Polszczyzna łączyła w przeszłości i łączy dziś wszystkich Polaków, bez względu na miejsce zamieszkania, wiek, poglądy polityczne i wszelkie inne różnice czy odrębności. Nie ma innego dobra tak powszechnego i tak ważnego dla nas wszystkich jak język ojczysty - tak rozpoczyna się Uchwała Senatu RP w sprawie ustanowienia roku 2006 Rokiem Języka Polskiego.

Świadomość tego, jak ważny jest język ojczysty, ma wielu jego użytkowników. Wielu z nas zdaje sobie jednak sprawę z tego, że język polski nie należy do najłatwiejszych i może przysparzać wielu kłopotów. Mimo to chcemy mówić poprawnie, ładnie i grzecznie, więc o porady prosimy specjalistów, czyli językoznawców. Językoznawcy Uniwersytetu Śląskiego porad takich udzielają od wielu lat. Jeszcze w latach 70. ubiegłego wieku z inicjatywy prof. Ireny Bajerowej powstała telefoniczna Poradnia Językowa, którą kierowała prof. Antonina Grybosiowa. Coraz większa powszechność dostępu do Internetu sprawiła, że w 2004 roku ówczesna dyrektor Instytutu Języka Polskiego, prof. Małgorzata Kita, postanowiła stworzyć Internetową Poradnię Językową. Zamysł ten (z pomocą Pracowników Centrum Technik Informatycznych UŚ) wprowadziła w życie dr Katarzyna Wyrwas, która obecnie kieruje Poradnią. Inicjatywa okazała się jak najbardziej trafna - zainteresowanie internautów jest bardzo duże (kilkanaście tysięcy wejść na stronę rocznie), a w ciągu dwóch lat funkcjonowania w Poradni udzielono ponad tysiąca czterystu odpowiedzi.

Dr Katarzyna Wyrwas

Ilość przychodzących pytań była tak duża, że mimo iż z poradnią współpracuje trzynastu badaczy języka - pracowników IJP, a także sześciu studentów katowickiej polonistyki, trzeba było na stronie wprowadzić ograniczenie: obecnie można zadać 3 pytania dziennie. A pytania są bardzo różne - takie, na które łatwo odpowiedzieć (np. jak się mówi: swetr czy sweter albo jak poprawnie napisać wyraz gżegżółka), ale wiele jest też takich, które wymagają pogłębionej analizy, przejrzenia kilku słowników czy nawet specjalistycznych opracowań. Najwięcej pytań dotyczy ortografii (głównie pisowni wielką lub małą literą oraz pisowni łącznej i rozdzielnej). Sporo pytań dotyczy także etymologii wyrazów - zarówno nazw pospolitych, jak i własnych. Bardzo często poruszanym problemem jest odmiana imion i nazwisk, która wciąż sprawia nam wiele kłopotów (warto dodać za tytułem artykułu prof. Ireny Bajerowej: wstyd nazwisk nie odmieniać!). Do Poradni piszą bardzo rożni ludzie. Czasem są to przedstawiciele firm albo urzędnicy, którzy mają problemy z poprawnym sformułowaniem oficjalnych pism bądź ofert handlowych. Piszą uczniowie, zwłaszcza maturzyści, którzy przygotowują różnego rodzaju prace o tematyce językowej, prosząc o wskazówki bibliograficzne albo o jakieś podpowiedzi merytoryczne. Piszą rodzice uczniów, poddający w wątpliwość opinie nauczycieli swoich pociech. Piszą studenci polonistyki, którzy mają skomplikowane językoznawcze problemy, albo studenci innych kierunków, których pytania dotyczą poprawności pisanych prac lub wypowiedzi wykładowców. Piszą wreszcie młodzi rodzice, którzy chcą zarejestrować dzieci w Urzędzie Stanu Cywilnego: ich problemy wynikają z tego, że nie wszystkie imiona figurują w urzędowym spisie imion i czasem urzędnik nie zgadza się na nadanie dziecku jakiegoś imienia. W takich sytuacjach pozytywna opinia z Poradni Językowej może bardzo pomóc (to dzięki dr. Janowi Grzeni pewnym rodzicom udało się zarejestrować Kubę - a nie Jakuba).

Poradnia działa już ponad dwa lata i właśnie przygotowywana jest książka zatytułowana www.poradniajęzykowa.us.edu.pl, zawierająca najciekawsze, pogrupowane tematycznie pytania i odpowiedzi, która ukaże się prawdopodobnie pod koniec tego roku. Adresowana jest głównie do studentów polonistyki jako pomoc w kształceniu z zakresu kultury języka. Książka zawierać będzie także słowniczek terminów, który ułatwi korzystanie z niej również innym użytkownikom polszczyzny.

Językoznawcy współpracujący z Poradnią to osoby pełne pasji, które lubią to, co robią, i które potrafią dzielić się swoją wiedzą, dlatego praca ta przynosi im wiele radości i satysfakcji. Równie dużą satysfakcję mogą mieć ci wszyscy, których wątpliwości językowe zostaną rozwiane przez pracowników Poradni.

ALICJA PODSTOLEC