Komitecie Ekspertów dla Opracowania Raportu o Stanie oświaty z urodzonym w Ustroniu prof. Janem Szczepańskim, doktorem honoris causa Uniwersytetu Śląskiego, a także z działającym w okresie międzywojennym na Śląsku (Mikołów, Górki Wielkie) prof. Aleksandrem Kamińskim. Istotnym jest fakt, iż profesor Wincenty Okoń wielokrotnie powoływał się w swoich pracach na wyniki badań prowadzonych m.in. przez prof. prof. Józefa Pietera, Barbarę Żechowską, Jana Poplucza.

STANISŁAW JUSZCZYK